1. Τι είναι η φωνή του ρήματος;

Η γιαγιά μου γέννησε τον πατέρα μου στο σπίτι της.

Ο πατέρας μου γεννήθηκε στο σπίτι της γιαγιάς μου.

Δεν έγραψαν κανένα έργο ούτε ο Σωκράτης ούτε ο Ιησούς.

Κανένα έργο δεν γράφτηκε ούτε από τον Σωκράτη ούτε από τον Ιησού.

Η φωνή είναι μία από τις βασικές κατηγορίες (τα παρεπόμενα του ρήματος) που εμφανίζονται στις καταλήξεις των ρημάτων της ελληνικής.

Κάθε ρηματικός τύπος, εξαιτίας της κατάληξής του, μπορεί να τα καταταγεί σε μία από τις δύο φωνές – την ενεργητική ή την (μεσο-)παθητική. Έτσι, π.χ.:

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ	ΜΕΣΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
γράφω, γράφεις, γράφει, γράφουμε, γράφετε, γράφουν	γράφομαι, γράφεσαι, γράφεται, γραφόμαστε, γράφεστε, γράφονται
και
έγραφα, έγραφες, έγραφε, γράφαμε, γράφατε, έγραφαν	γραφόμουν, γραφόσουν, γραφόταν, γραφόμασταν, γραφόσασταν, γράφονταν

Επομένως θα μπορούσαμε να πούμε ότι η φωνή είναι μορφολογική κατηγορία. Και αυτό γιατί κατατάσσουμε το ρήμα στη μία ή την άλλη φωνή με βάση τις καταλήξεις του – την ενεργητική ή τη (μεσο-)παθητική. Επιπλέον, γιατί από την άποψη της σημασίας οι καταλήξεις δεν σημαίνουν πάντα το ίδιο πράγμα. Βέβαια, η πιο προφανής και η πιο συχνή σχέση είναι αυτή που βλέπουμε στα παραδείγματα παραπάνω: στην ενεργητική φωνή το ρήμα έχει ως υποκείμενο την οντότητα που ενεργεί (à ενεργητική σύνταξη) ενώ στην παθητική φωνή η ίδια ενέργεια παρουσιάζεται από την πλευρά κάποιας άλλης οντότητας, πιθανότατα αυτής που δέχεται την ενέργεια του ρήματος (à παθητική σύνταξη).

Η παθητική σύνταξη έχει συνήθως τα ακόλουθα γνωρίσματα:

(α) το ρήμα έχει τις καταλήξεις της παθητικής φωνής

(β) το αντικείμενο της ενεργητικής σύνταξης εμφανίζεται ως υποκείμενο (σε ονομαστική)

(γ) το υποκείμενο της ενεργητικής σύνταξης εμφανίζεται ως εμπρόθετος προσδιορισμός (του ποιητικού αιτίου, συνήθως με την πρόθεση από) ή δεν εμφανίζεται καθόλου:

[Η καθηγήτρια της Μουσικής] ανακοίνωσε [τους βαθμούς της εξέτασης].

[Οι βαθμοί της εξέτασης] ανακοινώθηκαν [από την καθηγήτρια της Μουσικής].

[Οι βαθμοί της εξέτασης] ανακοινώθηκαν.

Γενικά, η ενεργητική εκδοχή δίνει έμφαση στην οντότητα που ενεργεί, ενώ η παθητική εστιάζει στο αποτέλεσμα της ενέργειας, σε βαθμό που μπορεί να αγνοεί εντελώς την οντότητα που ενεργεί. Όπως θα δούμε όμως παρακάτω,

δεν υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία ανάμεσα στις κατηγορίες της μορφής και της σημασίας.