Άσκηση 1

Σχολιάστε το είδος του κανόνα της Γραμματικής που παραβιάζεται στις παρακάτω «προτάσεις»:

            Η αδελφός μου είναι πιο ψηλός από τον δικό σου.

            Ο αδελφός μου είναι πιο ψηλοί από τον δικό σου.

            Ο αδελφός μου είναι ψηλύτερος από τον δικό σου.

            Το μάθημα αυτό είναι εύκολοτατο.

            Η ειλικρίνεια του Γιάννη έφαγε δύο τυρόπιτες.

Απάντηση

Απάντηση

            Η αδελφός μου είναι πιο ψηλός από τον δικό σου. Παραβιάζεται ο συντακτικός κανόνας της συμφωνίας του άρθρου με το ουσιαστικό – ως προς το γένος.

 

            Ο αδελφός μου είναι πιο ψηλοί από τον δικό σου.

Παραβιάζεται ο συντακτικός κανόνας της συμφωνίας του υποκειμένου με το κατηγορούμενο – ως προς τον αριθμό.

 

            Ο αδελφός μου είναι ψηλύτερος από τον δικό σου.

Παραβιάζεται ο μορφολογικός κανόνας σχηματισμού του συγκριτικού βαθμού των επιθέτων.

 

            Το μάθημα αυτό είναι εύκολοτατο.

Παραβιάζεται ο φωνολογικός κανόνας της τρισυλλαβίας, που δεν επιτρέπει να τονίζεται ελληνική λέξη σε συλλαβή πριν από την προπαραλήγουσα.

 

            Η ειλικρίνεια του Γιάννη έφαγε δύο τυρόπιτες.

Παραβιάζεται ο σημασιολογικός κανόνας περιορισμού των χαρακτηριστικών του υποκειμένου του ρήματος τρώω (που απαιτεί κανονικά έμψυχο ον).

 

Άσκηση 2

Σχολιάστε τα χαρακτηριστικά της επικοινωνιακής περίστασης στην οποία θα ήταν κατάλληλο να εκφωνηθούν οι παρακάτω προτάσεις:

            (α)       Πώς είναι η κυρία μητέρα σας;

            (β)       Είστε πολύ καλός μαθητής – η εργασία σας ήταν άριστη.

            (γ)        Σβήνεις τον υπολογιστή μου, σε παρακαλώ;

(δ)       Πήγαινε με το ποντίκι κάτω αριστερά στην «έναρξη», κάνε αριστερό κλικ, πήγαινε στο «σβήσιμο» και κάνε αριστερό κλικ στο «τερματισμός λειτουργίας».

Απάντηση

Απάντηση

            (α)       Πώς είναι η κυρία μητέρα σας;

Θα ήταν κατάλληλη σε συνθήκες μεγάλης κοινωνικής απόστασης μεταξύ των συνομιλητών, πιθανότατα σε παλιότερες εποχές, με τον ομιλητή να θέλει να δηλώσει μεγάλη ευγένεια (και σεβασμό) προς τον συνομιλητή (και τη μητέρα του).

 

            (β)       Είστε πολύ καλός μαθητής – η εργασία σας ήταν άριστη.

Θα ήταν κατάλληλη μόνο στην (σπάνια) περίπτωση να είναι κοινωνικά (ή και ηλικιακά) ανώτερος ο μαθητής από τον ομιλητή.

 

            (γ)        Σβήνεις τον υπολογιστή μου, σε παρακαλώ;

Θα ήταν κατάλληλη σε ομαλές συνθήκες, εφόσον ο ομιλητής θεωρεί ότι ο συνομιλητής του είναι σε θέση να σβήσει τον υπολογιστή.

 

            (δ)        Πήγαινε με το ποντίκι κάτω αριστερά στην «έναρξη», κάνε αριστερό κλικ, πήγαινε στο «σβήσιμο» και κάνε αριστερό κλικ στο «τερματισμός λειτουργίας».

Θα ήταν κατάλληλη εφόσον ο ομιλητής θεωρεί ότι ο συνομιλητής του δεν είναι σε θέση να σβήσει τον υπολογιστή χωρίς τις λεπτομερείς αυτές οδηγίες.