1. Εισαγωγή

Λέει ο δάσκαλος, παραδίδοντας το μάθημα της γλώσσας για τα ουσιαστικά:

«Αφηρημένα ουσιαστικά ονομάζουμε τις έννοιες εκείνες που δεν πιάνονται.»

Ποιος θα μας πει ένα παράδειγμα;

Απορημένος ο δάσκαλος βλέπει μόνο τον Τοτό να σηκώνει χέρι.

«Πες μας, παιδί μου», του λέει.

«Τα αναμμένα κάρβουνα, κύριε!» λέει φωνάζοντας ο Τοτός, κάνοντας όλη την τάξη να γελάσει.

Στο παραπάνω κείμενο παρατηρούμε ότι

οι λέξεις με τα έντονα γράμματα είτε προσδιορίζουν ουσιαστικά (π.χ. το απορημένος προσδιορίζει τον δάσκαλο) είτε μας δίνουν μια πληροφορία π.χ. για τον τρόπο που γίνεται η πράξη που δηλώνει το ρήμα (π.χ. λέει κάτι φωνάζοντας). Οι λέξεις αυτές ονομάζονται μετοχές

. Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για μετοχές παθητικής φωνής, που φαίνεται να λειτουργούν όπως τα επίθετα, ενώ στη δεύτερη περίπτωση για μετοχές ενεργητικής φωνής που λειτουργούν όπως τα επιρρήματα, δίνουν δηλαδή περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο, την αιτία ή τον χρόνο που γίνεται η πράξη που δηλώνει το ρήμα. Όλοι οι ομιλητές γνωρίζουμε τις μετοχές και πώς αυτές χρησιμοποιούνται στη γλώσσα μας, αφού τις χρησιμοποιούμε συχνά στον καθημερινό μας λόγο.

Ας δούμε, όμως, πιο αναλυτικά, τις χαρακτηριστικές ιδιότητές τους και τον τρόπο με τον οποίο τις χρησιμοποιούμε στη γλώσσα μας.