Το χάσμα των Δελφών

Υπάρχει ένα χάσμα σ' αυτό το μέρος που είναι τώρα το λεγόμενο άδυτο του ιερού και, καθώς έβοσκαν εκεί αίγες -γιατί οι Δελφοί ήταν ακόμα ένα τόπος ακατοίκητος- όποια αίγα πλησίαζε στο χάσμα και κοιτούσε προς αυτό σκιρτούσε με έναν τρόπο θαυμαστό και συνήθιζε να βγάζει μια φωνή εντελώς διαφορετική από τη συνήθη. Ο βοσκός παραξενεύτηκε με αυτό το παράδοξο γεγονός και, καθώς πλησίασε στο χάσμα και κοίταζε να δει πώς γίνεται αυτό, έπαθε και αυτός το ίδιο με τις αίγες. Γιατί κι εκείνες άρχισαν να κάνουν σαν θεόληπτες και ο βοσκός επίσης άρχισε να προλέγει τα μέλλοντα. Κατόπι, και καθώς η φήμη διαδόθηκε στους ντόπιους γι' αυτό που πάθαιναν όσοι πλησίαζαν το χάσμα, άρχισαν να επισκέπτονται το μέρος αυτό πολλοί άνθρωποι και εξαιτίας του παράδοξου χαρακτήρα του πλησίαζαν να δοκιμάσουν, κι όλοι καταλαμβάνονταν από θεία έμπνευση. Γι' αυτούς τους λόγους το μαντείο θεωρήθηκε κάτι θαυμαστό και οι άνθρωποι πίστεψαν ότι είναι το χρηστήριο της Γης. Και για αρκετό καιρό, όσοι ήθελαν να πάρουν χρησμό, πλησίαζαν το χάσμα και έδιναν προφητικές απαντήσεις ο ένας στον άλλον. Αργότερα όμως, καθώς πολλοί στην έξαψη του ενθουσιασμού πηδούσαν μέσα στο χάσμα και χάνονταν, οι κάτοικοι της περιοχής έκριναν καλό, για να μην κινδυνεύει κανείς, να εγκαταστήσουν μια γυναίκα ως μοναδική προφήτισσα και από αυτήν να παίρνουν τους χρησμούς. Γι' αυτή τη γυναίκα κατασκευάστηκε ένα μηχάνημα, πάνω στο οποίο μπορούσε να ανεβεί με ασφάλεια και να εμπνέεται και να δίνει χρησμούς σε όσους ήθελαν. Και αυτό το μηχάνημα είχε τρεις βάσεις, και γι' αυτό ονομάστηκε τρίποδας, και μάλιστα όλοι οι χάλκινοι τρίποδες, που από τότε μέχρι σήμερα κατασκευάζονται, φτιάχνονται κατ' απομίμηση αυτού του μηχανήματος. Με ποιον τρόπο λοιπόν ανακαλύφθηκε το μαντείο και για ποιους λόγους κατασκευάστηκε ο τρίποδας νομίζω ότι ειπώθηκαν αρκετά. (Διόδ. Σ. 16.26)

Η υπόδειξη ενός τόπου από ένα ζώο είτε για την ίδρυση μιας πόλης είτε για να φανερωθεί η σημασία του είναι συχνό φαινόμενο, κυρίως στους ιδρυτικούς μύθους. Για παράδειγμα, ο Κάρανος, ιδρυτής των Αιγών της Μακεδονίας, είχε πάρει χρησμό από το μαντείο των Δελφών να εγκαταλείψει το Άργος και την Ελλάδα με τις ωραίες γυναίκες και να πάει προς τις πηγές του Αλιάκμονα -και εκεί που θα πρωτοδείς / αίγες να βόσκουν, εκεί πρέπει / να κατοικήσεις, ευτυχισμένος κι εσύ και οι απόγονοί σου. Πρβ. και την ίδρυση του Ιλίου (Απολλόδ. 3.142 κ.ε.), της Αινείας (Κόνων FgrHist 26 F 1, 26), του Βουθρωτού (Τεύκρος FgrHist 274 F 1), της Θήβας (Ελλάνικος, FgrHist 4 F 51. Ευρ., Φοίν. 638-675. Ευρ., Βάκχ. 1330 κ.ε. Απολλόδ. 3, 1-5 και 3, 21-26 και 3, 39 κ.ε. Υγ. 72 και 178).