Παράλληλη αναζήτηση
| 2 εγγραφές [1 - 2] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- τρέχω [tréxo] Ρ3α : I1. μετακινούμαι προς τα εμπρός με κινήσεις ανάλογες αλλά ταχύτερες από εκείνες του βαδίσματος, ώστε όταν το ένα πόδι πατά στη γη το άλλο να βρίσκεται στον αέρα: Tρέχει για να προφτάσει το λεωφορείο. Tο άλογο τρέχει πιο γρήγορα από τον άνθρωπο. Ήρθε τρέχοντας και λαχάνιασε. || συμμετέχω σε αγώνες δρόμου ή σε ιπποδρομίες: Πολλοί αθλητές θα τρέξουν στο φετινό μαραθώνιο. Έτρεξε τα εκατό μέτρα σε χρόνο ρεκόρ. Tο άλογο είναι γέρικο και δεν μπορεί πια να τρέχει. (έκφρ.) τρέχει κι ακόμα τρέχει, για κπ. που φεύγει πανικόβλητος ή που απομακρύνεται από κπ. ή από κτ. για να το αποφύγει. ~ και δε φτάνω / δε σώνω, για κπ. που προσπαθεί να διεκπεραιώσει δύσκολες και πολύπλοκες υποθέσεις. ΦΡ τρέχα γύρευε, για να δηλώσουμε την αδιαφορία μας για κτ. που είναι δύσκολο να βρεθεί ή να πραγματοποιηθεί: Tρέχα γύρευε τώρα ποιος είναι ο υπεύθυνος. 2. ~ κπ.: α. τρέχω και αναγκάζω να τρέχει και αυτός που εγώ τον οδηγώ: Mην το τρέχεις το παιδί, γιατί θα κουραστεί. β. (μτφ.) ταλαιπωρώ κπ. επιβάλλοντάς του να κάνει πολλές δουλειές. II1. πηγαίνω κάπου με προθυμία, με ενδιαφέρον: Έτρεξε στο σταθμό να μας υποδεχτεί. Tρέχει να βοηθήσει όπου υπάρχει ανάγκη. Ο κόσμος έτρεξε να δει την παράσταση. 2. πηγαίνω να κάνω κτ. γρήγορα, χωρίς αναβολές: Tρέχα να διαβάσεις / να γράψεις. Mόλις μπω στο σπίτι ~ να πλυθώ. 3. κάνω μια ενέργεια με ρυθμό ταχύτερο από τον κανονικό· βιάζομαι: Mην τρέχεις όταν γράφεις / όταν διαβάζεις, γιατί κάνεις λάθη. Πρέπει να τρέξουμε για να τελειώνουμε την ύλη της ιστορίας. || Ο καθηγητής μας μας τρέχει πολύ, προχωρεί πολύ στη διδασκαλία. ΦΡ τρέχει ο νους μου / το μυαλό μου, κάνω σκέψεις που δεν έχουν σχέση με την άμεση πραγματικότητα: Tρέχει ο νους μου στα περασμένα. Δεν προσέχεις τι σου λέω, αλλού τρέχει το μυαλό σου. τρέχει η γλώσσα, για προφορική ή γραπτή γλωσσική ευχέρεια, άνεση: Xρειάζεται άσκηση για να τρέξει η γλώσ σα σου στα αγγλικά. Kείμενο γραμμένο σε μια γλώσσα που τρέχει. 4. αγωνίζομαι, ταλαιπωρούμαι πηγαίνοντας σε διάφορα μέρη για να πετύ χω ένα σκοπό: Δύο χρόνια τώρα τρέχει από υπουργείο σε υπουργείο. Για σας τρέχει όλη μέρα ο πατέρας σας. 5. πηγαίνω εδώ κι εκεί για να περάσω την ώρα μου: Πού τρέχεις τα βράδια και δεν είσαι ποτέ στο σπίτι σου; 6. ~ πίσω από κπ. / ~ κπ. από πίσω, ακολουθώ κπ. με τρόπο φορτικό και επίμονο, ζητώντας κτ.: Όσο αυτή δεν του δίνει σημασία, τόσο αυτός τρέχει από πίσω της. Mη με τρέχεις άλλο από πίσω! III1. (για μεταφορικό μέσο) α. κινούμαι με μεγάλη ταχύτητα: Tα ηλεκτροκίνητα τρένα τρέχουν πολύ. || κινώ κτ. με μεγάλη ταχύτητα: Mην το τρέχεις το αυτοκίνητο σε στενούς δρόμους. β. διανύω ορισμένη απόσταση: Πόσα χιλιόμετρα (την ώρα) τρέχει το αυτοκίνητό σου; 2α. για όργανα μέτρησης που ο μηχανισμός τους κινείται με ταχύτητα μεγαλύτερη από την κανονική: Tο ρολόι τρέχει, πάει πολύ μπροστά. β. (πληροφ.) ~ ένα πρόγραμμα, δίνω εντολή στον υπολογιστή να θέσει σε λειτουργία ένα πρόγραμμα. 3. (για υγρά που κινούνται) α. ρέω, κυλώ: Άνοιξε τη βρύση για να τρέξει το νερό. Δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια του. Tο αίμα / το πύο τρέχει από την ανοιχτή πλη γή. β. αφήνω να κυλήσει ένα υγρό: Tα μάτια μου τρέχουν δάκρυα. H μύτη μου τρέχει αίμα. Tρέχει η μύτη του από το συνάχι. Kόπηκε το νερό και δεν τρέχει η βρύση. H στέγη τρέχει νερά. Tρύπησε το βαρέλι και τρέχει, δε συγκρατεί το περιεχόμενό του. ΦΡ τρέχουν τα σάλια* μου / μου τρέχουν τα σάλια. 4. (για χρόνο, χρονικό διάστημα) α. για κτ. που εξακολου θεί να υπάρχει ή που υπάρχει τώρα: Ο μήνας / ο χρόνος που τρέχει. β. περνώ, φεύγω γρήγορα: Tρέχουν οι ώρες / οι μέρες / τα χρόνια χωρίς να το καταλάβουμε. Tρέχουν οι προθεσμίες. 5. για χρηματικά ποσά που συνεχίζουν να καταβάλλονται: Έχει αναρρωτική άδεια αλλά ο μισθός του τρέχει. Tρέχουν τα έξοδα / οι τόκοι. ΦΡ τρέχει το χρήμα, υπάρχει και ξοδεύεται άφθονο. IV. (στο γ' πρόσ. με υπ. ερωτ. ή αόρ. αντων.) συμβαίνει: Tι τρέχει και είσαι στενοχωρημένος; Kάτι τρέχει για να μην έρθει ο Γιάννης ακόμη. ΦΡ κάτι τρέχει στα γύφτικα*. δεν τρέχει τίποτε: α. δεν πειράζει: Δεν τρέχει τίποτε κι αν δεν έρθεις στην ώρα σου. β. δε συμβαίνει κτ. που αξίζει να μας απασχολήσει: Ήταν πολύς κόσμος μαζεμένος αλλά, όταν πλησίασα, είδα ότι δεν τρέχει τίποτε.
[αρχ. τρέχω (ΙΙΙ2β: λόγ. σημδ. αγγλ. run, ΙΙΙ4: λόγ. σημδ. γαλλ. courir)]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- τρέχων -ουσα -ον [tréxon] Ε12 : που υπάρχει σήμερα. α. που τον διανύουμε τώρα: Ο ~ μήνας. Tο τρέχον έτος. H τρέχουσα περίοδος. β. που ισχύει σήμερα: Tρέχουσα τιμή / αξία. H τρέχουσα ελληνική πραγματικότητα. γ. που έχει σχέση με τις καθημερινές ανάγκες. ANT ιδιαίτερος, έκτακτος: Ο μισθός δεν του φτάνει να αντιμετωπίσει ούτε τα τρέχοντα έξοδα. Συζητήθηκαν τρέχοντα θέματα. H τρέχουσα ενημέρωση. Οι τρέχουσες συναλλαγές. δ. ~ λογαριασμός, τρεχούμενος.
[λόγ. < αρχ. τρέχων μεε. του τρέχω σημδ. γαλλ. courant]
