• Λίγο, σε μικρό βαθμό:
  • λίγα σαλεύγει το κορμί (Ερωτόκρ. Β́ 408)·
  • ο κοπιάσας ολίγα και ολίγον μισθόν λήψεται (Ναθαναήλ Μπέρτου, Ομιλίαι II 11).

[πληθ. ουδ. του επιθ. ολίγος ως επίρρ. Η λ. στο Βλάχ.]

• Ά Αμτβ.
  • 1) Ελαττώνομαι, λιγοστεύω
    • α) (προκ. για αριθμό ή ποσότητα):
      • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 455⁴)·
      • επληθύνασιν οι πόνοι, ουδέ 'λιγάνα (Φαλιέρ., Θρ. 108)·
      • (ειδικά):
        • δεν ελίγανεν η χάρις της Παρθένου Μαρίας (Μορεζίν., Κλίνη Σολομ. 397)·
    • β) (προκ. για το βάθος ή τη στάθμη της θάλασσας):
      • ολιγαίνει ο φούντος (Πορτολ. Α 50⁷· Τζάνε, Κρ. πόλ. 333²⁴)·
    • γ) (με υποκ. τις λ. φως, λαλιά):
      • (Ερωτόκρ. Γ́ 827)·
      • αναχασκίζω κι η λαλιά χάνεται και 'λιγαίνει (Ερωφ. Ά 391).
    • δ) (προκ. για ένταση συναισθήματος) καταπραΰνομαι, απαλύνομαι:
      • (Στάθ. Ά 9)·
      • η πεθυμιά μου επλήθυνεν, αμ’ όχι να 'λιγάνει (Ερωτόκρ. Γ́ 513).
  • 2)
    • α) (Προκ. για μέγεθος) μικραίνω:
      • αυξάνου (ενν. τα βλασταράκια), ουδέ 'λιγαίνου (Χούμνου, Κοσμογ. 401)·
    • β) (προκ. για διάρκεια) συντομεύω:
      • 'λιγαίνει και κοντεύγεται το μάκρος τση ζωής τως (Ερωτόκρ. Γ́ 830)·
    • γ) (προκ. για κερί) λειώνω:
      • (Μορεζίν., Κλίνη Σολομ. 446)·
      • (μεταφ.):
        • 'λιγαίνω σαν κερί καίγοντας κι όλη λειώνω (Τζάνε, Κρ. πόλ. 460⁴).
  • 3)
    • α) Εξασθενώ, χάνω τις δυνάμεις μου, λιγοθυμώ:
      • οϊμένα, πώς 'λιγαίνω; Εχάθηκε το αίμα μου κι όλος αποκρυγαίνω (Ζήν. Γ́ 175)·
    • β) (με υποκ. τις λ. καρδιά, ψυχή, δύναμη, πνοή κλπ.):
      • (Ερωφ. Χορ. ά 641), (Μαρκάδ. 377), (Πιστ. βοσκ. III 9, 64), (Ερωτόκρ. Γ́ 939), (Ροδολ. Β́ 28).
  • 4) (Προκ. για την ημέρα) πλησιάζω προς το τέλος μου:
    • (Απόκοπ. 58).
• Β́ Μτβ.
  • 1) Κάνω κ. να ελαττωθεί, να μειωθεί
    • α) (προκ. για αριθμό προσώπων κλπ.):
      • ο θάνατος να μη μπορεί τσ’ ανθρώπους να 'λιγαίνει (Πανώρ. Έ 36· Ά 226)·
    • β) (σε συνεκδ.):
      • οι Γενουβήσοι … επλημελούσαν να ολλιγάνουν τον τόπον (Μαχ. 426⁶)·
    • γ) (προκ. για ποσότητα):
      • να κάμνεις οπτόν το παχύ κρέας, ότι το πυρ ολιγαίνει το πάχος του (Αγαπ., Γεωπον. 192).
  • 2) (Προκ. για ένταση συναισθήματος) απαλύνω κ. (δυσάρεστο), καταπραΰνω:
    • να μου 'λιγάνεις την πίκραν του θανάτου μου (Σουμμ., Παστ. φίδ. Δ́ [817]).
  • 3) (Με αντικ. τις λ. καρδιά, δύναμη) κάνω να εξασθενήσει:
    • (Πιστ. βοσκ. I 2, 50)·
    • τα τόσα γερατειά … τη δύναμη 'λιγαίνουσι (Ερωτόκρ. Γ́ 824).

[<επίθ. ολίγος + κατάλ. ‑αίνω. Ο τ. 'λι‑ στο Βλάχ. (λ. λη‑ και λι‑) και σήμ. κρητ. Ο τ. 'λλι‑ και σήμ. κυπρ. Ο τ. ολλ‑ στο Du Cange (λ. ολλίγος). Λ. ολλιγάνειν στο Meursius. Η λ. στο Βλάχ.]

• Ά (Προκ. για ποσότητα, μέγεθος, ένταση, κλπ.) λίγο:
  • (Πανώρ. Β́ 448)·
  • λιγάκι να χαρούμεν (Ευγέν. 1357)·
  • Λιγάκι τον ελάβωσε (Ερωτόκρ. Δ́ 1709)·
• Β́ (Τοπ.) λίγο, σε μικρή απόσταση:
  • (Ερωτόκρ. Β́ 425)·
  • Στη χώρα μέσα σκάφτοντας εμπήκανε λιγάκι (Τζάνε, Κρ. πόλ. 515⁵).
• Γ́ (Χρον.)
  • α) για λίγο, για σύντομο χρονικό διάστημα:
    • ο πόλεμος … λιγάκι να σιγήσει (Τζάνε, Κρ. πόλ. 533²⁶)·
  • β) κάθε λίγο:
    • Καθόλου δεν εσκόλαζε, αμέ λιγάκι κάνει ως δέκα-δώδεκα φορές το μερονύκτι βγάνει (Διήγ. ωραιότ. 857).

• Εκφρ.
• 1) Εις λιγάκι(ν), σε λιγάκι(ν) = μετά λίγη ώρα, σε λίγο:
  • (Φορτουν. Γ́ 270), (Στάθ. Β́ 266).
• 2) Τώρα λιγάκι = πριν από λίγο:
  • (Σουμμ., Παστ. φίδ. Β́ [461]).
  • Φρ.
  • 'λλιάκιν έλειψεν να … = παραλίγο να … (πβ. λείπω III4):
    • (Θρ. Κύπρ. 852).

[<επίθ. ολίγος + κατάλ. ‑άκι. Ο τ. λι‑ στο Du Cange (λ. λίγος) και σήμ. Η λ. στο Βλάχ.]

• Ά (Μτβ.) μειώνω τη δύναμη, περιορίζω:
  • η γεροντοσύνη … λιγανίσκει τη θωριάν και την λαλιάν (Ξόμπλιν φ. 124^v).
• Β́ (Αμτβ.) ελαττώνομαι, λιγοστεύω·
  • (προκ. για σύνολο προσώπων):
    • πάσα πόλεμον χάννουνται πολλοί και … ολλιγανίσκουν (Μαχ. 422²³).

[<αόρ. του ολιγαίνω + κατάλ. ‑ίσκω. Τ. 'λλιανίσκω σήμ. κυπρ.]