Άσκηση 1

Χωρίστε σε μορφήματα τις λέξεις: πρασινίζω, κοριτσάκι, ανεβοκατεβαίνω, ζαχαριέρα, ξεγράφω.

Απάντηση

Απάντηση

πρασιν-ίζ-ω, κοριτσ-άκ-ι, ανεβ-ο-κατεβ-αίν-ω, ζαχαρ-ιέρ-α, ξε-γράφ-ω

 

 
 

Άσκηση 2

Σε ποια μέρη του λόγου ανήκουν οι λέξεις της άσκησης 1;

Απάντηση

Απάντηση

πρασινίζω ΡΗΜΑ, κοριτσάκι ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ, ανεβοκατεβαίνω ΡΗΜΑ, ζαχαριέρα ΟΝΟΜΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ, ξεγράφω ΡΗΜΑ

 

 
 

Άσκηση 3

Φτιάξτε τρεις λέξεις που να αποτελούνται από το μόρφημα ξε- και από ρήμα. Τί παρατηρείτε για τη σημασία τους;

Απάντηση

Απάντηση

ξε-νοικ-ιάζ-ω, ξε-φουσκ-ών-ω, ξε-πουλ-ώ. Παρατηρώ ότι στις δύο πρώτες το ξε- σημαίνει ότι ακυρώνεται η ενέργεια του ρήματος (νοικιάζω / ξενοικιάζω, φουσκώνω / ξεφουσκώνω), ενώ στην τρίτη το ξε- σημαίνει ότι η ενέργεια του ρήματος ολοκληρώνεται (πουλώ / ξεπουλώ).  
 
 

Άσκηση 4

Στη λέξη τραπεζάκι μπορούμε να κάνουμε τους εξής χωρισμούς:

    1. α) τρα-πε-ζά-κι και β) τραπεζ-άκ-ι. Ποιος από τους δύο αφορά τη μορφολογική ανάλυση της λέξης;
Απάντηση

Απάντηση

Ο δεύτερος χωρισμός είναι χωρισμός σε μορφήματα και αφορά τη μορφολογική ανάλυση της λέξης.

 

 
 

Άσκηση 5

Η λέξη γαλαζοπράσινος έχει δημιουργηθεί από σύνθεση και διαθέτει χαρακτηριστικά κλίσης. Ποιο μόρφημα της λέξης δίνει τα χαρακτηριστικά κλίσης; Ποια μορφήματα είναι λεξικά και αποτελούν τα συνθετικά της λέξης;

Απάντηση

Απάντηση

Στη λέξη γαλαζ-ο-πράσιν-ος το μόρφημα -ος δίνει τα χαρακτηριστικά κλίσης, ενώ τα γαλαζ- και πράσιν- είναι τα λεξικά μορφήματα που αποτελούν τα συνθετικά της λέξης.

 

 
 

Άσκηση 6

Παρατηρείστε την πρόταση της ελληνικής: Ο Γιάννης αγαπά τη Μαρία και την πρόταση της αγγλικής: John loves Mary. Γιατί στην πρόταση της ελληνικής μπορούμε να βάλουμε στην πρώτη θέση το αντικείμενο χωρίς να αλλάξει ριζικά το νόημα και να γίνει: Τη Μαρία αγαπά ο Γιάννης, ενώ στην αγγλική η αντιστροφή αλλάζει ριζικά το νόημα: Mary loves John; 

Απάντηση

Απάντηση

Στην ελληνική οι λέξεις που είναι υποκείμενα διαθέτουν μόρφημα ονομαστικής και οι λέξεις που είναι αντικείμενα διαθέτουν μόρφημα αιτιατικής και γι’ αυτό μπορεί να μετακινούνται μέσα στην πρόταση. Αντίθετα, στην αγγλική το αν μια λέξη είναι υποκείμενο ή αντικείμενο δεν διακρίνεται με μορφήματα, επομένως η θέση της στην πρόταση δεν είναι ελεύθερη. Όταν η λέξη προηγείται του ρήματος είναι υποκείμενο και όταν ακολουθεί το ρήμα είναι αντικείμενο.