Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

• Συνέδρια & Ημερίδες

  Ημερίδα με τίτλο: ''AI Day by Ethikon'', Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (8/5/2025)

  Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη και η ΑΜΚΕ Ethikon Institute σας προσκαλούν στην ημερίδα με τίτλο: ''AI Day by Ethikon'', η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 8 Μαΐου 2025 και ώρες 16.00-21.30, στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, στον Πειραιά.

  Σε αυτήν την ξεχωριστή εκδήλωση, η Ethikon Institute συστήνεται για πρώτη φορά στο κοινό, εγκαινιάζοντας τη δημόσια παρουσία της με μια ουσιαστική συζήτηση για το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης.

  Διακεκριμένοι νομικοί, ακαδημαϊκοί και επαγγελματίες του χώρου συναντώνται για να συζητήσουν τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης σε τομείς όπως το δίκαιο, η ηθική, η εκπαίδευση και η τεχνολογική καινοτομία. Μέσα από διαδραστικές ομιλίες και πάνελ συζητήσεων, θα αναδειχθούν οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που γεννά η νέα εποχή, προτείνοντας λύσεις που τοποθετούν τον άνθρωπο και τις αξίες του στο κέντρο της τεχνολογικής εξέλιξης.

  Είσοδος ελεύθερη, απαραίτητη προεγγραφή.

  30 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Βιωματικά εργαστήρια με τίτλο: ''Βιβλία Σωσίβια: Ταξιδεύοντας στην Ενδυνάμωση και τη Γνώση'', Βιβλιοθήκη Παν/μιου Λευκωσίας (4/5/2025)

  Η Βιβλιοθήκη, το Τμήμα Παιδαγωγικών Σπουδών και η Έδρα UNESCO του Πανεπιστημίου Λευκωσίας μαζί με το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού και την Κυπριακή Ένωση Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, διοργανώνουν την εκδήλωση με τίτλο: ''Βιβλία Σωσίβια: Ταξιδεύοντας στην Ενδυνάμωση και τη Γνώση''.

  Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 4 Μαΐου 2025, στις 10:30 π.μ. στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, στο πλαίσιο της δράσης: ''Φιλαναγνωσίας Διαδρομές σε Βιβλιοθήκες – Ανακαλύπτω Βιβλία Σωσίβια''. Θα προσφερθούν εργαστήρια για γονείς και παιδιά με διακεκριμένους/ες συγγραφείς και εμψυχώτριες.
  Στην εκδήλωση συμμετέχουν ο Κυπριακός Σύνδεσμος Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου (ΚΣΠΝΒ – IBBY Cyprus), η Παγκύπρια Οργάνωση Προώθησης Γραμματισμού (ΠΟΠΓ), και ο Οργανισμός Hope for Children.

  Η συμμετοχή είναι δωρεάν, ωστόσο, λόγω περιορισμένου αριθμού θέσεων, απαιτείται δήλωση συμμετοχής έως τις 2 Μαΐου 2025.

  Για δηλώσεις συμμετοχής ή για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας: Τηλέφωνο: 22 842100 | Email: libithelp@unic.ac.cy.

  30 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Ημερίδα για την Ιστορία και τη Φιλοσοφία της Γλωσσολογίας στο ΕΚΠΑ (9/5/25)

  Στις 9 Μαΐου 2025 θα πραγματοποιηθεί η Ημερίδα για την Ιστορία και τη Φιλοσοφία της Γλωσσολογίας στην αίθουσα 209 της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ. Η ημερίδα διοργανώνεται από το Εργαστήριο Γλωσσολογικής Ανάλυσης και Υπολογιστικής Επεξεργασίας Ρομανικών Γλωσσών (Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας) και το Π.Μ.Σ. «Γλωσσολογία» (Τομέας Γλωσσολογίας, Τμήμα Φιλολογίας ΕΚΠΑ).

  30 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Εκδήλωση Μνήμης για τον Σωκράτη Λ. Σκαρτσή, Αγορά Αργύρη Πάτρα (5/5/2025)

  Η ''Λογοτεχνική Παρέα Πάτρας'', φίλοι και μαθητές του Σ.Λ. Σκαρτσή, διοργανώνουν Εκδήλωση Μνήμης για τον Σωκράτη Λ. Σκαρτσή, και παρουσίαση του βιβλίου της ''Λογοτεχνικής Παρέας Πάτρας'' : Δώδεκα Γραφές για την Ανάγνωση, εκδ. Φαρφουλάς 2025,πρόλογος Σωκράτης Λ. Σκαρτσής.

  Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 5 Μαΐου 2025, ώρα 17.00-20.30, στην Αγορά Αργύρη, Αγίου Ανδρέου 12, Πάτρα.

  ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
  17.00-17.30: Προσέλευση – Υποδοχή – Προβολή βίντεο

  17.30-18.00: Παρουσίαση του βιβλίου Δώδεκα Γραφές για την Ανάγνωση, εκδόσεις Φαρφουλάς 2025, από μέλη της ''Λογοτεχνικής Παρέας Πάτρας''
  ''Αντί προλόγου'': ένα απόσπασμα από την ανέκδοτη Αυτοβιοεργογραφία του Σ.Λ. Σκαρτσή Γραφή της ζωής. Διαβάζει η Ξένη Σ. Σκαρτσή εκ μέρους της ''Λογοτεχνικής Παρέας Πάτρας''.

  18.00-18.10: Αλέξης Ζήρας, κριτικός λογοτεχνίας, πρώην πρόεδρος Εταιρείας Συγγραφέων:
  ''Η οντολογική και γλωσσική απέκδυση στην ποίηση του Σωκράτη Σκαρτσή''

  18.10-18.20: Σ. Ν. Φιλιππίδης, ομότιμος καθηγητής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης,
  ''Το Mέλι στο νερό, σήμερα του Σωκράτη Λ. Σκαρτσή: Ξεκλειδώνοντας το νόημα της συλλογής''

  18.30-18.40: Έρση Σωτηροπούλου, συγγραφέας, ποιήτρια: ''Αρεμηλάκ''
  18.40-18.50: Κώστας Κρεμμύδας, ποιητής, συγγραφέας, εκδότης περιοδικού
  ''Μανδραγόρας'': ''Σωκράτης Λ. Σκαρτσής. ‘Δίνεις ζωντανό αίμα για να κάνεις ποίηση’''

  19.00-19.10: Σάββας Μιχαήλ, δοκιμιογράφος, κριτικός: ''Τέλος και αρχή της ποίησης του Σωκράτη Σκαρτσή Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ''
  19.10-19.20: Βασίλης Λαδάς, ποιητής, συγγραφέας: ''Ελευθερία και Γλώσσα''
  19.30-19.40: Κατερίνα Κωστίου, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πατρών: ''Το Συμπόσιο Ποίησης του 1983 και η σημασία του για τις καβαφικές σπουδές''
  19.40-19.50: Κωνσταντίνος Ραβάνης, καθηγητής Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Πατρών: ''Η πορεία του Σωκράτη Λ. Σκαρτσή στο Πανεπιστήμιο Πατρών''
  20.00-20-10: Σωτήρης Π. Βαρνάβας, ποιητής, τ. καθηγητής Γεωχημείας τμήματος Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών: ''Σωκράτης Λ. Σκαρτσής. Ο ποιητής, ο άνθρωπος, ο δάσκαλος. Πρότυπο ποιητικής παρουσίας''
  Ελεύθερη Συζήτηση – Σύντομες Παρεμβάσεις από το κοινό

  Στα ενδιάμεσα των εισηγήσεων θα απαγγείλουν ποιήματα του Σ. Λ. Σκαρτσή μέλη της ''Λογοτεχνικής Παρέας Πάτρας''

  29 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...

  

  Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής

  Αναδημοσίευση από το φύλλο της 27ης Απριλίου 2025

  Περί πίστεως ( π.Χ. και μ.Χ.)
  «Ουχ ήμαρτον», δηλαδή «δεν αστόχησα», θα είπε ο μνηστηροφόνος Οδυσσέας όταν τέλειωσε τη δουλειά. Όμως καθώς ταξιδεύουν στον χρόνο κάποιες λέξεις αποκτούν ειδικό και ηθικό βάρος που δεν είχαν παλιότερα.
  Περί πίστεως ( π.Χ. και μ.Χ.)
  Από μια παλιά και πολύ γόνιμη ινδοευρωπαϊκή ρίζα βλάστησαν η πειθώ, η πεποίθηση, το πείσμα, η πίστη καθώς και άλλα συγγενικά και παράγωγα. Από εκεί κατάγεται και η λατινική fides (= εμπιστοσύνη, αξιοπιστία) που κυκλοφορεί ακμαία, αν και όχι πάντοτε άμεσα αναγνωρίσιμη, στη γλωσσική επικράτεια της νεολατινικής αδελφότητας (fede, fe, fois), έχοντας καταφέρει και «εισπήδηση» στα γερμανοκρατούμενα οικόπεδα, αφού η μήτρα της αγγλικής λέξης faith είναι γαλλική. Και από την ίδια ρίζα η αλβανική «μπέσα» (= πίστη και όρκος τιμής) για όσους θυμούνται πώς έδιναν χέρια και υπόσχεση οι Μποτσαραίοι και τα άλλα παλικάρια του ’21.
  Στο σημασιολογικό φάσμα της «εμπιστοσύνης/αξιοπιστίας» κινείται αρχικά η λέξη «πιστός». Θύμα της Κλυταιμνήστρας και ένοικος του Άδη, ο ομηρικός Αγαμέμνων προειδοποιεί τον Οδυσσέα: «ουκέτι πιστά γυναιξίν» (= δεν μπορεί πλέον κανείς να έχει εμπιστοσύνη στις γυναίκες) – σαρωτική και σεξιστική γενίκευση που έμπλεξε τον Όμηρο σε μπελάδες με τους woke προμάχους των αμερικανικών πανεπιστημίων. Γενικά, στην προχριστιανική περίοδο η πίστη και τα αντώνυμά της χαρακτηρίζουν σχέσεις μεταξύ ανθρώπων ενώ, εξειδικευμένοι στην ίδια σημασιολογική γραμμή, οι σχετικοί όροι παίρνουν πιο τεχνική/νομική απόχρωση για να δηλώσουν επίσημη συμφωνία, ένορκη σύναψη συνθήκης ή απτή απόδειξη/εγγύηση.
  Η χριστιανική συνέχεια είναι συνέχεια βάθους, εσωτερίκευσης και και μεταφυσικής αναπροσαρμογής: ο πιστός αναφέρεται στον Θεό ενώ στους Ευαγγελιστές η λέξη, παγιωμένη ως όνομα ουσιαστικό, αρκεί από μόνη της για να ταυτίσει τον χριστιανό, ακριβώς όπως ο «άπιστος» και τα λατινογενή συνώνυμά του (infidel) δακτυλοδεικτούν τον μη χριστιανό.
  Και ο εφεόρτιος Θωμάς ενσαρκώνει μεγάλο μέρος αυτής της ιστορίας: αρχικά «άπιστος» (=δύσπιστος) ψαύει τα σημάδια των καρφιών και βλέποντας «πίστιν» (=απτή απόδειξη) κραταιώνεται ως «πιστός» του Χριστού.
  ______________________________________________
  Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ.
  Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα.

  29 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  6ο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας ''Agatha'': ''Αφιέρωμα: Jean-Christophe Grangé'', Πολεμικό Μουσείο (17/5/2025)

  Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας ''Agatha'' που πραγματοποιείται φέτος από τις 7 έως τις 30 Μαΐου 2025, το Γαλλικό Ινστιτούτο, σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Καλέντη, προσκαλεί το κοινό να συναντήσει τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Jean-Christophe GRANGÉ μετρ του γαλλικού αστυνομικού μυθιστορήματος, του σασπένς και της ανατροπής, που έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα!

  Ομιλητές:
  - Γρηγόρης Αζαριάδης (συγγραφέας, κριτικός αστυνομικής λογοτεχνίας),
  - Μάκης Προβατάς (δημοσιογράφος, συγγραφέας).

  Στην εκδήλωση θα υπάρχει διαδοχική διερμηνεία από τη Νέβη ΓΚΡΟΥΛΛΕΡΟ.

  Πληροφορίες για το φεστιβάλ: https://agathafestival.gr/

  29 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Συνέδρια & Ημερίδες

  Ημερίδα με τίτλο: ''Ο άκαυτος λόγος της Ζέφης Δαράκη'' στο Σπίτι της Κύπρου (9/5/2025)

  Το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, το Τμ. Φιλολογίας του Παν/μίου Πατρών και το Σπίτι της Κύπρου, συνδιοργανώνουν ημερίδα με τίτλο: ''Ο άκαυτος λόγος της Ζέφης Δαράκη'', η οποία
  θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 9 Μαΐου στο Σπίτι της Κύπρου και ώρες 10.00-18.30.

  29 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Ανακοινώσεις

  Colloquium Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ (8/5/2025)

  Στο πλαίσιο του κύκλου διαλέξεων (Colloquium) του Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, προσκαλεσμένη είναι η Τιτίκα Καραβία, Αναπληρώτρια Καθ. Νεοελληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, η οποία θα μιλήσει με θέμα:
  ''Σπαράγματα ποιητικής σε επιστολές Νεοελλήνων λογοτεχνών προς ομοτέχνους''.

  Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 8 Μαΐου 2025, στην αίθουσα 209, στις 18.15.

  29 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Τηλεδιάλεξη με θέμα: ''Όψεις της καλλιέργειας του κριτικού γραμματισμού στα σχολεία της Κύπρου'', Ανοικτό Παν/μιο Κύπρου (9/5/2025)

  Με το θέμα: ''Όψεις της καλλιέργειας του κριτικού γραμματισμού στα σχολεία της Κύπρου'' καταπιάνεται η τηλεδιάλεξη που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 9 Μαΐου 2025 στο πλαίσιο του 6ου Κύκλου της Σειράς Τηλεδιαλέξεων ''Γλώσσα, Λογοτεχνία, Γραμματισμοί'',
  τον οποίο διοργανώνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ''Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία''
  του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΑΠΚΥ).

  Φιλοξενούμενη ομιλήτρια είναι η Δρ Ευάνθη Παπανικόλα, Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η διάλεξη θα αρχίσει στις 19:00 μ.μ. και θα μεταδοθεί διαδικτυακά μέσω των εργαλείων τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ στον σύνδεσμο: https://tinyurl.com/w83nj23j

  Εγγραφή για λήψη πιστοποιητικού συμμετοχής μέσω του συνδέσμου: https://forms.office.com/e/zdXkeDbBmF[πιστοποιητικό αποστέλλεται σε όλους όσοι παρακολουθήσουν το μεγαλύτερο μέρος της διάλεξης]

  Στη διάλεξη θα παρουσιαστούν δύο παιδαγωγικές παρεμβάσεις, με τις οποίες αναδεικνύεται πώς η Συστημική Λειτουργική Γραμματική (Halliday 1994) μπορεί να γίνει ένα χρήσιμο εργαλείο για την καλλιέργεια μεταγλωσσικής επίγνωσης και κριτικού γραμματισμού (Janks 2010).

  Στόχος της ανάλυσης των αυθεντικών κειμένων που αξιοποιήθηκαν κατά τη διδασκαλία ήταν ο εντοπισμός και η κριτική αποτίμηση των ιδεολογικών διαστάσεων των κειμένων, καθώς και των σημειωτικών πόρων που αξιοποιήθηκαν για τη αναπαράσταση των ιδεολογιών αυτών. Οι παρεμβάσεις ήταν καθοριστικές για την όξυνση της επίγνωσης της κοινωνικο-σημειωτικής διάστασης της γλώσσας, η οποία είναι κεντρικής σημασίας για την καλλιέργεια δεξιοτήτων κριτικού γραμματισμού απέναντι στον αυτόνομο γραμματισμό και ένα γλωσσικά κανονιστικό εκπαιδευτικό πλαίσιο.

  28 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Ανακοινώσεις

  Δια ζώσης σεμινάρια Τομέα Γλωσσολογίας με θέμα: ''Αναπτύσσοντας ανοιχτά Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (LLMs) για την ελληνική γλώσσα: Το Μελτέμι, το Κρικρί και οι μελλοντικές προοπτικές'', ΕΚΠΑ (30/4/2025)

  Την Τετάρτη 30-04-2025, στις 12:00 στο Εργαστήριο Φωνητικής και Υπολογιστικής Γλωσσολογίας (αίθουσα 622) θα πραγματοποιηθεί δια ζώσης σεμινάριο έτος με θέμα: "Αναπτύσσοντας ανοιχτά Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (LLMs) για την ελληνική γλώσσα: Το Μελτέμι, το Κρικρί και οι μελλοντικές προοπτικές".

  Τη διάλεξη θα παρουσιάσουν οι προσκεκλημένοι ομιλητές Δημήτρης Ρούσσης και Ευάγγελος-Ναπολέων Βουκούτης (Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου).

  28 Απρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0