Ιερά θεαινών και υδάτινο στοιχείο

Ο Walter Burkert επισημαίνει ότι περισσότερα είναι τα ιερά της Δήμητρα που συνδέονται με νερά (Αρχαία Ελληνική Θρησκεία, σ. 196). Αντίθετα, η Υvette Morizot (1994) και ο René Ginouvès (1994) επισημαίνουν τη σύνδεση της Άρτεμης με το νερό, την οποία συγκεκριμενοποιούν μέσα από μια εξέταση ιερών με πηγές, πηγάδια, λίμνες, έλη, επισημαίνοντας τη γονιμοποιοό ενέργεια του νερού στιε ισροτελεστίες μύησης, κυρίως τις προγαμιαίες, αλλά και σε κάθε είδους μιάσματα.

Η δική μας η έρευνα έδειξε ότι πράγματι στα ιερά της Άρτεμης είναι ιδιαίτερα φανερή η παρουσία και η σημασία του νερού. Ενδεικτικά μόνο αναφερόμαστε σε μερικά από τα ιερά της:

Ο Παυσανίας μιλά και για μια κρήνη κοντά στο άγαλμα της Αρτέμιδος στην Κόρινθο· επάνω υψώνεται ένας Βελλερεφόντης και το νερό τρέχει από την οπλή του ίππου Πήγασου (Β, 3, 5). Στην Τροιζήνα επίσης ο Σάρων ίδρυσε ιερό για την Άρτεμη Σαρωνίδα κοντά σε μια τελματώδη και ρηχή θάλασσα (Παυσ. Β, 30, 7). Στη Βοιωτία, στον δρόμο για τα Μέγαρα υπήρχε μια πηγή στην οποία ο Ακταίων είδε την Άρτεμη να λούζεται (Παυσ., Θ, 2, 3), στη Μεθώνη ιερό της Αρτέμιδος και πηγάδι με νερό ανάμικτο με πίσα (Δ, 35, 8), στην Ολυμπία βωμός για θυσίες στον Αλφειό και την Αρτέμιδα (Ε, 14, 6), ενώ οι Λετρίνοι λατρεύουν την Αλφαία Άρτεμη από το ιερό της οποίας και σε απόσταση 6 σταδίων υπάρχει λίμνη που δεν ξεραίνεται (ΣΤ' 22, 8-11). Κοντά στην πόλη των Πατρών υπήρχε το ιερό της Τρικλαρίας Αρτέμιδος στην οποία θυσιάζονταν κάθε χρόνο ένας νέος και μια νέα, για να κατευνασθεί η οργή της εναντίον του Μελάνιππου και της Κομαιθώς που είχαν ενωθεί ερωτικά μέσα στο ιερό της. Ο ποταμός που περνούσε κοντά από το ιερό της ονομαζόταν Αμείλιχος. Ύστερα όμως από τον κατευνασμό της θεάς με την άφιξη στον τόπο του αγάλματος του Διονύσου της Τροίας από τον Ευρύπυλο σταμάτησε το κακό και οι ανθρωποθυσίες και ο ποταμός μετονομάστηκε σε Μείλιχο (Ζ, 19). Στην περιοχή των Τρικολώνων λατρευόταν η Άρτεμη με το επίθετο Καλλίστη σε ιερό με πηγή (Η' 35, 8), στη συμβολή των ποταμών Λύμαξ και Νέδα υπήρχε το ιερό της Ευρυνόμης που ο λαός της Φιγαλίας θεωρούσε επίθετο της Άρτεμης (Η, 41, 4-5), στη Στύμφαλο λατρευόταν η Στυμφαλία Άρτεμις, όπου επίσης κυριαρχούν τα νερά.