Άσκηση 1

Συζητήστε τα κριτήρια με τα οποία επιλέγετε τις ξένες γλώσσες που μαθαίνετε. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, εντοπίστε τις στάσεις που εκφράζετε απέναντι στις γλώσσες που προτιμάτε να μάθετε και σε αυτές που δεν θα θέλατε να μάθετε.

 

 

 

Άσκηση 2

Καταγράψτε τις γλωσσικές στάσεις που εκφράζετε οι ίδιοι/ες και οι συμμαθητές/τριές σας. Ποιες γλώσσες, διαλέκτους κλπ. αφορούν; Συζητήστε στην τάξη τα αποτελέσματα της έρευνάς σας.

 

 

 

 

Άσκηση 3

Αναζητήστε κείμενα σχετικά με τη γλώσσα στα σχολικά εγχειρίδια, σε βιβλία, στον τύπο ή στο διαδίκτυο και εντοπίστε τις γλωσσικές στάσεις που εκφράζονται εκεί. Παρουσιάστε και συζητήστε το υλικό που συγκεντρώσατε στην τάξη.

Απάντηση

Απάντηση

Ένα ενδεικτικό τέτοιο κείμενο θα μπορούσε να είναι το ακόλουθο απόσπασμα:

 

[…] Μια γλώσσα (ενν. την ελληνική) η οποία παρουσιάζει γραπτά μνημεία ήδη από τα μυκηναϊκά χρόνια, και στην οποία εκφράστηκε με τον ευφυέστερο, ωραιότερο και διεξοδικώτερο τρόπο το ανθρωπιστικό ιδανικό, συνιστά ένα πλούτο του οποίου η ανθρωπότητα πάντοτε έκανε και θα κάνη χρήση. Όπως άλλες χώρες διαθέτουν άλλη πετρέλαιο, άλλη φυσικό αέριο, άλλη ανεπτυγμένη βιομηχανία, κ.λπ, έτσι και η Ελλάδα διαθέτει γλώσσα.

Μάλιστα αν αναλογιστή κανείς ότι η νεοελληνική λόγω της ιδιάζουσας παραπληρωματικής της σχέσης προς την αρχαία, είναι σε θέση να φωτίση ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις ρίζες της ανθρώπινης σκέψης και πολιτισμού, αβίαστα βγάζει το συμπέρασμα ότι ο πλούτος αυτός δεν αφορά μόνο στο παρελθόν, αλλά και στο παρόν και στο μέλλον, όχι απλώς της Ελλάδας ή της Ευρώπης, αλλά του ανθρώπου […].

 

Δάλκος, Χ. 1994. Τα ιδεολογήματα της νέας γλωσσολογίας. Όπως τα είδε ένας εκπαιδευτικός. Αθήνα: Δίαυλος, 42-43

(διατηρείται η ορθογραφία του πρωτοτύπου πλην του πολυτονικού)

 

Οι κύριες στάσεις απέναντι στην ελληνική γλώσσα που εκφράζονται στο απόσπασμα αυτό θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής:

 

  • Η ελληνική γλώσσα εκφράζει ανθρωπιστικές αξίες με τρόπο που δεν πέτυχε καμία άλλη γλώσσα του κόσμου (τον ευφυέστερο, ωραιότερο και διεξοδικώτερο).
  • Η ελληνική γλώσσα αποτελεί τον κύριο πλούτο των ελλήνων/ίδων, τον οποίο χρησιμοποιεί ολόκληρη η ανθρωπότητα.
  • Η νέα ελληνική γλώσσα συμπληρώνει και ολοκληρώνει την αρχαία.
  • Η νέα ελληνική γλώσσα φωτίζει τις ρίζες της ανθρώπινης σκέψης και του πολιτισμού.
  • Τελικά, η ελληνική γλώσσα αποτελεί πλούτο ολόκληρης της ανθρωπότητας σε όλες τις ιστορικές περιόδους.

 

Μολονότι τέτοιες απόψεις είναι πολύ κοινές τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό λόγο των Eλλήνων/ίδων, θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι πρόκειται για χαρακτηριστικά παραδείγματα στάσεων απέναντι στη γλώσσα, τα οποία πιο πολύ μαρτυρούν τα ιδιαίτερα θετικά συναισθήματα των ομιλητών/τριών για την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό γενικότερα παρά συνιστούν επιστημονικά τεκμηριωμένες θέσεις γύρω τα θέματα αυτά.