Παρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων

Λογοτεχνία

▲▲

Γεζούλ

(απόσπασμα)


Ο Φρειδερίκος ήταν ενθουσιασμένος με όλα τα πολιτικά γεγονότα κι ας ήταν ακόμα παιδί. Δυο γεγονότα έφεραν την οικογένεια σε δύσκολη θέση. Το Πάσχα του ’49 η αστυνομία απαγόρευσε να καίγεται ομοίωμα του Ιούδα στην Ανάσταση. Εξοργισμένοι οι Αθηναίοι έκαψαν το σπίτι ενός Εβραίου κοντά στο σπίτι της Ταρσίας, που λεγόταν Δαβίδ Πατσίφικο. Ο Πατσίφικο, που ήταν Άγγλος υπήκοος, ζήτησε μέσω της πρεσβείας ένα υπέρογκο ποσό για αποζημίωση, που έφτανε τις οχτακόσιες ογδόντα εφτά χιλιάδες δραχμές. Η κυβέρνηση δεν ενέδωσε στις υπερβολικές αυτές αξιώσεις και αυτό οδήγησε σε όξυνση των σχέσεων των δύο χωρών. Επιπλέον, μια άλλη διαμάχη έβαλε λάδι στη φωτιά. Για τη δημιουργία του Βασιλικού Κήπου απαλλοτριώθηκε κτήμα που ανήκε στον ιστορικό Φίνλεϋ, ο οποίος απαιτούσε το ποσό των σαράντα πέντε χιλιάδων δραχμών. Μια και η κυβέρνηση θεωρούσε τις απαιτήσεις παράλογες, δεν ενέδωσε, και τον Ιανουάριο του ’50 αποκλείστηκε ο Πειραιάς από τον αγγλικό στόλο. Η έλλειψη τροφίμων άρχισε να γίνεται αισθητή, παράλληλα με μια εχθρική στάση απέναντι στους Άγγλους, πράγμα που επηρέαζε την οικογένεια. Δυο φορές τις έφαγαν στο σχολείο από τα άλλα παιδιά ο Φρειδερίκος και ο Αριστοτέλης. Είχαν μεγαλώσει πια και μπορούσαν να προστατεύουν τον εαυτό τους, ιδιαίτερα ο μεγάλος. μπήκε στη μέση και γλίτωσε ο μικρός. Ήταν όμως ανησυχητικά όλα αυτά και ο Τζον αποφάσισε να στείλει τα παιδιά για λίγο στην Αθήνα, στη γιαγιά τους. Δεν κινδύνευαν εκεί.

Το ευτύχημα για τη Λούλα ήταν που η Κα Σάντερσον, μετά από μια ανώδυνη επίθεση από κάποια παλιόπαιδα στο δρόμο, αποφάσισε να γυρίσει πίσω στη Σκοτία, και έτσι γλίτωσε η Λούλα από την παρουσία της, που της γινόταν με τον καιρό όλο και πιο δυσάρεστη. Εις πίστιν βέβαια της Κας Σάντερσον ήταν πως τα παιδιά μιλούσαν τέλεια αγγλικά. Η Λούλα δεν κινδύνευε αφού κανένας δεν μπορούσε να τη θεωρήσει Εγγλέζα και τον Τζον τον φοβούνταν λόγω της θέσης του και δεν τολμούσαν να τον πειράξουν. Περιόρισαν πάντως τις εξόδους τους μέχρι να κοπάσει το πράγμα. Μέχρι τον Μάρτη κράτησε ο αποκλεισμός. Τα δυο αγόρια ήταν πολύ ευχαριστημένα που βρίσκονταν στην Αθήνα αντί για τον Πειραιά, και έκαναν μαθήματα στον αιδεσιμότατο Χιλλ, που ήταν πολύ πιο ευχάριστα από το σχολείο. Είχαν επιπλέον γλιτώσει κι από την Κα Σάντερσον. Με την άρση του αποκλεισμού αρνήθηκαν να επιστρέψουν και ζήτησαν να τελειώσουν τουλάχιστον τον χρόνο μένοντας στη γιαγιά.

Βιβλιογραφικά

Ν. Μαραγκού, Γεζούλ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2010, σ. 112-114.

Μεταδεδομένα

< Μαραγκού > < Μεγάλες Δυνάμεις > < Εβραίοι >

▲▲

Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι

(απόσπασμα)


Η Ελλάς, μεταξύ άλλων δανείων, οφείλει και εξήκοντα εκατομμύρια προς τινάς τραπεζίτας. Των εξήκοντα αυτών εκατομμυρίων οι τόκοι είναι εγγυημένοι από τας τρεις προστάτιδας Δυνάμεις, ώστε οι τραπεζίται, αναφορικώς προς αυτό το δάνειον κοιμώνται ήσυχοι. Επί πολλά έτη η Ελλάς δεν επλήρωνε τους τόκους αυτού, προφασιζομένη ότι δεν είχε με τι, και όμως οι τραπεζίται επληρώνοντο μέχρις οβολού. Από ποίον; από τους εγγυητάς. από την Ρωσίαν, την Γαλλίαν και την Αγγλίαν.

Οι εγγυηταί αυτοί μίαν ημέραν εσκέφθησαν ότι οι Έλληνες, ναι μεν εφαίνοντο και ελέγοντο ευγνώμονες διά τοιαύτην καλοσύνην, αλλά πληρωμή πολλών εκατομμυρίων τακτικώς κατ’ έτος γινομένη, χάριν προστατευομένου έστω και ως η Ελλάς, αποβαίνει φορολογία βαρεία, έστω και εις πλουσίους και δυνατούς ως αυτοί οι τρεις. Ο εις είπε τότε προς τον άλλον. — Έλθετε να εξετάσομεν, μήπως οι πονηροί αυτοί Έλληνες, έχουν χρήματα διά να πληρώσουν τους τόκους, και λέγουν ότι δεν έχουν διά να τα φάγουν μεταξύ των. ή μήπως σπαταλούν τα χρήματά των όπου δεν πρέπει, και έπειτα, όταν πρόκειται περί της τιμής και του πουγγίου των, δεικνύουν το ταμείον των κενόν.

Η πρότασις αύτη, εγένετο παραδεκτή παμψηφεί και μίαν άλλην ημέραν επαρουσιάσθησαν εις τα Αθήνας τρεις απεσταλμένοι. Άγγλος, Γάλλος και Ρώσος. Εζήτησαν ακρόασιν παρά τω υπουργώ των εξωτερικών, τω είπον ότι ήλθον διά να εξετάσωσι τα έσοδα και τα έξοδα της Ελλάδος εν προς εν, και το έδειξαν τα συστατικά των γράμματα.

[…]

Εντούτοις μετά ένδεκα υπουργικά συμβούλια, απεφασίσθη να ζητήσει η Κυβέρνησις εξηγήσεις από τους εν Αθήναις πρέσβεις των τριών εκείνων Δυνάμεων, περί της αποστολής των ξένων.

Οι πρέσβεις απήντησαν αμέσως και εις ολίγας λέξεις: —Εστάλησαν από τας αυλάς των διά να εξετάσουν με ακριβεστάτην λεπτομέρειαν τον προϋπολογισμόν της Ελλάδος, και να παρατηρήσουν αν περισσεύουν χρήματα, ή αν είναι δυνατόν να περισσεύσουν. —Συνεβούλευον δε την Κυβέρνησιν να παράσχει πάσαν ευκολίαν εις τους απεσταλμένους, και να τους βοηθήσει διά παντός μέσου εις την επιτυχίαν του σκοπού της αποστολής των.

Άλλο υπουργικόν συμβούλιον. θυελλώδεις συζητήσεις, διαφωνίαι μεταξύ των υπουργών, παραίτησις δύο εξ αυτών.

Ήτο τότε, μοι φαίνεται, πρωθυπουργός ο τζουμπελής. —Αμή το λοιπόν, ψηφισμένο και παραδεγμένο. Αύριο, λέγει προς τον επί των εξωτερικών συνάδελφόν του, να τους στείλεις τον αριθμόν της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, όπου είναι δημοσιευμένος ο προϋπολογισμός.

Τούτο και έγινε την επαύριον. Την ίδιαν όμως ημέραν η Εφημερίς επεστράφη, συνοδευομένη με έγγραφον διά του οποίου οι τρεις ξένοι εζήτουν επιμόνως:

1ον: Το Υπουργείον των Οικονομικών να εκθέσει ιδία και λεπτομερέστατα έκαστον κλάδον, έκαστον κεφάλαιον των εσόδων του Κράτους.

2ον: Έκαστον ιδία των επτά υπουργείων να καταστρώσει ακριβείς και ανελλιπείς καταστάσεις των εξόδων του τόσας, όσας και υποδιαιρέσεις έχει, όσα γραφεία, σώματα, καταστήματα, όσας και υπηρεσίας εν τω Κράτει, απ’ αυτού εξαρτωμένας και παρ’ αυτού μισθοδοτουμένας.

3ον: Όλα αυτά να μεταφρασθώσιν εις την γαλλικήν και να τοις δοθώσιν εντός τριών μηνών.

Την επιούσαν το υπουργείον παρητήθη σύσσωμον, και άλλοι υπουργοί αναβάντες εις τα πράγματα, ανέλαβον να εκτελέσωσι κατά γράμμα τας παραγγελίας των απεσταλμένων.

Ο αθηναϊκός τύπος εσιώπησεν, αποκαμών να φωνάζει, και τα Χαυτεία εκόπασαν, ξηρανθέντος του λάρυγγος των ρητόρων.

Το υπουργείον των Στρατιωτικών ήρχισε και αυτό εκ μέρους του να γράφει τα έξοδά του όπως υπεχρεώθη. Ολίγον κατ’ ολίγον, και εντός εξ μηνών αι καταστάσεις του ητοιμάσθησαν. εις την ελληνικήν όμως, ώστε έμενεν ήδη να μεταφρασθώσιν εις την γαλλικήν.

[…]

Τέσσαρας μήνας διήρκεσεν η μετάφρασις του προϋπολογισμού των εξόδων του στρατού, τέσσαρας δηλαδή μήνας εις αυτόν ειργάσθην. Είναι αληθές ότι και εντός μηνός, και εντός δύο εβδομάδων ακόμη ήτο δυνατόν να περαιωθεί η εργασία εκείνη, αλλ’ εις τα υπουργεία υπάρχει, φαίνεται, νόμος να γίνηται η εργασία ανέτως και κατ’ ολίγον. Εργάσιμους ώρας, επειδή ήτο θέρος τότε, είχομεν από τας εννέα μέχρι των δώδεκα, και από τας δύο μέχρι των πέντε. “Είχομεν” κατά λάθος είπον. “έπρεπε να έχομεν” ήθελον να είπω. διότι εις τας εννέα μόνον τον κλητήρα εύρισκε τις εις το υπουργείον. εις τας εννέα και ημισείαν τον καφετζήν, εις τας δέκα τους συνηθίζοντας να λαμβάνωσιν εις το γραφείον ή εις το καφενείον του καταστήματος τον καφέν των. εις τας ένδεκα, είναι αληθές, όλοι ήσαν παρόντες, εκτός του υπουργού ενίοτε. Εις τας δύο επίσης όλοι ήσαν παρόντες, αλλά περί τας τέσσαρας ο κλητήρ εκαθάριζε τας τραπέζας.

[…]

Την επιούσαν της ημέρας, καθ’ ην αι καταστάσεις ευρέθησαν μεταφρασμέναι, ητοιμασμέναι και παρεδόθησαν προς υπογραφήν εις τον υπουργόν και αποστολήν, επαρουσιάσθην εις τον υπεπιμελητήν εν τη οικία του. Τον εύρον μετά το γεύμα ροφώντα καφέν και συνδιαλεγόμενον με την σύζυγον και την πενθεράν του.

—Τι τρέχει; πατριώτα.

Ήμεθα της αυτής πατρίδος γεννήματα και θρέμματα, ο δεκανεύς εγώ και ο διευθυντής του λογιστηρίου αυτός.

—Κάτι ήλθον να σας είπω, Κύριε επιμελητά.

Όχι μόνον εγώ, αλλά και οι άλλοι όλοι του υπουργείου, είχομεν την συνήθειαν, ομιλούντες προς αυτόν, να τον προβιβάζωμεν κατά έναν βαθμόν. Τούτο δε όχι κατά μίμησιν του χωρικού εκείνου της μεταβατικής μου υπηρεσίας, αλλά διότι “υπεπιμελητής” δυσκόλως προφέρεται, ενω “επιμελητής” και από το στόμα του λέγοντος ευκόλως προφέρεται και εις τα ώτα του ακούοντος ευχαρίστως εισφέρεται.

—Είναι μυστικόν;

—Μάλιστα, Κύριε επιμελητά.

—Σε ενόησα. προβιβασμόν θα με ζητήσεις.

—Όχι. πολύ μακράν από αυτό.

—Άδειαν λοιπόν;

—Όχι. πολύ μακράν.

Και όμως ποσώς δεν ήμην μακράν. και τα δύο αυτά πολύ την όρεξίν μου ηρέθιζον.

—Λοιπόν τι είναι;

—Κάτι είναι, Κύριε επιμελητά, και πρέπει να σας το εκμυστηρευθώ.

Αι γυναίκες απεσύρθησαν τότε.

—Λέγε τώρα.

—Μεταξύ των καταστάσεων, τας οποίας εδώσαμεν εις τον υπουργόν, υπάρχει μία κακώς γραμμένη.

—Και τι με τούτο; Δεν αναγινώσκονται τα γράμματά της;

—Όχι, όχι, αυτό.

—Μήπως έκαμες λάθος εις τους αριθμούς;

—Όχι, όχι.

—Λοιπόν τι;

—Εντρέπομαι να το είπω. αλλ’ επειδή υπάρχει καιρός ακόμη, να την πάρομε οπίσω, και να την διορθώσομεν.

—Δεν υπάρχει πλέον καιρός. Σήμερον εστάλησαν όλαι εις την επιτροπήν, εις τους απεσταλμένους.

Η όψις μου ήλλαξεν, αλλ’ εκείνος, χωρίς να παρατηρήσει τούτο, επανέλαβε.

—Λέγε τώρα τι λάθος έγινε.

—Περιττόν είναι να το είπω, Κύριε επιμελητά, αφού τρόπος διορθώσεως δεν υπάρχει πλέον.

Ταύτα δ’ ειπών, απεχαιρέτησα, και διευθύνθην προς την θύραν.

—Έλα εδώ! Πως πηγαίνεις με αυτόν τον τρόπον… Τι κατάστασις είναι αυτή; Τι λάθος έκαμες;

Εσκέφθην επί τινά δευτερόλεπτα αν έπρεπε να ομιλήσω, και μετά πολλούς δισταγμούς ομίλησα τέλος πάντων.

—Κύριε επιμελητά, μία από τας καταστάσεις ήτο διά το πεζικόν του ναυτικού. Αντί να την επιγράψω με αυτό το όνομα, έθεσα επί της κεφαλίδος “ιππικόν του ναυτικού” (cavalerie marine).

Από τον θυμόν το πρόσωπόν του έγινε κατακόκκινον. Δεν είπεν όμως καμίαν λέξιν. περιεπάτησε μόνον επάνω κάτω εις το δωμάτιον, και έπειτα μοι είπε με φωνήν χαμηλήν.

—Το έκαμες επίτηδες;

—Όχι, ο Θέος να με φυλάξει!… Με διέφυγε δε ηξεύρω πώς η λέξις, και σήμερον το πρωί το ενθυμήθην. διότι αυτή ήτον η τελευταία κατάστασις την οποίαν έγραψα προχθές.

—Πώς έτυχε να μη παρατηρήσω εγώ αυτήν;

—Τας τελευταίας της ημέρας εκείνης με είπατε να τας δώσω αμέσως εις τον υπασπιστήν.

Δεν πιστεύω να το παρατηρήσουν οι απεσταλμένοι. Έχουν άλλα σπουδαιότερα πράγματα να εξετάσουν. Σιωπή, και μη λέγεις κανενός τίποτε… και πήγαινε απ’ εδώ!

Οι απεσταλμένοι και τωόντι δεν παρετήρησαν τον τραγέλαφον. διότι άλλως θα εγίνετο λόγος περί αυτού εις το υπουργείον, και όσον καιρόν ακόμη διέμεινα εις αυτό δεν ήκουσα τίποτε.

Αγνοώ εις τα αρχεία τίνος Κράτους, και εις ποίαν πόλιν, την Πετρούπολιν, τους Παρισίους ή το Λονδίνον, ευρίσκονται σήμερον αι καταστάσεις εκείναι. Δεν υπάρχει αμφιβολία όμως ότι, αν ποτέ εφευρεθεί τρόπος του να πολεμεί το ιππικόν και εις την θάλασσαν, σοφός τις της Ευρώπης, θα αναλάβει, με το έγγραφον εκείνο, ν’ αποδείξει εις τον κόσμον ότι η εφεύρεσις οφείλεται προ καιρού εις τους Έλληνας, και τους νεοτέρους μάλιστα Έλληνας.

Βιβλιογραφικά

[Χ. Δημόπουλος], Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι. Χειρόγραφον Έλληνος Υπαξιωματικού, Ερμής, Αθήνα 1990, σ. 194-196 & 200-203.

Δείτε επίσης:

Μεταδεδομένα

< Δημόπουλος > < Μεγάλες Δυνάμεις > < Σάτιρα >

Ιστορία

Γραπτές πηγές

  1. Το ελληνικό κράτος 1833-1871

    2. Το ελληνικό κράτος 1833-1871

    «Ο Όθων έγινε δεκτός στην Ελλάδα με ενθουσιασμό. Οι μνήμες του εμφυλίου ήταν ακόμη νωπές και η περιφρόνηση προς τα κόμματα, ως βασικών υπαιτίων για το χάος που είχε προκληθεί, ενίσχυσε την καλή θέληση των Ελλήνων απέναντι στο νεαρό βασιλιά και την Αντιβασιλεία. Πλήθη κόσμου περίμεναν τον Όθωνα, τους τρεις αντιβασιλείς και τη συνοδεία τους, που έφθασαν στο Ναύπλιο με την αγγλική φρεγάτα "Μαδαγασκάρη ". Κανείς όμως, μέσα στην ευφορία που επικρατούσε εκείνη την ημέρα της 30ής Ιανουαρίου 1933, με τους κανονιοβολισμούς και τις μουσικές, δεν έδειχνε να συνειδητοποιεί τη σημασία της παρουσίας των παρατεταγμένων βαυαρικών στρατευμάτων και των ναυτικών μοιρών των τριών Δυνάμεων στο λιμάνι του Ναυπλίου.»

  2. Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας

    3. Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας

    «Σε μια εποχή ταραγμένη απ' τα εθνικά κινήματα όλων των ευρωπαϊκών λαών, η απελευθέρωση μιας μικρής γωνιάς της ελληνικής γης δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τους εθνικούς πόθους του ελληνικού λαού. Έτσι ήταν φυσικό το ότι η ανάκτηση των επαρχιών που κατοικούνταν από Έλληνες κι είχαν μείνει έξω απ' το ελληνικό βασίλειο αποτέλεσε την κυρίαρχη ιδέα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Καθώς όμως ήταν δύσκολο να προσδιοριστούν τα σύνορα του Ελληνισμού και να μετριαστούν οι εθνικές φιλοδοξίες ενός νεαρού κράτους, η ιδέα της εθνικής απελευθέρωσης έγινε συνώνυμη με την Ανάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας: πρόκειται για τη "Μεγάλη Ιδέα" που έμελλε να κυριαρχήσει για πολύ στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας.»

  3. Περίοδος βασιλείας του Όθωνος 1833-1862

    4. Περίοδος βασιλείας του Όθωνος 1833-1862

    «Η περιορισμένη εθνική κυριαρχία αποτελεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό του νέου ελληνικού κράτους. Το φαινόμενο αυτό, που κάνει να συγχέονται τα όρια μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, θέτει δύο σημαντικά και αλληλένδετα ερωτήματα. Το πρώτο σχετικά με τη μορφή που πήρε η κυριαρχία και η επέμβαση των Δυνάμεων, το δεύτερο, αναφορικά με τα χαρακτηριστικά εκείνα του ελληνικού κράτους, της κοινωνίας του και της γεωγραφικής του θέσεως στην ανατολική Μεσόγειο που το έκαναν ευάλωτο στην ξένη επιρροή και στην επέμβαση. […]

    Οι τρεις μεγάλες Δυνάμεις, που διαδραμάτισαν αυτό το ρόλο στην οθωνική περίοδο, ήταν η Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία. Η επιρροή τους στην Ελλάδα άρχισε κατά τη διάρκεια της ελληνικής επαναστάσεως. Η κύρια αιτία που ώθησε τις τρεις Δυνάμεις να εμπλακούν τόσο πολύ στις ελληνικές υποθέσεις, πράγμα που δεν έκαναν η Πρωσσία και η Αυστρία, οφείλεται περισσότερο από κάθε άλλο στη γεωγραφική θέση της Ελλάδος στην ανατολική Μεσόγειο. Ο έλεγχος πάνω στα ελληνικά εδάφη ήταν ένα σημαντικό πλεονέκτημα για κάθε Δύναμη που επιδίωκε να κυριαρχήσει στην ανατολική Μεσόγειο ή που ήθελε να εμποδίσει μια άλλη να το επιτύχει.»

  4. Βαυαροί στην Ελλάδα

    5. Βαυαροί στην Ελλάδα

    «Η "Αλγκεμάινε Τσάιτουγκ" προέβλεπε, στις 24 Σεπτεμβρίου 1843, ένα μέλλον ζοφερό:

    Τα τελευταία νέα απ’ την Αθήνα δεν είναι καθόλου ευχάριστα. Οι εκπρόσωποι των Δυνάμεων φαίνεται πως κηδεμονεύουν τη χώρα και θέλουν να αλλάξουν τις κυβερνητικές απόψεις που επέβαλαν δραστικά διοικητικά μέτρα. Ανικανοποίητοι με τους οικονομικούς και νομοθετικούς περιορισμούς που καθιερώθηκαν τον τελευταίο καιρό, εισχωρούν σε κάθε διοικητική λεπτομέρεια και αφαιρούν από την κυβέρνηση κάθε δυνατότητα για να εφαρμόσει ακόμα κι εκείνες τις βασικές αρχές, που οι ίδιες οι Δυνάμεις είχαν επιβάλει. Έτσι έχουν υποβάλει ένα σωρό κανονισμούς στην Κυβέρνηση και απαιτούν την αποδοχή τους. αυτοί αφορούν τις θέσεις των υπαλλήλων, την αποζημίωσή τους και τις συντάξεις τους, την εθνικότητά τους κ.λπ.»

  5. Περίοδος βασιλείας του Όθωνος 1833-1862

    6. Περίοδος βασιλείας του Όθωνος 1833-1862

    «Άλλη αιτία που προκαλούσε την επέμβαση των τριών Δυνάμεων ήταν η επισφαλής δημοσιονομική κατάσταση του νέου κράτους και τα χρέη προς τους ξένους. Οι ξένοι κεφαλαιούχοι τότε μόνο δέχονταν να παρέχουν δάνεια στην Ελλάδα όταν αυτά ήταν εγγυημένα από τις Δυνάμεις. Έτσι, οι τελευταίες παρακολουθούσαν στενά τα δημοσιονομικά ελληνικά πράγματα, επέβαλλαν τους όρους τους και ασκούσαν τον οικονομικό έλεγχο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ξένων δανειστών. Κάποτε μάλιστα η πίεση ασκήθηκε και με στρατιωτικά μέτρα όπως έγινε αμέσως ύστερα από τον Κριμαϊκό πόλεμο, όταν οι Δυνάμεις δεν δέχονταν να αποσύρουν τα στρατιωτικά τους τμήματα από τον Πειραιά, εφόσον εκκρεμούσε ο επιδιωκόμενος οικονομικός διακανονισμός.»

  6. Περίοδος βασιλείας του Όθωνος 1833-1862

    7. Περίοδος βασιλείας του Όθωνος 1833-1862

    «Η γαλλοβρετανική επέμβαση των ετών 1854-1857, ο προηγούμενος ναυτικός αποκλεισμός του Πειραιά (1850), εξαιτίας του Δον Πατσίφικο, έδειξαν πόσο τρωτό και εκτεθειμένο ήταν το νέο ελληνικό κράτος στην κηδεμονία των Δυνάμεων που ασκούσαν το ναυτικό έλεγχο στην ανατολική Μεσόγειο. Από το 1832 και ύστερα έγινε φανερό ότι κάθε ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη μπορούσε να το κηδεμονεύει χωρίς πολλή δυσκολία, να επιβάλλει τις θελήσεις της επιδεικνύοντας τη θαλάσσια ισχύ της, όταν η έμμεση πολιτική πίεση και η διπλωματία δεν έφερναν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

    Κάτι ακόμα που ευνοούσε την ξενική εξάρτηση ήταν οι διπλωματικές σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας και τούτο γιατί τα σημαντικότερα ελληνικά συμφέροντα ήταν συνδεδεμένα με την οθωμανική αυτοκρατορία, όπου ζούσε η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων. Οι σχέσεις με το Πατριαρχείο, οι εμπορικές σχέσεις ανάμεσα σε ελλαδικούς και σε αλύτρωτους Έλληνες, υποθέσεις αναφερόμενες σε απαιτήσεις- αντίθετες συχνά προς τα μακροπρόθεσμα ελληνικά συμφέροντα- άλλων εθνοτήτων, που συνυπήρχαν μέσα στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όλα προϋπέθεταν, για την εξομάλυνση και διευθέτησή τους συνεννοήσεις και συνεργασία με την τουρκική κυβέρνηση.»

  7. Περίοδος εσωτερικών ανωμαλιών και εξωτερικών πιέσεων

    8. Περίοδος εσωτερικών ανωμαλιών και εξωτερικών πιέσεων

    «Άλλη απόδειξη της εχθρικής της στάσεως εναντίον της Ελλάδος έδωσε η Αγγλία με τον τρόπο που υποστήριξε και πού εκμεταλλεύθηκε πολιτικά την "υπόθεση Πατσίφικο".

    Ο Εβραίος Δαβίδ Πατσίφικο είχε γεννηθεί στο Γιβραλτάρ και είχε αποκτήσει το 1820 την πορτογαλική υπηκοότητα. Το 1836 διορίσθηκε πρόξενος της Πορτογαλίας στην Αθήνα και παρέμεινε στη θέση αυτή ως το 1842, που απολύθηκε λόγω καταχρήσεως. Λίγο αργότερα απέκτησε την αγγλική υπηκοότητα και ως Άγγλος πια υπήκοος εξακολουθούσε να μένει στην Αθήνα, ζώντας κυρίως από τα βοηθήματα της δούκισσας της Πλακεντίας.

    Τον Απρίλιο του 1849, στις εορτές του Πάσχα, ομάδες αθηναϊκού λαού εμποδίσθηκαν να πραγματοποιήσουν παλιό έθιμο, σύμφωνα με το οποίο κατά τη Μεγάλη Παρασκευή, ή σε άλλους τόπους κατά την Ανάσταση, έπρεπε να καεί ομοίωμα του Ιούδα. Η απαγόρευση αυτή εξόργισε τον αθηναϊκό όχλο, που, οδηγημένος από μια πρωτόγονη μισαλλοδοξία, στράφηκε εναντίον του σπιτιού του Πατσίφικο και κατέστρεψε τα ελάχιστα και στην πραγματικότητα ευτελέστατα έπιπλά του. Ο Πατσίφικο, με την ιδιότητα του Άγγλου υπηκόου, ζήτησε την προστασία και την υποστήριξη της αγγλικής πρεσβείας, υποστηρίζοντας ότι η ζημιά που του είχε γίνει έφθανε στις 887 χιλιάδες περίπου δραχμές, επειδή εκτός από τα έπιπλά του είχαν καταστραφεί ή κλαπεί πιστωτικά πορτογαλικά έγγραφα αξίας 665 χιλιάδων δραχμών. Η ελληνική κυβέρνηση συνέστησε να καταφύγει ο Πατσίφικο στα ελληνικά δικαστήρια, αλλά αυτός ζήτησε την παρέμβαση της αγγλικής πρεσβείας, η οποία υιοθέτησε τις απαιτήσεις του, όχι επειδή τις θεωρούσε δίκαιες, αλλά γιατί της δινόταν μια νέα ευκαιρία να φέρει σε δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση.»

  8. Περίοδος εσωτερικών ανωμαλιών και εξωτερικών πιέσεων

    9. Περίοδος εσωτερικών ανωμαλιών και εξωτερικών πιέσεων

    «Στις 4 Ιανουαρίου 1850 ισχυρός αγγλικός στόλος υπό το ναύαρχο Πάρκερ, που βρισκόταν στο Αιγαίο και είχε περάσει προηγουμένως από την Κωνσταντινούπολη, βρισκόταν έξω από τον Πειραιά. Ο Άγγλος ναύαρχος και ο Άγγλος πρεσβευτής την ίδια μέρα ζήτησαν να συναντήσουν τον υπουργό των Εξωτερικών Λόντο και του δήλωσαν ότι, αν η ελληνική κυβέρνηση δεν ικανοποιήσει τις δίκαιες απαιτήσεις των Άγγλων υπηκόων, η Αγγλία είναι υποχρεωμένη να λάβει τα μέτρα που θεωρεί αναγκαία. Σε προσπάθεια του Λόντου να αντικρούσει τους αγγλικούς ισχυρισμούς ο Ουάις του επέδωσε τελεσιγραφική διακοίνωση, στην οποία έπρεπε να δοθεί απάντηση σε 24 ώρες. Σε περίπτωση που η Ελλάς θα εξακολουθούσε να αρνείται την ικανοποίηση των αγγλικών αξιώσεων δηλωνόταν ότι "ο αρχηγός των ναυτικών δυνάμεων θα ευρεθή εις την λίαν δυσάρεστον θέσιν να ενεργήση αμέσως κατά τας διαταγάς της κυβερνήσεως αυτού".»

  9. Βαυαροί στην Ελλάδα

    10. Βαυαροί στην Ελλάδα

    «Στις 11 Ιανουαρίου 1850 αγκυροβόλησαν 14 πλοία με 7.000 άνδρες έξω απ’ τη Σαλαμίνα. Ο λόρδος Άμπερντιν διαπίστωσε πως αυτός ο στόλος ήταν μεγαλύτερος από εκείνον που είχε χαρίσει στο Νέλσον τη νίκη έξω απ' το Τράφαλγκαρ. Ο βρετανός απεσταλμένος αξίωσε την ικανοποίηση των αγγλικών αιτημάτων μέσα σε 24 ώρες. Τελείως παράδοξο φαίνεται το γεγονός πως το τελεσίγραφο δεν αναφερόταν στο χρέος των εκατομμυρίων του έτους 1832 άλλα περιλάμβανε σκοτεινές και φανταστικές απαιτήσεις διάφορων ιδιωτών: ο Πορτογάλος πρόξενος Δον David Pacifico (Δαυίδ Πασίφικος), ένας Εβραίος, είχε μαλτέζικη καταγωγή κι εγγλέζικη υπηκοότητα. Το ελληνικό έθιμο του Πάσχα ήθελε το κάψιμο ενός ομοιώματος του Ιούδα σε δημόσιο χώρο. Το έθιμο είχε απαγορευτεί το 1847 γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν ήθελε να προκαλέσει ένα μέλος της οικογένειας Ρότσιλντ που έμενε στην Αθήνα και είχε τόση σημασία γι’ αυτήν. Ο όχλος που δε λογάριαζε τέτοιους λεπτούς υπολογισμούς νόμισε ηθικό αυτουργό της απαγόρευσης το Δον Πασίφικο και λεηλάτησε το σπίτι του. Ο Λάιονς είχε διαμαρτυρηθεί και ο Δον Πασίφικο ζήτησε σαν αποζημίωση το τεράστιο ποσό των 800.000 δραχμών. Το περιστατικό αυτό είχε καταντήσει το επίκεντρο του τελεσιγράφου του Πάρκερ. Παρόμοια έμοιαζε η υπόθεση του Σκωτσέζου George Finlay (Τζώρτζ Φίνλεϋ) του οποίου είχε απαλλοτριωθεί ένα οικόπεδο για το βασιλικό κήπο. αυτός ζητούσε 44.000 δρχ. Αποζημίωση ζητούσαν και για ένα καράβι που είχε πέσει θύμα πειρατείας και για την ψυχική οδύνη μερικών υπηκόων των Ιονίων που είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους …»

Οπτικό υλικό

  1. Γελοιογραφία που σατιρίζει τη ρωσική πολιτική προς το ελληνικό κράτος
  2. Στρατιωτικοί και πολίτες συζητούν για τον ναυτικό αποκλεισμό του Πειραιά
  3. Το σπίτι του Πατσίφικο μετά τη λεηλασία

Οπτικοακουστικό υλικό

  1. Πολιτικά κόμματα και Μεγάλες Δυνάμεις
  2. Επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων