Άσκηση 1

Αποφασίστε αν οι παρακάτω «προτάσεις» παραβιάζουν κάποιον συντακτικό κανόνα ή όχι:

(α)       *Ο Γιάννης ήρθε την Μαρία.

(β)       *Ο Γιάννης είναι ομορφύτερος από τον Κώστα.

(γ)        *Τα παιδιά θέλουν πως θα πάνε εκδρομή.

(δ)        *Η Μαρία έβηξε την Κατερίνα.

(ε)        *Η κίτρινος πόρτα ήταν κλειστή.

(στ)      *Ο πόνος πήρε μια μεγάλη απόφαση.

Απάντηση

Απάντηση

(α)       Ναι, το ρήμα έρχομαι είναι αμετάβατο, δεν έχει αντικείμενο

(β)       Όχι, το μόνο πρόβλημα είναι ο μορφολογικός σχηματισμός του  ομορφύτερος

(γ)        Ναι, το ρήμα θέλω επιλέγει συμπληρωματική πρόταση με το να

(δ)        Ναι, το ρήμα βήχω είναι αμετάβατο, δεν έχει αντικείμενο

(ε)        Ναι, το επίθετο πρέπει να συμφωνεί με το ουσιαστικό στο γένος.

(στ)      Όχι, οι σημασιολογικοί περιορισμοί στο υποκείμενο του παίρνω απόφαση δεν είναι συντακτικό πρόβλημα.

 

 
 

Άσκηση 2

Περιγράψτε τη συντακτική σχέση μεταξύ των παρακάτω προτάσεων. Ποιες διαφορές παρατηρούνται στις διαφορετικές εκδοχές της ίδιας πρότασης; Ποιοι κανόνες εφαρμόζονται για την παραγωγή της μιας πρότασης από την άλλη;

(α)       Αν θέλεις να τον δεις, έλα αύριο στο σπίτι μου.

            Έλα αύριο στο σπίτι μου, αν θέλεις να τον δεις.

(β)       Ξέρω ότι δεν θα έρθει.

            Ξέρω πως δεν θα έρθει.

(γ)        Του πήρα ένα μεγάλο μπουκάλι κρασί του πατέρα μου.

            Πήρα ένα μεγάλο μπουκάλι κρασί από τον πατέρα μου.

            Πήρα ένα μεγάλο μπουκάλι κρασί για τον πατέρα μου.

Απάντηση

Απάντηση

 (α) και οι δύο εκδοχές σημαίνουν ακριβώς το ίδιο, δεν υπάρχει συντακτική ή σημασιολογική επίπτωση από την αλλαγή της σειράς των δύο προτάσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, η σειρά εμφάνισης της κύριας και της δευτερεύουσας πρότασης δεν επηρεάζει την επεξεργασία ή την ερμηνείας τους.

(β) και οι δύο εκδοχές σημαίνουν ακριβώς το ίδιο, δεν υπάρχει συντακτική ή σημασιολογική επίπτωση από την επιλογή μεταξύ ότι και πως. Οι δύο αυτοί σύνδεσμοι (ή «συμπληρωματικοί δείκτες») έχουν ακριβώς την ίδια κατανομή – ενώ θα είχε διαφορά αν επιλέγαμε το που ή το να.

(γ) ο ασθενής τύπος της προσωπικής αντωνυμίας μπορεί να αντιστοιχεί (να αντικαθιστά) δύο διαφορετικές προθετικές φράσεις, με διαφορετικά συντακτικά και σημασιολογικά χαρακτηριστικά. Γενικά οι πιο αναπτυγμένες εκδοχές (εδώ με τις προθετικές φράσεις) είναι πιο σαφείς.