Άσκηση 1

Να εξηγήσετε την παραγραφοποίηση περιγραφικών, αφηγηματικών και αποδεικτικών κειμένων. Να μελετήσετε τις διαφορές των παραγράφων τους ως προς τη δομή και τη λειτουργία τους. Να εξετάσετε τα ενδεχόμενα εμπόδια στην αναγνώριση και ερμηνεία τους.

 

 

 

Άσκηση 2

Διαβάστε το παρακάτω κείμενο και απαντήστε:

α. Ποιο είναι το θέμα της πρώτης παραγράφου; Πώς οργανώνονται οι προτάσεις της παραγράφου γύρω από αυτό; Πώς βοηθά ο συγγραφέας τον αναγνώστη να κατανοήσει το περιεχόμενο της παραγράφου;

β. Σε ποιο σημείο της δεύτερης παραγράφου επανέρχεται ο συγγραφέας στο θέμα της προηγούμενης παραγράφου;

 

Ο τουρίστας ταξιδεύει από τόπο σε τόπο με την απληστία να κορέσει το κενό που του προκαλεί η καθημερινή του ζωή, άμοιρη τις πιο πολλές φορές από μόνιμα και ουσιαστικά ενδιαφέροντα. Θέλει να δει αξιοθέατα και να βρεθεί σε χώρες εξωτικές ή να απολαύσει σε μιαν άλλη βαθμίδα ή έστω και σε μιαν άλλη ποιότητα τις αισθησιακές ηδονές που μπορεί να του προσφέρει η οικονομική του δυνατότητα. Ο βόρειος κατεβαίνει στη Μεσόγειο να χαρεί τον ήλιο που τον στερείται και ο νότιος ανεβαίνει προς τον βορρά για να ζήσει μέσα στην «πολιτισμένη» ζωή της ευρωπαϊκής πόλης. Και ο ένας και ο άλλος όμως βρίσκονται, κατά κανόνα, μέσα σ’ ένα περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί από τους ίδιους, στα ξενοδοχεία τα γεμάτα από τουρίστες, στα εστιατόρια που ξεφυτρώνουν με στόχο τους τουρίστες, στα θεάματα που προσφέρονται για τους τουρίστες, σιγά σιγά δημιουργούνται και οι καταυλισμοί οι ειδικοί για τους τουρίστες, αυτοί που δεν κατόρθωσαν ούτε να βαφτιστούν με όνομα του τόπου και κρατούν την ξένη τους φωνή: camping.

H τελευταία εμπειρία μιας τέτοιας τουριστικής σύναξης μου έτυχε στην Capella Sistina του Βατικανού. Ένα αμέτρητο πλήθος που έσπρωχνε, που φλυαρούσε, που έβλεπε βιαστικά και σχεδόν αδιάφορα τα φοβερά τοιχογραφήματα του Μιχαήλ Αγγέλου, αυτά που οραματίστηκε και εκτέλεσε με επίπονη δουλειά χρόνων και χρόνων. Εκεί που αισθανόσουν την επιτακτική ανάγκη να σταθείς με άκρα σιωπή και κατάνυξη, «ενώπιος ενωπίω» στη συντριπτική μορφή του Κριτή Χριστού, κάτω από το βλέμμα του Θεού που δημιουργεί τον κόσμο, βρισκόσουν μέσα σ’ ένα πολύβουο συρφετό της Βαβέλ, το ίδιο ασεβή και αυθάδη».

Μανόλης Ανδρόνικος, Τουριστικά (Παιδεία ή Υπνοπαιδεία)

Θεματικοί κύκλοι, σελ. 314.

Απάντηση

Απάντηση

  α. Το θέμα της παραγράφου διατυπώνεται στην πρώτη πρότασή της και είναι η άποψη –ή και ο ισχυρισμός, θα μπορούσε να πει κανείς– του συγγραφέα ότι ο τουρίστας, άρα και ο τουρισμός ως φαινόμενο, αποσκοπεί στην αναπλήρωση του ψυχικού κενού που νιώθει ο σύγχρονος άνθρωπος εξαιτίας της χωρίς ενδιαφέροντα καθημερινής του ζωής. Η δεύτερη πρόταση αποσαφηνίζει τη γενικόλογη διατύπωση του θέματος, ενώ η τρίτη δίνει συγκεκριμένα παραδείγματα τουριστικών προορισμών. Η τελευταία, επιμήκης, πρόταση της παραγράφου εξηγεί γιατί ο τουρισμός δεν μπορεί να πετύχει τον σκοπό του, δηλαδή την εύρεση ενός βαθύτερου νοήματος ζωής. Οι τρεις πρώτες προτάσεις συνδέονται θεματικά μεταξύ τους: οι πρώτες δύο έχουν το ίδιο υποκείμενο ή θέμα πρότασης (ο τουρίστας), ενώ η τρίτη συνεχίζει με δύο υποσύνολα της έννοιας ‘τουρίστας’, τον τουρίστα του ευρωπαϊκού Βορρά και εκείνον του ευρωπαϊκού Νότου. Το δεύτερο μέρος της παραγράφου, δηλαδή η τελευταία πρόταση, συνδέεται αντιθετικά με το πρώτο μέρος, σύμφωνα με το σχήμα θέση-αντίθεση. Η αναγνωστική επεξεργασία της παραγράφου διευκολύνεται με τη λεξιλογική συνοχή (π.χ. η πρόταση ταξιδεύει με την απληστία να κορέσει το κενό προωθείται από την ισοδύναμη παράφραση θέλει να δει αξιοθέατα και να βρεθεί σε χώρες εξωτικές) και τη συντακτική συνοχή (χρήση του αντιθετικού συνδέσμου όμως).   β. Στη δεύτερη παράγραφο ο συγγραφέας επιστρέφει στο θέμα της προηγούμενης παραγράφου, και συγκεκριμένα στη πρόταση «Και ο ένας και ο άλλος όμως βρίσκονται, κατά κανόνα, (…) στα θεάματα που προσφέρονται για τους τουρίστες», για να την αποσαφηνίσει με ένα παράδειγμα από την προσωπική του εμπειρία: «Ένα αμέτρητο πλήθος που έσπρωχνε, που φλυαρούσε, που έβλεπε βιαστικά και σχεδόν αδιάφορα τα φοβερά τοιχογραφήματα του Μιχαήλ Αγγέλου» και πιο κάτω «βρισκόσουν μέσα σ’ ένα πολύβουο συρφετό της Βαβέλ, το ίδιο ασεβή και αυθάδη». Έτσι, διασφαλίζεται η συνεκτικότητα του κειμένου στο σημείο αυτό, καθώς ο αναγνώστης κατανοεί τη νοηματική σύνδεση των δύο παραγράφων.