Άσκηση 1

Χωρίστε τις λέξεις σε μορφήματα: τρέχουμε, δρόμους, ταμιών, διαιρούν, κοπελίτσα, γειτόνισσα.

Απάντηση

Απάντηση

τρέχ-ουμε, δρόμ-ους, ταμι-ών, διαιρ-ούν, κοπελ-ίτσ, γειτόν-ισσ.

 

 
 

Άσκηση 2

Ποια από τα μορφήματα της παραπάνω άσκησης είναι λεξικά και ποια είναι γραμματικά;

Απάντηση

Απάντηση

Λεξικά: . τρέχ-, δρόμ-, ταμι-, διαιρ-, κοπελ-, γειτόν-.

Γραμματικά: -ουμε, -ους, -ών, -ούν, -ίτσ, -ισσ.

 

 

 
 

Άσκηση 3

Στις λέξεις έπλυνα, ομορφαίνω, μικρούλης, τυρόπιτα, ξεφουσκώνω ποια είναι τα γραμματικά μορφήματα και ποιες πληροφορίες δίνουν;

Απάντηση

Απάντηση

έ-πλυν-α, ομορφ-αίν, μικρ-ούλ-ης, τυρ-ό-πιτ-α, ξε-φουσκ-ών

έ-: γραμματικό μόρφημα που δηλώνει τον παρελθοντικό χρόνο

-α: γραμματικό μόρφημα που δηλώνει α΄ πρόσωπο ενικού παρελθοντικού χρόνου της οριστικής ενεργητικής φωνής

-αίν-: γραμματικό μόρφημα που παράγει ρήματα και δηλώνει ότι γίνομαι αυτό που λέει το θέμα

-ω: γραμματικό μόρφημα που δηλώνει α΄ πρόσωπο ενικού ενεστώτα της οριστικής ενεργητικής φωνής

-ούλ- :γραμματικό μόρφημα που παράγει λέξεις και δηλώνει υποκορισμό

-ης: γραμματικό μόρφημα που δηλώνει αρσενικό γένος, ενικό αριθμό και ονομαστική πτώση

-α: γραμματικό μόρφημα που δηλώνει θηλυκό γένος, ενικό αριθμό και πτώση ονομαστική και αιτιατική

ξε-: γραμματικό μόρφημα που παράγει λέξεις και δηλώνει την ακύρωση της ενέργειας του ρήματος που είναι θέμα

-ών-: γραμματικό μόρφημα που παράγει ρήματα

-ω: γραμματικό μόρφημα που δηλώνει α’ πρόσωπο ενικού ενεστώτα της οριστικής ενεργητικής φωνής

 

 

 
 

Άσκηση 4

Στις λέξεις κοκκινίζω, τραπεζομάντηλο, ξεγράφω, τρελούτσικος, ποια είναι τα λεξικά μορφήματα και ποιες πληροφορίες δίνουν;

Απάντηση

Απάντηση

κοκκιν-: δηλώνει το κόκκινο χρώμα

τραπεζ-: δηλώνει το αντικείμενο με τέσσερα πόδια που χρησιμοποιείται για την εναπόθεση διαφόρων πραγμάτων

μάντηλ-: δηλώνει το ύφασμα που χρησιμοποιείται για διάφορες λειτουργίες

γράφ-: δηλώνει την ενέργεια της γραφής

τρελ-: δηλώνει την ιδιότητα του ανθρώπου εκτός λογικής.

 

 

 
 

Άσκηση 5

Στις λέξεις άσπρος, μικραίνω, γαλατιέρα, τραπεζικός να βρείτε τα παραγωγικά και τα κλιτικά μορφήματα.

Απάντηση

Απάντηση

άσπρ-ος:-ος: κλιτικό

μικρ-αίν: -αίν- παραγωγικό, -ω κλιτικό

γαλατ-ιέρ: -ιέρ- παραγωγικό, -α κλιτικό

τραπεζ-ικ-ός: -ικ- παραγωγικό, -ός κλιτικό