1779

Εκδίδεται στη Βενετία η περίφημη Παιδαγωγία του Ιώσηπου Μοισιόδακα. Ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Ελληνικού Διαφωτισμού παρά το γεγονός οτι δεν είχε ελληνική καταγωγή με τη στενή σημασία του όρου, προετοίμασε με το σπουδαίο διδακτικό και επιστημονικό του έργο την πνευματική κατ’ αρχήν αφύπνιση και την πολιτιστική ανανέωση του υπόδουλου γένους και προετοίμασε έτσι τις εξελίξεις του 19ου αιώνα, μέσα στον οποίο οι Έλληνες διεκδίκησαν μαζί με τους υπόλοιπους λαούς της Ευρώπης την πολιτική τους αυτονομία και ανεξαρτησία. Κατηγορήθηκε πως εισάγει τα «μπακαλικά» μαθήματα , δηλαδή τα μαθήματα που έδιναν έμφαση στα μαθηματικά, τα οποία οι «γραμματικοί» τα θεωρούσαν χρήσιμα μόνο για τους
εμπόρους και τους μπακάληδες και άρα ξένα προς το περιεχόμενο της ανώτερης παιδείας.
Τον κατηγορούσαν ακόμη ότι ήταν υπέρ του απλού ύφους στη γλώσσα, γιατί δεν καταλάβαινε τα αρχαία ελληνικά εξαιτίας της μη ελληνικής καταγωγής του.

Διαβάστε σχετικά:
Οι αναμνήσεις του από τα χρόνια της εγκύκλιας μόρφωσης δεν είναι οι αγαθότερες. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Ενθυμούμαι εγώ πως, όταν παρά την τρυφεράν ηλικίαν μου με εκάλει ο παιδαγωγός, ώστε να ειπώ αυτώ το μάθημα, άνθρωπος αυτός με όψιν βλοσυράν, και με ένα πώγωνα άγριον, ενόμιζον
πως με καλεί κανένα θηρίον, και από τον φόβον έχανον το μάθημα».

Τα αποτελέσματα που θα μπορούσε να έχει μια τέτοια συμπεριφορά στις ψυχές των μικρών παιδιών και στη σχέση τους με τα γράμματα θα μπορούσε να είναι τραυματικά. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει πάλι ο ίδιος:

«Εκείνη η βλοσυρά όψις, η τραχεία φωνή, η δριμύτης του ξύλου, όσα όλα παρακολουθούσι τοις φοβεροίς (φοβέρες), πράγματα πάντα ασυνήθη τοις παιδίοις, καταστρέφουσιν αυτά εξ ολοκλήρου: επομένως ένα από τα δύο, ή ότι ταπεινούται το πνεύμα αυτών, ή ότι εγχέεται αυτοίς μίσος κατά της
μαθήσεως, το οποίον παραμένει αυτοίς εντετυπωμένον ενίοτε παρά πάσαν την