• (Προκ. για το Θεό) που είναι η πρώτη αρχή:
  • (Παϊσ., Iστ. Σινά 1192).

[μτγν. επίθ. αρχέγονος. H λ. και σήμ.]

• ① created first, earliest, original, pristine (syn αρχέτυπος 2a, αρχικός, πρώτος):
  • πάρα πέρα συναντά ο περιπατητής τα μικροσκοπικά άγρια γαρίφαλα, αρχέγονα βουνήσια πρότυπα του καλλιεργημένου γαρίφαλου (Papatsonis) |
  • πίστευαν πως το οικοδόμημα παρίστανε το αρχέγονο Eρέχθειο (Brouskari) |
  • οι πρώτοι Ίωνες φιλόσοφοι παρουσιάζουνε .. μια βαθμίδα αρχέγονου φιλοσοφικού στοχασμού, μια πρώτη και απροϋπόθετη ρίζα (Lambridi)

• ② existing at the beginning, ancient, primordial, primeval, prehistoric (near-syn αρχαίος2 1a, προϊστορικός):
  • αρχέγονο σύμπαν |
  • ~άνθρωπος |
  • αρχέγονοι βασιλιάδες |
  • αρχέγονο άλογο, δάσος |
  • ανεβάζουν από τα βάθη των αιώνων τ' αρχέγονα ξόρκια, για να υποτάξουν τα νεύρα (Kazantz) |
  • η μουσική είναι η πιο αρχέγονη γλώσσα του ανθρώπου (Papanoutsos) |
  • δεινόσαυροι και θηρία κατοικούσαν τη γη στους αρχέγονους χρόνους (Thrylos, adapted)

• ⓐ relating to, or deriving fr, an earlier period or state, primordial, primal original, primitive (syn αρχικός, πρωταρχικός, πρωτόγονος):
  • ~μύθος, συμβολισμός |
  • ~βρυχηθμός, φόβος |
  • ~ ινδουισμός, Xριστιανισμός |
  • αρχέγονοι πρόγονοι |
  • αρχέγονη αγωνία, θλίψη, κραυγή, μορφή |
  • αρχέγονες καταβολές |
  • αρχέγονο έθιμο, ένστικτο, κάλλος |
  • ~ τρόπος λατρείας |
  • αρχέγονα λαϊκά πανηγύρια |
  • αρχέγονες δυνάμεις της αυτοσυντήρησης |
  • μιλάει για την αρχέγονο κατάσταση των πρωτοπλάστων (Petsalis) |
  • οι προχριστιανικές θρησκείες .. διατηρούν την αρχέγονη ζωντάνια τους (Panagiotop) |
  • η αρχέγονη αποστολή της αττικής τραγωδίας ήταν η μίμησις των παθημάτων (Georgoulis)

• ③ primordial, primary, basic, fundamental (syn αρχέτυπος 2b, βασικός, θεμελιώδης, πρωταρχικός, πρωτογενής):
  • αρχέγονη αντίληψη, έννοια, ιδέα |
  • αρχέγονο ερώτημα |
  • αρχέγονο μόριο |
  • δείχνει τις αρχέγονες αρετές και τη βαθυτάτη σημασία των παλιών αξιών (Melas) |
  • οι λέξεις αναζητούν το αρχέγονο νόημά τους (Chatzinis) |
  • ο αριθμός αποτελεί την αρχέγονη φύση όλων των όντων, το θεμέλιο κάθε πράγματος (Tatakis)

• ④ crude, primitive, rough (syn πρωτογενής, πρωτόγονος):
  • ~λαός |
  • αρχέγονα όπλα |
  • δεν έχεις λεπτό γούστο· είσαι άνθρωπος ~, τουλάχιστο κατά την όσφρηση (Xenop) |
  • είναι ικανοί να συναγωνίζονται το άγριο ζώο και να το ξεπερνούν σε αρχέγονη χτηνωδία (Panagiotop) |
  • η τοπική συγκοινωνία έχασε και τα πιο αρχέγονα μέσα που χρησιμοποιούσε (Angelop)

[fr kath αρχέγονος & postmed αρχέγονος ← PatrG, K ἀρχέγονος]