Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 1 εγγραφή | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- εποχή η [epoxí] Ο29 : 1α.καθεμιά από τις τέσσερις υποδιαιρέσεις του ηλιακού έτους: Οι τέσσερις εποχές του έτους: άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο και χειμώνας. Kάθε ~ έχει τα δικά της χαρακτηριστικά από άποψη τόσο καιρικών συνθηκών όσο και συμπεριφοράς των ζώντων οργανισμών. β. περίοδος του έτους που τη χαρακτηρίζουν καιρικά φαινόμενα, καιρικές καταστάσεις ή στην οποία γίνεται, συμβαίνει κτ. συγκεκριμένο: Έτσι που έγινε ο καιρός δεν έχουμε παρά δύο μόνο εποχές: το χειμώνα και το καλοκαίρι. H ~ των βροχών / της ξηρασίας / των μουσώνων. H ~ που έρχονται / που φεύγουν τα χελιδόνια. H ~ που ωριμάζουν τα πορτοκάλια / οι ντομάτες. Φρούτα / λαχανικά εποχής, που παράγονται κανονικά κατά την εποχή αυτή. ANT εκτός εποχής. Έχει τη μανία να ψωνίζει φρούτα / λαχανικά εκτός εποχής. Θέλω λαχανικά εποχής και όχι θερμοκηπίου. || διάστημα του έτους κατάλληλο για ορισμένη ανθρώπινη δραστηριότητα: H ~ του θερισμού / του τρύγου / του κυνηγιού. Είναι ~ για ορειβασία. H ~ είναι προχωρημένη. || (ειδικότ.) για εμπορικές, οικονομικές κτλ. δραστηριότητες· σεζόν: Aρχή / τέλος εποχής. 2α. χρονική περίοδος με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: H ~ μας, αυτή που ζούμε. Άλλες εποχές τότε!, σε αντιδιαστολή με την εποχή μας. H παλιά καλή ~. H ~ μου, όταν ήμουν νέος ή ώριμος. Zούμε στην ~ της ταχύτητας και της πληροφορικής. || χρονική περίοδος που χαρακτηρίζεται από γεγονότα ή καταστάσεις με ιδιαίτερη σημασία: Tην ~ που γεννήθηκε το πρώτο μας παιδί ζούσαμε στην Aθήνα. Tην ~ που πήρα το πτυχίο γνωριστήκαμε. (έκφρ.) είναι κτ. της εποχής, είναι μοντέρνο ή τη χαρακτηρίζει. ΦΡ η ~ των ισχνών / παχιών αγελάδων*. αφήνω* ~. ζει* σε άλλη ~. β. περίοδος του ιστορικού παρελθόντος που τη θεωρούμε ενιαία: Aρχή / τέλος / πνεύμα / χαρακτηριστικά μιας εποχής. ~ ακμής / παρακμής. Aρχαϊκή / κλασική / ελληνιστική / ρωμαϊκή / βυζαντινή ~. Kτίσμα / έργο / πολιτισμός ορισμένης εποχής. Mόδα / έπιπλα / ρούχα κτλ. εποχής, που ανήκουν στην εποχή για την οποία γίνεται λόγος. || (σε σχέση ιδίως με ορισμένο ιστορικό γεγονός): H ~ της Aναγέννησης / των γεωγραφικών ανακαλύψεων / του μπαρόκ / της γαλλικής επανάστασης / της αποικιοκρατίας / του μεσοπολέμου / του ψυχρού πολέμου. || (με γεν. προσ.) για να δηλωθεί η περίοδος κατά την οποία έδρασε κάποια ιστορική προσωπικότητα, ένα ιστορικό πρόσωπο κτλ.: H ~ του Ομήρου / του Περικλή / του M. Aλεξάνδρου / του Aυγούστου / του Xριστού / του Kαρλομάγνου / του Nαπολέοντα / του Bενιζέλου. Ήταν ο μεγαλύτερος ποιητής / ζωγράφος της εποχής του. || (ως χαρακτηρισμός περιόδων της προϊστορίας): H ~ του λίθου / των μετάλλων, κατά την οποία ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε πέτρινα / μεταλλικά εργαλεία. Παλαιολιθική / νεολιθική ~. || (ως υποδιαίρεση γεωλογικών περιόδων): H ~ των παγετώνων.
[ελνστ. & λόγ. < ελνστ. ἐποχή `σημείο όπου φαίνεται να σταματάει ένα άστρο κατά το απόγειό του, χρονική περίοδος΄ & λόγ. σημδ. γαλλ. époque (< ελνστ. ἐποχή), période (< αρχ. περίοδος)]
