• 1) Νεανική ηλικία:
  • σαν εγίνη Αλέξανδρος εις την παλληκαρία, ερώτησε τον Φίλιππον να πάγει στον Μορέα (Αλεξ. 317).
• 2)
  • α) Ανδρεία, γενναιότητα:
    • (Χορτάτση, Ελευθ. Ιερουσ. Δ́ 86)·
    • ’σπίδες, λιοντάρια εσκότωσε με την παλληκαριά του (Ερωτόκρ. Β́ 250)·
  • β) (στον πληθ.) γενναία πράξη, κατόρθωμα, ανδραγάθημα:
    • να γράψεις τα καμώματα και τσι παλληκαριές μου (Φορτουν. Δ́ 251· Ερωτόκρ. Δ́ 1982).

[<ουσ. παλληκάριον + κατάλ. ‑ία. Ο τ. στο Βλάχ. (λ. παλικαργιά) και σήμ. Η λ., καθώς και διάφ. τ., και σήμ. ιδιωμ.]

• 1)
  • α) Ακόλουθος, σύντροφος πολεμιστή:
    • (Χρον. Μορ. P 4818)·
    • επήρεν (ενν. ο Διγενής) τα παλληκάρια του, διά να υπάγει εις το κυνήγιον (Διγ. Άνδρ. 350¹³)·
  • β) στρατιώτης, πολεμιστής:
    • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 290¹⁵)·
    • φουσσάτα 'τοίμασε πολλά …, παλληκάρια ευγενικά, όλα αρματωμένα (Σταυριν. 784).
• 2)
  • α) Γενναίος, ανδρείος, ικανός μαχητής:
    • ευρέθησαν και γυναίκες αρματωμένες …· επολεμούσανε και αυτές ωσάν παλληκάρια (Χρον. σουλτ. 117³⁷· Διακρούσ. 87⁶)·
  • β) (γενικ.) άντρας τολμηρός, άφοβος, δυνατός, υπερήφανος:
    • σκότωσε λιοντάρι και φέρε μου το δέρμα του, αν είσαι παλληκάρι (Διγ. O 1470· Στάθ. Γ́ 74)·
    • φρ. κάνω το παλληκάρι = παριστάνω το δυνατό, το γενναίο:
      • (Σουμμ., Ρεμπελ. 170), (Ερωτόκρ. Β́ 818).
• 3)
  • α) Νεαρό αγόρι:
    • αγένειον παλληκάριν (Διγ. Esc. 1200)·
    • παιδίον ήτον ακομή, έμορφον παλληκάρι (Χρον. Τόκκων 1956)·
  • β) νέος άντρας, παλληκάρι:
    • είδα τον φουρνάρη, ανδρειωμένο παλληκάρι, εκοιμήθηκα μαζί του (Πτωχολ. B 353).
• 4) Αρσενικό παιδί, αγόρι, γιος:
  • Η μήτηρ συγκληρονομεί τοις ιδίοις εις τα πατρικά αυτών πράγματα, καν κοράσια εισίν, καν παλληκάρια (Ελλην. νόμ. 578²⁹).
• 5) Νεαρός υπηρέτης, βοηθός:
  • επήρεν (ενν. ο Αβραάμ) τα δυο παλληκάρια του μετά αυτόν και το Ιτσχάκ τον υιό του (Πεντ. Γέν. XXII 3).

[<μτγν. ουσ. πάλληξ + κατάλ. ‑άριον. Ο τ. ‑ι στο Βλάχ. (λ. παλικάρι) και σήμ. Ο τ. ‑ιν, καθώς και άλλοι τ., και σήμ. ιδιωμ. Η λ. σε παπυρ.]

• Παλληκαράκι·
  • (εδώ ειρων.) ψευτοπαλληκαράς:
    • ως είδον τούτους φεύγοντας, μηδόλως στρεφομένους … λέγω αυτοίς … «Φεύγετε τοίνυν, φεύγετε, καλά παλληκαρίτσια …» (Διγ. Z 3575).

[<ουσ. παλληκάριον + κατάλ. ‑ίτσι(ν). Η λ. και σήμ. ιδιωμ.]