1943

Ιδρύεται στην Ελλάδα η ΕΠΟΝ, η μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση νέων εναντίον της γερμανικής κατοχής. Η ΕΠΟΝ ιδρύθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1943 σε μυστική σύσκεψη αντιπροσώπων νεανικών οργανώσεων της εποχής. Η οργάνωση στελεχώθηκε κατά κύριο λόγο, στα πρώτα Η ΕΠΟΝ, σε σύντομο χρονικό διάστημα από την ίδρυσή της, έγινε η σημαντικότερη και μεγαλύτερη οργάνωση νεολαίας που έδρασε στα χρόνια της κατοχής, αλλά και η μαζικότερη, βασισμένη σε εθελοντική ένταξη, οργάνωση νέων που υπήρξε ποτέ στον ελληνικό χώρο, με εκτεταμένο δίκτυο τοπικών οργανώσεων -που κάλυπτε όχι μόνο τις μεγάλες πόλεις αλλά και το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής υπαίθρου- και με σημαντική συμμετοχή στην ένοπλη Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ).
Αποτέλεσε τομή στις μέχρι τότε οργανώσεις γιατί συσπείρωσε στις γραμμές της χιλιάδες εφήβους και νέους-νέες υιοθετώντας το αίτημα της εθνικής απελευθέρωσης και συμμετέχοντας ενεργά στην Εθνική Αντίσταση. Κυρίως όμως η ύπαρξη και η δράση της ΕΠΟΝ δημιούργησε νέα πρότυπα ζωής, ανέδειξε αξίες όπως η συλλογικότητα, η συντροφικότητα, η κοινωνική αλληλεγγύη και η ενεργός συμμετοχή στα κοινωνικά δρώμενα. Επιχείρησε επίσης να διαμορφώσει ένα συνολικό κοινωνικό όραμα, έπλασε τις συνειδήσεις όσων συμμετείχαν σε αυτήν και τελικά, δίνοντας το στίγμα των νέων της εποχής, ενσάρκωσε ένα από τα πιο ζωντανά κομμάτια της Αντίστασης.

Διαβάστε σχετικά:
Ένα πρωί οι Αθηναίοι άνοιξαν τα παραθύρια τους και σάστισαν. Πάνω στους τοίχους των σπιτιών, λέξεις χρωματιστές φώναζαν: Θάνατο σο Φασισμό. Λευτεριά στο Λαό!
Μα ποιος τρελός μέσα στο σκοτάδι της νύχτας έβαψε τούτες τις κραυγές; Με φόβο τις διαβάζεις. Μα τι παράξενο! Έξω απ’ το φόβο, μια χαρά ξυπνάει μέσα σου, σαν όνειρο παιδικό: Ένα αστραφτερό κρύσταλλο και συ με μια πέτρα το σπας, χίλια κομμάτια και γελάς, γελάς, γελάς. Μα χτες ακόμα ο τοίχος ήταν άσπρος. Μα χτες ακόμα ο τοίχος ήταν τοίχος. Πότε πρόλαβε κι έγινε φλάμπουρο στον αγέρα; Σα ρόδι που σκάει και σκορπίζονται τα κόκκινα σπόρια του, έτσι κι η καρδιά της Αθήνας έσκασε και σκορπίστηκαν τα παιδιά της. Χιλιάδες παιδιά, αγόρια και κορίτσια. Όλοι στην Αντίσταση. Όλοι με το πινέλο στο χέρι, έως ότου βρεθεί το ντουφέκι. Σάστισαν οι Αθηναίοι. Άλλοι φοβήθηκαν κι άλλοι ξεθάρρεψαν. Οι εχθροί τρόμαξαν και σκύλιασαν. Θάνατος σ’ αυτούς που τολμούν να σηκώσουν κεφάλι! Τα ραδιόφωνα γαυγίζουν: Θάνατος, θάνατος. Την άλλη μέρα χιλιάδες προκηρύξεις σκεπάζουν τους δρόμους: θάνατος στους φασίστες! Οι στρατιώτες οπλισμένοι ως τα δόντια, ψάχνουν να βρούνε τους τρελούς, να τους τουφεκίσουν. Μα οι τρελοί φρονίμεψαν. Οργανώθηκαν.