Με τις λέξεις ο ανθρώπινος εγκέφαλος αιχμαλωτίζει το σύμπαν. Μέσα στις φόρμες των λέξεων γεννιούνται οι σκέψεις. Όπως τα ρεύματα των υδάτων κινούνται στην κοίτη του ποταμού και, αν δεν υπάρχει αυτή, σκορπίζουν και χάνονται, έτσι και οι σκέψεις κινούνται στην κοίτη της γλώσσας και χάνονται όταν χάνεται εκείνη. Από την ώρα που ο άνθρωπος αποκτά τις λέξεις, η κοίτη της σκέψης του γίνεται λεκτική. Η σκέψη χωρίς τη γλώσσα είναι βουβή, αλλά και η γλώσσα χωρίς τη σκέψη γίνεται κραυγή.

Με τον μικρόκοσμο των λέξεων ελευθερώνεται και φτάνει στο φωναχτό αγέρι της ζωής ο μέγας κόσμος της ανθρώπινης συνείδησης και του ανθρώπινου μόχθου. Οι λέξεις, «αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας» του Ελύτη, είναι αυτές που σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου. Τα όρια του λόγου μου, είπαν, σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου μου. Το παιδί κάνει τη μεγαλύτερη ανακάλυψη της ζωής του, όταν συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα έχουν ονόματα.

Συνείδηση, επομένως, της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της σκέψης. Συνείδηση της απεραντοσύνης της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της απεραντοσύνης της σκέψης. Γι’ αυτό και οι γλώσσες βρίσκονται στα μπόγια των λαών. Ψηλώνουν με το ψήλωμα και συρρικνώνονται με τη συρρίκνωση των σκέψεων και των πολιτισμών των ανθρώπων. Δεν είναι δυνατόν οι πολιτισμοί και οι σκέψεις να προάγονται και οι γλώσσες να φθίνουν. Αυτό και το αντίστροφό του αποκλείονται. Στην τεχνολογία οι λαοί, στην τεχνολογία και οι γλώσσες. Στην ποίηση οι λαοί, στην ποίηση και οι γλώσσες […].  

Ίσως το πρώτο χαρακτηριστικό που μας κάνει εντύπωση σε αυτό το κείμενο είναι η «ποιητικότητά» του, δηλαδή αυτό που παραπάνω (βλ. λήμμα) ονομάσαμε ποιητική λειτουργία. Σε αυτή την εντύπωση συμβάλλουν καθοριστικά τα πολλά στον αριθμό δημιουργικά γλωσσικά στοιχεία που περιέχονται σε αυτό. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:   Μεταφορές (σημειώνονται με πλάγια γραμματοσειρά στο κείμενο) Επαναλήψεις: κοίτη, γλώσσα, σκέψη, λέξη, χάνονται-χάνεται, ανθρώπινος/η, όρια, σηματοδοτούν, συνείδηση, απεραντοσύνη, λαοί/ών, πολιτισμοί/ών, τεχνολογία, ποίηση. Παραλληλισμοί: κινούνται στην κοίτη του ποταμού και… χάνονται, οι σκέψεις κινούνται στην κοίτη της γλώσσας και χάνονται - κοίτη του ποταμού, κοίτη της γλώσσας, κοίτη της σκέψης - η σκέψη χωρίς τη γλώσσα είναι βουβή, η γλώσσα χωρίς τη σκέψη γίνεται κραυγή - Οι λέξεις… σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου. Τα όρια του λόγου μου… σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου μου - Συνείδηση, επομένως, της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της σκέψης. Συνείδηση της απεραντοσύνης της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της απεραντοσύνης της σκέψης. Ψηλώνουν με το ψήλωμα, συρρικνώνονται με τη συρρίκνωση - οι πολιτισμοί και οι σκέψεις να προάγονται, οι γλώσσες να φθίνουν - στην τεχνολογία οι λαοί, στην τεχνολογία και οι γλώσσες, στην ποίηση οι λαοί, στην ποίηση και οι γλώσσες. Παρηχήσεις: [κ, τ, ν, σ] κινούνται στην κοίτη του ποταμού και… σκορπίζουν…, έτσι και οι σκέψεις κινούνται στην κοίτη της γλώσσας και χάνονται όταν χάνεται εκείνη… αποκτά τις λέξεις, η κοίτη της σκέψης του γίνεται λεκτική [ο, σ, ου, τ, μ] «αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας» του Ελύτη, είναι αυτές που σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου. Τα όρια του λόγου μου… σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου μου [σ, ι, τ, ν] συνείδηση, επομένως, της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της σκέψης. Συνείδηση της απεραντοσύνης της γλώσσας σημαίνει συνείδηση της απεραντοσύνης της σκέψης. Λογοπαίγνια: ψηλώνουν-ψήλωμα, συρρικνώνονται-συρρίκνωση κοκ.   Tο κείμενο δεν είναι έμμετρο αλλά πεζό, ενώ ταυτόχρονα περιλαμβάνεται σε συλλογή (κυρίως) δοκιμίων που προτείνονται ως ύλη προς διδασκαλία στο ελληνικό λύκειο (Έκφραση-Έκθεση για το Ενιαίο Λύκειο. Θεματικοί κύκλοι. 2001. Αθήνα: ΟΕΔΒ, σελ. 13-14) στο πλαίσιο της διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας και της έκθεσης (όχι της λογοτεχνίας). Το κείμενο συνοδεύεται από ερωτήσεις που θα λέγαμε ότι προτείνουν την επεξεργασία του περισσότερο ως δοκιμίου παρά ως λογοτεχνικού κειμένου (π.χ. Να παρακολουθήσετε τη σκέψη του συγγραφέα και να προσδιορίσετε: α) τη σχέση της γλώσσας με τη σκέψη, β) τη σχέση της γλώσσας με τον πολιτισμό). Επομένως, παρά τη γλωσσική δημιουργικότητα που χαρακτηρίζει το κείμενο αυτό, οι πληροφορίες που το περιβάλλουν και το πλαίσιο στο οποίο παρουσιάζεται μας οδηγούν περισσότερο να το κατατάξουμε στο δοκίμιο και ως τέτοιο να το επεξεργαστούμε.