Να περιγραφεί το πρόβλημα στην
επικοινωνία των δύο χαρακτήρων του ακόλουθου αφηγηματικού αποσπάσματος (ενός
ταξιτζή-αφηγητή και της πελάτισσάς του) χρησιμοποιώντας το μοντέλο για την
επικοινωνία που είδαμε στο παρόν λήμμα:
Χειμώνας. Κόντευαν
μεσάνυχτα. Καθημερινή με ψιλοβρόχι και τσουχτερό κρύο. […] Δούλευα από το μεσημέρι
και ήμουν κατάκοπος, αφού λόγω των καιρικών συνθηκών έπρεπε να είμαι σε συνεχή
«επιφυλακή». […] Μπήκε […] η κοπέλα και ξεκίνησα…
-
Καλησπέρα σας.
Ευχαριστώ πολύ!
-
Καλησπέρα,
κορίτσι μου! Πού πηγαίνεις;
-
Στη Βάρη!
-
Πούουου;
Κόντεψα να πάθω
ανακοπή! […]
-
Δεν καθόσουν
απέναντι, κορίτσι μου, να βγεις αμέσως Αϊ-Γιάννη και να πιάσεις Βουλιαγμένης;
Στεκόσουν εντελώς αντίθετα από εκεί που θες να πας!
-
Α! Δεν το
σκέφτηκα…
Κοίταξα το ρολόι
μου… ήταν δώδεκα παρά τέταρτο…
-
Να σου ζητήσω μία
χάρη; ακούστηκε ευδιάθετη και λίγο ναζιάρικη η φωνή της.
-
Τι, κοπέλα μου;
-
Θέλω να πας όσο
το δυνατόν πιο γρήγορα μπορείς! Υπάρχει σοβαρός λόγος!
[…] Βγήκα
Βουλιαγμένης και ανέπτυξα ταχύτητα. Τα 50 χλμ. έγιναν
100, τα 100 έγιναν 130… Ήμουν σε υπερένταση και προχωρούσα στον δρόμο κατά προσέγγιση,
με την εμπειρία μου, αφού δεν μπορούσα να ελέγξω καλά δρόμο και αυτοκίνητο. […]
Κάποια στιγμή το μαρτύριο πήρε τέλος. Τα φώτα έπεσαν πάνω σε μια διώροφη
μονοκατοικία. […] Και τότε ακούω τη φράση που δεν θα ξεχάσω ποτέ…
-
Μπράβο! Είσαι και
το πρώτο αλάνι! Πρόλαβες και δεν μπήκε η διπλή!
ΤΑΞΙκές επικοινωνίες: Αληθινές ιστορίες ενός ταξιτζή, Γ. Δέδης. Αθήνα: Κοχλίας, 2003, 166-169
Το εκφώνημα από το οποίο
προκύπτει το πρόβλημα στην επικοινωνία προέρχεται από την πελάτισσα-πομπό: «Θέλω
να πας όσο το δυνατόν πιο γρήγορα μπορείς! Υπάρχει σοβαρός λόγος!» (Μ).
Ειδικότερα, ο «σοβαρός λόγος» φαίνεται να ερμηνεύεται από τον ταξιτζή-δέκτη ως
κάποιο επείγον περιστατικό (π.χ. πρόβλημα υγείας) ή τέλος πάντων κάποια
επείγουσα ανάγκη για την άμεση παρουσία της πελάτισσας στον προορισμό της (Μ΄).
Γι’ αυτό και ο ταξιτζής επιταχύνει, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια και των
δύο. Στο τέλος, ο ταξιτζής-δέκτης ανακαλύπτει ότι ο «σοβαρός λόγος» της πελάτισσας-πομπού
δεν ήταν άλλος από το να αποφύγει να πληρώσει διπλή ταρίφα (Μ). Με άλλα λόγια,
η πελάτισσα-πομπός κωδικοποιεί ως «σοβαρό λόγο» (Κπ)
την αποφυγή αυξημένης χρέωσης λόγω ώρας, ενώ ο ταξιτζής-δέκτης αποκωδικοποιεί
τον «σοβαρό λόγο» (Κδ) ως μια επείγουσα ανάγκη να βρίσκεται η πελάτισσά του το
γρηγορότερο στον προορισμό της. Εν ολίγοις, οι δύο χαρακτήρες ερμηνεύουν ως
«σοβαρό λόγο» διαφορετικές καταστάσεις της πραγματικότητας.