1. Τι είναι οι γλωσσικές στάσεις;

Ως ομιλητές/τριες αναπτύσσουμε συγκεκριμένες απόψεις τόσο για τη μητρική μας γλώσσα όσο και για άλλες γλώσσες που μαθαίνουμε ή που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν.

Συχνά μάλιστα εκφράζουμε ρητά τις απόψεις μας αυτές σε δηλώσεις όπως είναι οι ακόλουθες:

1. Μ’ αρέσουν πολύ τα γαλλικά γιατί είναι μια γλώσσα με φινέτσα.
2. Τα γερμανικά είναι μια βάρβαρη γλώσσα, όπως εξάλλου και οι ίδιοι/ες οι γερμανοί/ίδες.
3. Τα αλβανικά δεν είναι γλώσσα που αξίζει να τη μάθουμε.
4. Η γλώσσα καταγωγής μου είναι τα ουκρανικά και θέλω να τα μάθω οπωσδήποτε για να γνωρίσω την ιστορία τον πολιτισμό της οικογένειάς μου.
5. Η ελληνική γλώσσα αποτελεί μέρος του εθνικού μας πλούτου, γι’ αυτό πρέπει να την προστατεύουμε από τη φθορά και την αλλοίωση.
6. Η γλώσσα των νέων απειλεί όχι μόνο τη γλώσσα μας, αλλά και τη νοητική ανάπτυξη των ίδιων των νέων.
7. Οι αγρότες/ισσες που μιλούν χωριάτικα δεν ξέρουν να μιλούν σωστά και καταστρέφουν τη γλώσσα.
8. Προσπαθώ να φτιάξω ένα λεξικό της τοπικής μου διαλέκτου, γιατί είναι η γλώσσα του τόπου μου και θεωρώ ότι δεν πρέπει να ξεχαστεί.
9. Η γλώσσα της λογοτεχνίας είναι το πρότυπο που πρέπει να μιμούμαστε όλοι.
10. Η ξύλινη γλώσσα των πολιτικών δεν βοηθάει να καταλάβουμε τι λένε και αποκρύπτει τα πραγματικά νοήματα όσων θέλουν να πουν, άρα μάλλον πρέπει να καταπολεμηθεί.
11. Τα SMS κάνουν την επικοινωνία πιο απρόσωπη και αποξενώνουν τους ανθρώπους.
12. Οι αφηγήσεις ιστοριών ταιριάζουν περισσότερο στην παιδική ηλικία· καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν πρέπει να μάθουν να γράφουν δοκίμια και άρθρα.

Αυτού του είδους οι διατυπώσεις δείχνουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στάσεις των ομιλητών/τριων απέναντι στις διάφορες γλώσσες (παραδείγματα 1-5), διαλέκτους και γλωσσικές ποικιλίες (παραδείγματα 6-10), κειμενικά είδη (παραδείγματα 11-12) και ταυτόχρονα απέναντι στους/ις χρήστες/τριές τους . Τέτοιες στάσεις μπορεί να είναι από πολύ θετικές μέχρι πολύ αρνητικές και εκδηλώνονται μέσα από υποκειμενικές κρίσεις σχετικά με το αν μια γλώσσα ή ποικιλία είναι «σωστή» ή «λάθος», «ωραία» ή «άσχημη» και τελικά σχετικά με το αν οι χρήστες/τριές τους είναι «μορφωμένοι/ες» ή «αμόρφωτοι/ες», «πολιτισμένοι/ες» ή «απολίτιστοι/ες», «αξιόλογοι/ες» ή «κατώτεροι/ες», «ευγενικοί/ες» ή «αγενείς» κλπ.