Άσκηση 1

Να μαγνητοφωνήσετε μια σύντομη συνομιλία ή αφήγηση και να την απομαγνητοφωνήσετε με την μορφή του παραδείγματος που περιλαμβάνεται στο παρόν λήμμα. Στη συνέχεια, να προσπαθήσετε να αποδώσετε στον γραπτό λόγο (π.χ. με τη μορφή ηλεκτρονικής επιστολής) το περιεχόμενο της συνομιλίας ή της αφήγησης. Συγκρίνοντας το απομαγνητοφωνημένο και το γραπτό κείμενο που φτιάξατε, να εντοπίσετε τις διαφορές μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου.

 

 

 

Άσκηση 2

Καταγράψτε τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείτε τον λόγο (διαβάζοντας, γράφοντας, ακούγοντας, μιλώντας) στη διάρκεια μιας μέρας. Ταξινομώντας τις πρακτικές σας ανάλογα με το μέσο (προφορικό, γραπτό, ηλεκτρονικό), να συζητήσετε στην τάξη ποιες είναι συχνότερες και γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό.

 

 

 

Άσκηση 3

Να επιλέξετε ένα κείμενο που ανήκει στον ηλεκτρονικό λόγο (π.χ. μια συνομιλία σε ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης, μια ανάρτηση σε ένα ιστολόγιο, ένα ηλεκτρονικό μήνυμα σε υπολογιστή) και να εντοπίσετε ποια στοιχεία προφορικού και γραπτού λόγου εμφανίζοντας σε αυτό. Να προσπαθήσετε επίσης να δικαιολογήσετε την παρουσία των στοιχείων αυτών λαμβάνοντας υπόψη σας (μεταξύ άλλων) το θέμα και τον στόχο του κειμένου και τον βαθμό οικειότητας ή απόστασης μεταξύ παραγωγού και αποδέκτη/τριας.

Απάντηση

Απάντηση

Ας δούμε ενδεικτικά την ακόλουθη ηλεκτρονική συνομιλία στο Facebook μεταξύ δύο φίλων που προσπαθούν να κανονίσουν μια συνάντηση:

 

12 March

7:04pm Alexia: κανόνισε ραντεβού για κόφι, φαντάζομαι από βδομάδα αφού θα λείψεις ΣΚ

7:04pm Christina: λοιπόν την επομενη βδομάδα είσαι μπίζι ; μήπως τα πούμε από κοντα?

7:05pm Alexia: ταυτόχρονα το γράψαμε αυτό;

7:05pm Christina: :ΡΡΡΡΡΡΡ

7:05pm Alexia: στη διάθεσή σας, δεν έχω και δουλειά λόγω καθαράς Δευτέρας

δες το βαρύ σου πρόγραμμα (της καλογερικής) και πες μου

7:06pm Christina: ωραία θα σου στέιλω μολις επιστρέψω

7:06pm Alexia: fine

7:06pm Christina: :)))))))))

7:06pm Alexia: καλή συνέχεια και φιλάκια

7:06pm Christina: φιλιααααααααααααα

 

April 2

3:49pm Alexia: Χριστίνα, για να φτιάχνω πρόγραμμα. Την επόμενη Τρίτη το πρωί θα μπω κέντρο για μια δουλειά (πρέπει να πάω στην Ιπποκράτους). Αν έχεις χρόνο, μπορούμε να κανονίσουμε κανέναν καφέ τότε...

3:51pm Christina: Ναι αμέ, put me in!

3:51pm Alexia: οκ τέλεια

3:51pm Christina: :))))

3:51pm Alexia: θα μιλήσουμε για πιο συγκεκριμένα Κυριακή-Δευτέρα

3:51pm Christina: λαμπρά!

 

Οι συνομιλήτριες επικοινωνούν μέσω του γραπτού λόγου:

  • Πληκτρολογούν τα μηνύματά τους και διαβάζουν η μια τα μηνύματα της άλλης.
  • Το συγκεκριμένο μέσο (Facebook) διατηρεί για καιρό τέτοιου είδους μηνύματα, χωρίς όμως να επιτρέπει την αναθεώρησή τους, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα προτυπικά γραπτά κείμενα.
  • Δεν βρίσκονται στον ίδιο χώρο και δεν έχουν τη δυνατότητα οπτικής ή ακουστικής επαφής. Γι’ αυτό χρησιμοποιούν σύμβολα (emoticons) για να αναπαραστήσουν παραγλωσσικές πληροφορίες που δεν είναι ορατές, άρα προσβάσιμες σε αυτές (π.χ. :)))), :ΡΡΡΡΡΡΡ, φιλιααααααααααααα)
  • Απαντούν στοιχεία υπόταξης, χαρακτηριστικά συνήθως του γραπτού λόγου (π.χ. αφού θα λείψεις ΣΚ, αν έχεις χρόνο, μολις επιστρέψω, μπορούμε να κανονίσουμε).

 

Ωστόσο, η παρουσία στοιχείων του προφορικού λόγου είναι ιδιαίτερα έντονη:

  • Οι συνομιλήτριες κάνουν διάλογο μεταξύ τους, και μάλιστα ανταλλάσσουν μηνύματα πολύ γρήγορα (βλ. και το σχόλιο που κάνουν σχετικά: ταυτόχρονα το γράψαμε αυτό;). Θα λέγαμε ότι η επικοινωνία τους είναι περισσότερο σύγχρονη (όπως στον προφορικό λόγο) παρά ασύγχρονη (όπως στον γραπτό).
  • Αν και θα μπορούσαν να το κάνουν, δεν επιμελούνται ιδιαίτερα τη μορφή των μηνυμάτων τους για χάρη της ταχύτητας (όπως συμβαίνει συνήθως στον προφορικό λόγο). Έτσι έχουμε, μεταξύ άλλων, ελλιπείς προτάσεις (π.χ. Χριστίνα, για να φτιάχνω πρόγραμμα, fine, φαντάζομαι από βδομάδα, θα σου στείλω, οκ τέλεια, ναι αμέ), παρατακτικά σχήματα (π.χ. δεν έχω και δουλειά λόγω καθαράς Δευτέρας, δες το βαρύ σου πρόγραμμα και πες μου), μη συμβατικές ορθογραφίες (π.χ. φιλιααααααααααααα, στέιλω, μολις, κόφι, μπίζι) καθώς και εκφράσεις που απαντούν κατεξοχήν στην προφορική συνομιλία (π.χ. ναι αμέ, οκ τέλεια, λαμπρά).
  • Οι συνομιλήτριες έχουν κοινές γνώσεις και εμπειρίες που δεν χρειάζονται διευκρινίσεις (π.χ. κέντρο, Ιπποκράτους).

 

Εν ολίγοις, η οικειότητα μεταξύ των συνομιλητριών και το καθημερινό θέμα της συζήτησής τους (ραντεβού για καφέ) έχουν ως αποτέλεσμα τα προφορικά στοιχεία του κειμένου που επεξεργάζονται να είναι αρκετά έντονα, μολονότι το μέσο που χρησιμοποιούν είναι γραπτό.