Γραπτές πηγές

1. Η Αποκατάσταση 1922-1930

Η Αποκατάσταση 1922-1930

«Ο τρόπος ενσωμάτωσης των προσφυγών στην ελληνική κοινωνία ήταν σημαντικό επίτευγμα και λόγω της ταχείας αποκατάστασης μέσα σε έξι χρόνια ενός εξαιρετικά μεγάλου αριθμού ατόμων και διότι πέτυχε τους πολιτικούς και κοινωνικούς στόχους που ετέθησαν εξ αρχής: επίτευξη εθνικής ομοιογένειας, κατοχύρωση και προάσπιση των βόρειων επαρχιών και ομαλή ένταξη των προσφυγών στην ελληνική κοινωνία, χωρίς κοινωνικούς κραδασμούς και φαινόμενα αποσταθεροποίησης. Η συμβολή των προσφυγών στην επίτευξη εθνικής ομοιογένειας και η πολιτιστική τους δράση συνέβαλε ώστε ο όρος "πρόσφυγας" να απαλλαγεί από το αρνητικό του φορτίο και να προσλάβει θετικό περιεχόμενο.»

2. Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες

Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες

«Σημαντικότερη υπήρξε η συμβολή των προσφύγων στον εμπορικό τομέα. Δοκιμασμένοι στο σκληρό ανταγωνισμό με Τούρκους, Λεβαντίνους, Εβραίους και Αρμένιους, οι πρόσφυγες κυριάρχησαν σταδιακά στα εμπορικά κέντρα της βόρειας Ελλάδος και έδωσαν διεθνείς προεκτάσεις στην ελληνική εμπορική δραστηριότητα. Οι άνθρωποι που είχαν διακριθεί στα μεγάλα διαμετακομιστικά κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Τραπεζούντα κ.ά.), μετέφεραν τις δραστηριότητές τους στην Ελλάδα και τόνωσαν την εμπορική ζωή του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Η εμπορική δραστηριότητα, που γνώρισε άνθιση μετά την άφιξη των προσφύγων, υπέστη τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Το πλήθος των πτωχεύσεων της εποχής αφορούσε κυρίως μικρές, μη βιώσιμες, επιχειρήσεις, σε σημείο που να θεωρείται από τραπεζιτικούς κύκλους η εξέλιξη αυτή ως "επαναφορά στην κανονική τάξη των πραγμάτων".»

3. Επέκταση και όρια του εκσυγχρονισμού

Επέκταση και όρια του εκσυγχρονισμού

«Η περίοδος 1920-1930 θεωρείται ως μία από τις βασικές περιόδους αναπτυξιακής προσπάθειας στην οικονομική και κοινωνική ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν η περίοδος 1870-1890, οπότε ξεκινά η αναπτυξιακή προσπάθεια, και η περίοδος 1950-1965, οπότε πραγματοποιείται ανασυγκρότηση και επέκταση της οικονομίας. Τη δεκαετία του 1920 χαρακτηρίζουν, από την άποψη αυτή:

• Α. Η ενδυνάμωση και επέκταση του βιομηχανικού τομέα, κάτω από την επίδραση ενός έντονου εξωτερικού δημογραφικού σοκ (πρόσφυγες), με αποτέλεσμα την περαιτέρω ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας.
• Β. Η προσπάθεια οικονομικής και κοινωνικής αποκατάστασης των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, προσπάθεια η οποία προκαλεί κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις, συνθέσεις και διευθετήσεις, που οδηγούν σε νέες κοινωνικές και πολιτικές μορφοποιήσεις. Οι διεργασίες αυτές, που δεν θα αποκρυσταλλωθούν πριν περάσει πολύς χρόνος, συναρθρώνονται με τις πολιτικές αλλαγές της περιόδου 1940-1950 και, εν μέρει, τις ερμηνεύουν.
• Γ. Η δημιουργία νέων οικονομικών και κοινωνικών θεσμών αναγκαίων για την ανασύνταξη της οικονομίας, η οποία πραγματοποιείται σε συνθήκες κοινωνικής και νομισματικής αβεβαιότητας. Μεταξύ των νέων αυτών θεσμών ξεχωριστή θέση κατέχουν η Τράπεζα της Ελλάδας, η Αγροτική Τράπεζα και η Κτηματική.»
4. Αγροτική οικονομία

Αγροτική οικονομία

«Βασική προτεραιότητα της οικονομικής πολιτικής το Μεσοπόλεμο αποτέλεσε η αύξηση της αγροτικής παραγωγής και η επίτευξη της αυτάρκειας, όπως εκφράστηκε μέσα από την πολιτική του Ελ. Βενιζέλου αλλά και των υπόλοιπων πολιτικών της περιόδου. Κατευθυντήριος άξονας της πολιτικής αυτής και κοινός παρονομαστής των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών της περιόδου φαίνεται ότι ήταν η επιλογή της στρατηγικής της εθνικής ανασυγκρότησης, ως υποκατάστατου της Μεγάλης Ιδέας μετά την ήττα του 1922. Η διάψευση των επεκτατικών βλέψεων συνέπεσε με την ολοκλήρωση σχεδόν της διαδικασίας εθνικής ενοποίησης ενώ η έντονη δημογραφική πίεση και η στροφή προς την εγχώρια αγορά μέσα σε συνθήκες διεθνούς ύφεσης, ευνοούσαν το μετασχηματισμό των παραδοσιακών δομών και σχέσεων στον αγροτικό τομέα.

Οι αλλαγές και οι τομές που προωθήθηκαν ως αποτέλεσμα των επιλογών αυτών βρίσκονταν σε μια οργανική σχέση. Η ίδρυση του Υπουργείου Γεωργίας προήγαγε τη λήψη μιας σειράς μέτρων προς όφελος των αγροτών…»

5. Η ελληνική οικονομία από το 1926 ως το 1935

Η ελληνική οικονομία από το 1926 ως το 1935

«Μεταξύ των ετών 1929 και 1933, οι εξαγωγές καπνού από την Ελλάδα έπεσαν κατά το 1/3 σε ποσότητα και κατά 81% σε αξία. Όμοια πορεία ακολούθησαν τα λοιπά παραδοσιακά εξαγόμενα προϊόντα, όπως η σταφίδα και το λάδι. Στο ίδιο διάστημα, η αξία των εξαγωγών της σταφίδας έπεσε κατά 50%, οι εισπράξεις από την εξαγωγή ελαιολάδου μειώθηκαν κατά 22%, ενώ οι εξαγωγές αμπελουργικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 55%. Η παραγωγή καπνού σημείωσε την ακόλουθη πτωτική εξέλιξη: από 65.000 τόννους το 1930 έπεσε αιφνίδια σε 29.000 το 1932. Στο ίδιο διάστημα, η παραγωγή σταφίδας, μετά από μια εντυπωσιακή πτώση το 1931, παρέμεινε προσκολλημένη σταθερά στα επίπεδα του 1930. Ανάλογη τάση σημείωσε και το ελαιόλαδο. Η κρίση της καπνικής οικονομίας ήταν τόσο Βαθιά, ώστε σημειώθηκαν μεγάλες μεταβολές στις καλλιέργειες. Οι καπνικές εκτάσεις, από 1.012.000 στρέμματα το 1929, μειώθηκαν σε 633.000 το 1932. Οι σταφιδικές εκτάσεις από 5.26% της καλλιεργούμενης επιφάνειας το 1923 μειώθηκαν σε 3,64% το 1932.

Στη θέση των παραδοσιακών εξαγώγιμων αναπτύχθηκαν άλλα προϊόντα προοριζόμενα για την εγχώρια αγορά. […] Στη δεκαετία 1928-38 πενταπλασιάσθηκαν οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με βαμβάκι, τετραπλασιάσθηκαν οι εκτάσεις των νωπών λαχανικών και πολλαπλασιάσθηκαν επί 14 εκείνες των ζωοτροφών. Όλες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι, λόγω της κρίσεως, η ελληνική γεωργία προσάρμοσε την παραγωγή της στην ελληνική αγορά. Έτσι δόθηκε προτεραιότητα στην κάλυψη του διατροφικού ελλείμματος του εγχώριου πληθυσμού. Αυτό είχε σαν συνέπεια για την εθνική οικονομία, αφενός την εξοικονόμηση πολύτιμου συναλλάγματος, που παραδοσιακά διετίθετο κυρίως για τις εισαγωγές σιτηρών, και αφετέρου την παραπέρα προσαρμογή και ενσωμάτωση της αγροτικής παραγωγής στην αστική οικονομία.»

6. Αρχιτεκτονική, παλαιά ρεύματα και σύγχρονες λύσεις

Αρχιτεκτονική, παλαιά ρεύματα και σύγχρονες λύσεις

«Η περίοδος του Μεσοπολέμου επέφερε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και επίλυσης της κατοικίας, τόσο στην τυπολογία της κάτοψης όσο και στη ρυθμολογία της όψης.

Η πλειοψηφία των οικοδομών που κτίζονται στην Αθήνα από το 1918 και μέχρι το 1934 είναι μονώροφα και διώροφα κτίσματα. Το ποσοστό τους ξεπερνά το 90%. Πόσο μάλλον στην επαρχία. Μονώροφες ή διώροφες μονοκατοικίες ή διώροφες διπλοκατοικίες. Από τις αρχές της δεκαετίας του '30 και ύστερα, η αρχιτεκτονική του μοντέρνου κινήματος κερδίζει συνεχώς έδαφος. […]

Η πολυκατοικία δεν είναι βέβαια κάτι καινούριο στον ευρωπαϊκό χώρο. Ήταν γνωστή από πολύ παλαιότερες εποχές, κάτω από διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις κάθε φορά.

Η πρώτη, ίσως, αθηναϊκή πολυκατοικία ήταν η πολυκατοικία Σκουζέ στην Πλάκα (Ναυάρχου Νικόδημου 18), κατεδαφισμένη σήμερα. Ένα κτίριο με δυο ορόφους και τέσσερα διαμερίσματα, που ανήκαν όμως αρχικά στον ίδιο ιδιοκτήτη.

Το 1927 ψηφίζεται νομοθετικό διάταγμα, που εισάγει επίσημα τον θεσμό της οριζόντιας ιδιοκτησίας. Με το νόμο του 1927 η κατάσταση ξεκαθαρίζει. Την επόμενη χρονιά ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδίδονται για κτίρια από 4 ορόφους και άνω είναι 1,7% στο σύνολο των αδειών της πρωτεύουσας (91,8% 1-2 όροφοι, 6,5% 3 όροφοι, 1,7% 4 όροφοι και ά­νω), ποσοστό που θα αυξηθεί σταδιακά για να φθάσει το 3,2% το 1934.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 1932 κτίστηκαν στην Αθήνα 28 τετραώροφα, 8 πενταώροφα και 6 εξαώροφα κτίρια ενώ το 1933 κτίζεται και το πρώτο επταώροφο.»

7. Ένας Αιώνας Ελλάδα

Ένας Αιώνας Ελλάδα

«To 1928 ο Βενιζέλος επανέρχεται στην κυβέρνηση θριαμβευτικά, μετά από εκλογές. Θα μείνει πρωθυπουργός επί τέσσερα έτη, περνώντας τη διεθνή οικονομική κρίση του 1929-1933, που είχε έμμεσες επιπτώσεις στην Ελλάδα. Ιστορικής σημασίας είναι το ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας και συνεργασίας που υπογράφει με την Τουρκία του Κεμάλ, κάτι που αποτελεί μαρτυρία για τη συνολικότερη κατεύθυνση της πολιτικής του. Πολλοί σημαντικοί θεσμοί εγκαινιάζονται επίσης και αφορούν την εσωτερική πολιτική, την ανάπτυξη της βιομηχανίας, τα τολμηρά μέτρα στον αγροτικό τομέα, την εκπαίδευση. Μετά το γλωσσικό, το εκπαιδευτικό ζήτημα απασχολεί σοβαρά πνευματικούς μα και πολιτικούς κύκλους. Δελμούζος, Γληνός και άλλοι, με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Παπανδρέου (1930-1932), αναλαμβάνουν την προσπάθεια για μια ουσιαστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, σε όλες τις βαθμίδες. Πολυσυζητημένος νόμος υπήρξε το ιδιώνυμο, που απαγόρευε την πρόσληψη κομουνιστών στο δημόσιο τομέα για να αποτραπεί η διάδοση των ιδεών τους.»

8. Ένας Αιώνας Ελλάδα

Ένας Αιώνας Ελλάδα

«Η Αθήνα της δεκαετίας του '30 έχει πληθυσμό 440.000 ψυχές και τα όριά της έχουν διευρυνθεί. Στα σπίτια το γκάζι αντικαθίσταται σιγά σιγά από το ηλεκτρικό, το ίδιο και στους δρόμους, εξαφανίζοντας τους παλιούς φανοστάτες. Πήλινες ξυλόσομπες και τζάκια θερμαίνουν τους εσωτερικούς χώρους. Και για όσους κυκλοφορούν στο χειμωνιάτικο κρύο, ο καστανάς και ο σαλεπιτζής αναλαμβάνουν το ρόλο τους. Το καμπανάκι του τραμ ακούγεται ακόμα καθώς διασχίζει τις λεωφόρους. Τα παλιά νεοκλασικά κτήρια δεσπόζουν διατηρώντας την αρχοντιά τους. Και οι υπαίθριοι φωτογράφοι περιμένουν την πελατεία τους στο Ζάππειο, το Σύνταγμα, το Βασιλικό Κήπο ή αλλού. Η Κηφισιά και το Φάληρο αποτελούν σταθερά τα πλησιέστερα θέρετρα για τους εύπορους Αθηναίους και τις Αθηναίες. Είναι η τελευταία δεκαετία- πριν από τους καταστροφικούς πολέμους και την άναρχη ανοικοδόμηση στη συνέχεια- που η πόλη διατηρεί το χρώμα της.»

9. Παιδεία. Συντηρητική αντεπίθεση

Παιδεία. Συντηρητική αντεπίθεση

«Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα εκφράζει μια διαφορετική από την προηγούμε­νη φιλοσοφία και στηρίζεται τόσο σε δομικές μεταβολές (το τετράχρονο Δημοτικό- το σχολείο του λαού- έγινε εξάχρονο, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, ενισχύθηκε η διδασκαλία της δημοτικής, και αναβαθμίστηκε ο επαγγελματικός κλάδος στη δεύτερη βαθμίδα), όσο και σε λειτουργικές καινοτομίες (προαιρετικά μαθήματα στο γυμνάσιο, έγκριση πολλών διδακτικών βιβλίων κατά τάξη και μάθημα,- απογεύματα ελευθέρας εργασίας στα σχολεία, μαθήματα ειδικής επιδόσεως δι' ομάδος μαθητών (μαθητριών) εκδηλούντων καταφανή κλίσιν και αξιόλογον επίδοσιν προς ωρισμένα μαθήματα κ.ά.). Όλα αυτά, συμπληρωμένα με ένα ευρύτατο πρόγραμμα οικοδόμησης σχολείων (χρηματοδοτημένο από ειδικό δάνειο του εξωτερικού) και με την ίδρυση του -πρώτου μετά το 1837- νέου πανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη (με σαφή διάθεση να αποτελέσει πυρήνα ανακαίνισης), αν και δεν κλονίζουν τον συγκεντρωτικό χαρακτήρα του συστήματος, συγκροτούν ωστόσο ένα αξεπέραστο όριο για τα εκπαιδευτικά πράγματα της νεότερης Ελλάδας: Ποτέ ως τότε και ποτέ έκτοτε δεν ξανανομοθετήθηκε μεταρρύθμιση που να χαρακτηρίζεται από τόσο ριζοσπαστικές λύσεις και που να παρουσιάζει στις επιμέρους εκφάνσεις της τόση συνοχή και συνέπεια προς μια ενιαία, βασική αντίληψη.»

10. Ανάπτυξη δι' ηλεκτρισμού

Ανάπτυξη δι' ηλεκτρισμού

«Η αστική τάξη της δεκαετίας του '20 δεν στερείται επιλογών σε καταναλωτικά αγαθά. Ορισμένα έχουν προς το παρόν επαγγελματικό χαρακτήρα, όπως οι ηλεκτρικές λάμπες: η διαφήμιση της Osram στις 26 Νοεμβρίου 1927 εστιάζει μόνο στον φωτισμό των προθηκών- "μόνον ο καλός και άπλετος φωτισμός προσελκύει τους αγοραστάς". Καθώς οι πόλεις γίνονται όλο και πιο πυκνοκατοικημένες και οι πρώτες πολυκατοικίες ανεγείρονται, η αγορά για την κεντρική θέρμανση ανοίγει δειλά δειλά στα μέσα της δεκαετίας εγκαταστάσεις καλοριφέρ "Triton" στη γωνία Πατησίων και Σατωβριάνδου, όπου ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι "σχέδια, προϋπολογισμοί δωρεάν" εφόσον προτιμήσει λέβητες radiater Buderus hollar. Φυσικά υπάρχει και ανάγκη για ψύξη: το 1927 στην οδό Εδουάρδου Λω 9Α υπήρχε διαρκής έκθεση με "ψυγεία δι' ηλεκτρισμού" Frigidaire, ενώ για επαγγελματίες η εταιρεία "Κάρολος Φιξ" ενοικιάζει "κατεψυγμένα διαμερίσματα υπό τους ευνοϊκώτερους όρους δι' εναποθήκευσιν τύρου και εν γένει παντός είδους τροφίμων". Την αληθινή επανάσταση ωστόσο, φέρνει όπως μαρτυρά το ολοσέλιδο άρθρο του Ελεύθερου Βήματος της 6ης Μαΐου 1926, η ραπτομηχανή Σίγγερ: "Ράπτετε δι' ηλεκτρισμού ακόπως και ταχέως…-η εξάπλωσίς της εις την Ελλάδα, τα ευεργετικά κοινωνικά και οικονομικά αποτελέσματα-η ενίσχυσις της ελληνικής βιομηχανίας και του προσφυγικού κόσμου-η συμβολή των ραπτομηχανών Σίγγερ εις την κατασκευή του ιματισμού του ελληνικού στρατού" αναφέρουν οι τίτλοι του διθυραμβικού άρθρου.»

11. Τα κρίσιμα χρόνια 1922-1935

Τα κρίσιμα χρόνια 1922-1935

«Τέλος του καλοκαιριού και στους Δελφούς, στο άγριο τοπίο των Φαιδριάδων, για δεύτερη φορά ο Άγγελος και η Εύα Σικελιανού επιχειρούν το θαύμα.

Την αναβίωση του πνεύματος των Δελφικών Αμφικτυονιών, του πνεύματος της Ειρήνης και της συναδέλφωσης των λαών του κόσμου.

Με δικά τους έξοδα, χωρίς καμιά κρατική ενίσχυση, διοργανώνουν στους χώρους του αρχαίου θεάτρου και σταδίου παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας, γυμναστικούς αγώνες, λαϊκούς χορούς, εκθέσεις χειροτεχνίας.

Την αδιαφορία της Αθήνας στην προσπάθεια- μόνο ο Παπαναστασίου απ' όλο τον πολιτικό κόσμο τούς συμπαραστάθηκε- αντιστάθμιζε η συρροή προσωπικοτήτων απ' όλο τον κόσμο για τούτες τις γιορτές του αρχαίου κάλλους και του πανανθρώπινου ιδανικού της Ειρήνης.

Η ατμόσφαιρα στην παράσταση του "Προμηθέα Δεσμώτη", μετά μια ξαφνική καταιγίδα, έδωσε στους Δελφούς εκείνο το ανεπανάληπτο της φυσικής τους αγριάδας, που όποιος το ζήσει μια φορά, το κουβαλά για πάντα χαραγμένο εντός του.

Όπως συνέβη και μ' έναν νεαρό κι άγνωστο Κινέζο φοιτητή που πενήντα οκτώ χρόνια αργότερα, ως ο διαπρεπέστερος των ελληνιστών της μεγάλης πατρίδας του, μας θύμισε το αξέχαστο μεθύσι του νου από κείνες τις γιορτές.

Στον ίδιο χώρο λίγο αργότερα ένας άλλος οραματιστής, της πολιτικής αυτή τη φορά, ο Παπαναστασίου, προσφωνεί τους συνέδρους του 27ου Παγκοσμίου Συνεδρίου για την Ειρήνη.

Η ομιλία του καθώς και το υπόμνημα που καταθέτει, κείμενα προφητικά για το αύριο μιας Ενωμένης Ευρώπης, για την ανάγκη προστασίας των εθνικών μειονοτήτων, για τη βαλκανική συνεργασία, για τη μελλοντική ομοσπονδία των λαών του κόσμου.

Ο Διεθνισμός του μήνυμα που βγαίνει μέσα από το σεβασμό στη διαφορετικότητα του εθνισμού των άλλων.»

12. Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες

Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες

«Ο λαϊκός πολιτισμός, η μουσική, το τραγούδι, ο χορός, η μαγειρική, η ενδυμασία, τα έθιμα των Μικρασιατών, πλούτισαν την ελληνική λαϊκή παράδοση. Στις εκφράσεις αυτές του καθημερινού ανθρώπου δεν υπάρχουν στεγανά. Έτσι και στη Μικρασία οι λαοί, πέρα από τα όποια προβλήματα, συζούσαν ειρηνικά ανταλλάσσοντας ήθη, τραγούδια και χορούς. Η ιδιαίτερη αυτή μουσικο-χορευτική παράδοση από τα δυτικά παράλια, την Καππαδοκία, τον Πόντο, έφθασε μαζί με τους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Στα χρόνια εκείνα το δημοτικό τραγούδι (συμπεριλαμβανομένου και εκείνου των ελληνικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας), ως "εθνική" μουσική, απέκτησε βαρύνουσα σημασία. Ταυτόχρονα οι τεχνολογικές εξελίξεις έκαναν εφικτές τις ιστορικές ηχογραφήσεις παραδοσιακής μουσικής από τη Μέλπω Μερλιέ (1930) και τον Σίμωνα Καρά (1936).

Αλλά και ο πιο ανεπτυγμένος, σε σχέση με την Ελλάδα, αστικός πολιτισμός της Κωνστα­ντινούπολης και της Σμύρνης μεταφυτεύθηκε και προσαρμόσθηκε στις νέες συνθήκες. Ο πλούτος της λαϊκής μικρασιατικής μουσικής μεταφέρθηκε στη μητρόπολη. Το σμυρναίικο τραγούδι (ο όρος καλύπτει το αστικό τραγούδι από την Κωνσταντινούπολη ως το μικρασιατικό νότο) κυριάρχησε ως τα μέσα της δεκαετίας του 1930 στη λαϊκή μουσική σκηνή της χώρας. Στο επόμενο διάστημα η συνύπαρξη και ο αλληλοεπηρεασμός Μικρασιατών και ντόπιων μουσικών θα οριοθετήσουν την εποχή του ρεμπέτικου τραγουδιού, που αποτέλεσε την έκφραση των φτωχών λαϊκών τάξεων και του κοινωνικού περιθωρίου.»

13. Η αυγή της αεροπορίας

Η αυγή της αεροπορίας

«Η στρατιωτική χρήση του αεροπλάνου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βγάζει το μέσο από τη σφαίρα του πειραματικού προαναγγέλλοντας την εμπορική χρήση του. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1924 "η εναέριος συγκοινωνία μας" είναι γεγονός. Στο αντίστοιχο άρθρο του ο συντάκτη του "Ελεύθερου Βήματος" επισημάνει την ασφάλεια των αερομεταφορών ("5% Θύματα εκ σιδηροδρομικών ατυχημάτων και 3% μόνον ει αεροπορικών τοιούτων") και ανακοινώνει την υπογραφή συμβάσεων για τη σύνδεση της Ελλάδας με το εξωτερικό. Η ιταλική εταιρεία "Aero-Espresso" διαφημίζει τακτικά τη γραμμή "Βρίνδηζι-Αθήναι-Κωνσταντινουπολις" με δρομολόγια τρεις φορές την εβδομάδα "εκάστην Τρίτην, Πέμπτην, Σάββατον" τον Ιούλιο του 1929 και εβδομαδιαίο "χειμερινόν δρομολόγιο" με ενδιάμεσο σταθμό στην Πάτρα από τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Η "Ίκαρος", πρώτη ελληνική αεροπορική εταιρεία, θα συνάψει τη δική της σύμβαση με το Δημόσιο στις 17 Οκτωβρίου 1930, με την προοπτική να εγκαινιάσει από την άνοιξη του επόμενου έτους δύο γραμμές: καθημερινή συγκοινωνία με τη Θεσσαλονίκη, τρισεβδομαδιαία με την Πάτρα και τα Ιωάννινα. Το μέσο; "4 αεροπλάνα, 18 θέσεων, μεταλλικά".»

Οπτικό υλικό

1. Οδός Αιόλου, Αθήνα 1920
2. Κατασκευή του Σταθμού της ΔΕΗ του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι
3. Ανήλικα παιδιά στις ανέμες εργοστασίου νηματουργίας στη Νάουσα
4. Στο παζάρι της Τρίπολης
5. Διαφήμιση εταιρείας γεωργικών μηχανημάτων
6. Το συγκοινωνιακό δίκτυο της Ελλάδας
7. Τηλεφωνήτριες στο χειροκίνητο τηλεφωνικό κέντρο των Χανίων
8. Α΄ Διεθνής Έκθεση της Θεσσαλονίκης
9. Γαλλική αφίσα της ταινίας «Astero Le Bergère»
10. Θέατρο Σκιών
11. Η οδός Πανεπιστημίου γύρω στα 1930
12. Πλατεία Συντάγματος (1927)
13. Η παράσταση της τραγωδίας «Προμηθέας Δεσμώτης»
14. Διαφημιστικές καταχωρήσεις αυτοκινήτων
15. Διαφημιστική καταχώρηση της πρώτης ηχητικής ταινίας
16. Διαφημιστική αφίσα του «Ράδιο Τσιγγιρίδης»
17. Πληθυσμιακή σύνθεση πόλεων άνω των 20.000 κατοίκων

Οπτικοακουστικό υλικό

1. Ο ηλεκτρισμός
2. Ηλεκτρικές συσκευές
3. Εγκαίνια Ούλεν
4. Δελφικές γιορτές
5. Σκάνδαλα Απεργίες Διώξεις
6. Νεοελληνική κοινωνία
7. Οριζόντια ιδιοκτησία
8. Καλοκαιρινές διακοπές
9. Αγορανομία και σκάνδαλα
10. Μόδα