Άσκηση 1

Σημειώνονται με :: σημεία στα οποία οι ομιλητές τραβούν τη φωνή τους, με [ σημεία στα οποία μιλούν ταυτόχρονα, με (.) οι μικρές παύσεις, με (_) οι μεγάλες παύσεις, με @ συλλαβές που δεν ακούγονται καλά, με – αυτοδιακοπές των ομιλητών, με κεφαλαία συλλαβές που προφέρονται πιο δυνατά από τις άλλες και σε διπλές παρενθέσεις σχόλια σχετικά με την αλληλεπίδραση.

Πώς πιστεύετε ότι διαφέρει το παρακάτω κείμενο που προέρχεται από ένα σενάριο κινηματογραφικής ταινίας από μια αυθόρμητη συζήτηση;

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ: ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΡΙΟΥ ΦΥΛΑΚΗΣ/ ΑΠΟΓΕΥΜΑ

Η Αριάδνη έχει καρφωμένο το βλέμμα της στην άγνωστη που έχει έρθει να τη δει

<Αριάδνη> Ποια είσαι εσύ;

<Κατερίνα> Με λένε Κατερίνα. Είμαι η φίλη του Χάρη, που σπουδάζαμε μαζί στο Παρίσι.

<Αριάδνη> Μάλιστα. Και τι θες εδώ;

<Κατερίνα> Θέλω να μου εξηγήσεις γιατί έβαλες τη βόμβα στο Υπουργείο Πολιτισμού.

<Αριάδνη> Και τι σε νοιάζει εσένα;

<Κατερίνα> Σκότωσες το Χάρη. Τον αγαπούσα!

<Αριάδνη> Κι εγώ τον αγαπούσα, ήταν γιος μου. Αλλά το ‘κανα για κείνον. Εντάξει τώρα; Και τώρα φύγε! Φύγε είπα! Φύγε!

Συγκρίνετε τώρα με το επόμενο κείμενο, που αποτελεί την απομαγνητοφώνηση μιας αυθεντικής αυθόρμητης συνομιλίας, με το προηγούμενο και βγάλτε συνολικά συμπεράσματα:

<Μ> λοιπόν τι θα γίνει με το ταξίδι στις Βρυξέλλες;

<Σ> δεν ξέρω Μαρία θα το κανονίσουμε (.) σου ‘πα ότι πρέπει πρώτα να συνεννοηθούμε να βρούμε τα λεφτά να κανονίσουμε την εποχή

<Μ> Σοφία το μόνο για το οποίο δεν ανησυχώ είναι τα χρήματα αυτή τη στιγμή (.) γιατί ξέρω ότι τα ‘χουμε [από κει και πέρα θα πάμε ΠΑΛΙ Βρυξέλλες;

<Σ> [ποιος τα ‘χει; εγώ δεν τα ‘χω (_) δεν είναι αναγκαστικό να πάμε πά::λι Βρυξέλλες ( ) όχι

<Μ> αλλά;

<Σ> αλλά:: (.) ντάξει επειδή ξέρουμε πώς είναι επειδή τις είχαμε δει κιόλας και υπάρχουν ακόμα και μερικά μέρη που μπορούμε να δούμε

<Μ> μ:: (.) το ‘λεγα στο Δημήτρη και στην Ελένη για το:: (.) για τη Μπριζ που υπάρχει στις Βρυξέλλες και:: μ- (.) μου λέγανε ότι:: μου ‘λεγε ο Δημήτρης ότι:: το ‘χει ξανακούσει και ότι θέλει να πάει εκεί πέρα γιατί έχει ακούσει ότι είναι παρά πολύ ωραία

<Σ> ναι κι εμείς εκεί δεν πήγαμε

<Μ> να σου πω (.) αν θυμάμαι καλά μας είχανε πει μια ώρα με το τρένο είναι:: από Βρυξέλλες Γαλλία;

<Σ> ναι

Απάντηση

Στο κείμενο από σενάριο κινηματογραφικής ταινίας δεν παρατηρούνται οι δισταγμοί, οι παύσεις, οι διορθώσεις και τα παρόμοια στοιχεία που απαντούν σε μια αυθόρμητη συζήτηση. Επιπλέον, η γλωσσικές πράξεις μεταξύ των συνομιλητών είναι πιο συνοπτικές και συμπυκνωμένες: για παράδειγμα, η γνωριμία μεταξύ των ηρωίδων γίνεται με μια ερωταπόκριση, ενώ ο βασικός στόχος της επικοινωνίας μεταξύ τους επίσης δίνεται συνοπτικά και άμεσα. Αντίθετα, στην αυθεντική αυθόρμητη συνομιλία οι πληροφορίες παρουσιάζονται σταδιακά από τις συνομιλήτριες, οι οποίες σε κάθε συμβολή τους διαπραγματεύονται τις σχετικές έννοιες και τις κοινές γνώσεις τους.

Άσκηση 2

Γιατί ο παρακάτω διάλογος από το σενάριο μιας τηλεοπτικής σειράς φαίνεται «αφύσικος»; Πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η δραματοποίηση;

ΙΔΙΑ ΡΟΥΧΑ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ. Ο ΤΕΥΚΡΟΣ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ.

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Ισμήνη αν θυμάσαι καλά κάποτε σε παρακαλούσα κι εγώ να μου κάνεις το χατήρι να συναντηθούμε να μιλήσουμε, αλλά εσύ αρνιόσουν.

<ΙΣΜΗΝΗ> Τεύκρο ό,τι και να μου πεις έχεις δίκιο. Όμως τώρα…

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Κι εσύ μου όφειλες μια εξήγηση τότε, έτσι δεν είναι;

<ΙΣΜΗΝΗ> Σε παρακαλώ, είναι μεγάλη ανάγκη σου λέω να μιλήσουμε.

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Και τότε, Ισμήνη, ήταν μεγάλη ανάγκη για μένα. Αλλά για σένα φαίνεται ήταν διαφορετική η εκτίμηση των πραγμάτων. Έφυγες και μ’ άφησες στα κρύα του λουτρού μ’ ένα νοικιασμένο σπίτι κι ένα ενοικιαστήριο συμβόλαιο-σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο

<ΙΣΜΗΝΗ> Τεύκρο, τι κάθεσαι και θυμάσαι τώρα. Αυτά ανήκουν στο παρελθόν.

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Μπορεί για σένα. Για μένα παραμένουν αναπάντητα ερωτηματικά, που κάποτε θα πρέπει να απαντηθούν, δεν νομίζεις;

<ΙΣΜΗΝΗ> Τεύκρο, σε παρακαλώ, ξέχασε το παρελθόν. Τώρα αυτό που σου ζητώ είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Σε παρακαλώ, έλα από το σπίτι να μιλήσουμε.

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Κανονικά θα ‘πρεπε ν’ αρνηθώ, όπως έκανες κι εσύ.

<ΙΣΜΗΝΗ> Σε παρακαλώ, σε παρακαλώ.

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Θα ‘ρθω Ισμήνη, θα ‘ρθω. Γιατί δεν θέλω να σου συμπεριφερθώ με τον ίδιο τρόπο που μου συμπεριφέρθηκες εσύ. Γιατί δεν θέλω να κάνω στους άλλους όσα δεν μ’ αρέσει να μου κάνουν. Μόνο γι’ αυτό το λόγο. Κι ελπίζω μια που θα συναντηθούμε να έχεις και μια καλή εξήγηση για τα άλλα, αυτά που λες πως ανήκουν στο παρελθόν. Δεν μπορώ να σβήσω ό,τι έγινε έτσι με μια μονοκοντυλιά. Γιατί, δεν μπορεί, κάποια εξήγηση θα υπάρχει.

<ΙΣΜΗΝΗ> Θα σε περιμένω στο καφενείο το βράδυ. Σύμφωνοι;

<ΤΕΥΚΡΟΣ> Σύμφωνοι. Απάντηση