• I. Ενεργ.
  • Ά Αμτβ.
    • 1) Είμαι μετριόφρων, ταπεινώνομαι:
      • κατ’ αρετήν τινάς … μετριάζειν εν προσώπῳ Χριστού (Ευγ. Γιαννούλη, Επιστ. 101³⁰).
    • 2) Αστειεύομαι, χαριτολογώ:
      • Το λέγεις … αληθινά ή τάχα μετριάζεις; (Σουμμ., Παστ. φίδ. Ά [65]).
    • 3) Διασκεδάζω, παίζω:
      • έδοξέ μας μετριάζειν και όλοι σας ανατρέχετε απέσω εις το ποτάμιν (Διγ. Esc. 1719).
    • 4) Συμβιβάζομαι:
      • ο ρήγας … μιτριάζοντα μιτά του … ήτον κουντέντος να του ποίσει την γράσαν (Άνθ. χαρ. (κυπρ.) 86).
  • Β́ Μτβ.
    • 1) (Με γεν.) ειρωνεύομαι, κοροϊδεύω:
      • καταπώς γροικώ, εσύ μου μετριάζεις (Σουμμ., Παστ. φίδ. Έ [1428]).
    • 2) Μειώνω σε ένταση:
      • η ορμή … μετριάζεται (Ευγ. Γιαννούλη, Επιστ. 14²²).
• IΙ. Μέσ.
  • 1) Αστεΐζομαι, χωρατεύω:
    • όρισεν (ενν. ο λέων) ίνα μετριασθώσιν να συντυχαίνει μόνος είς, ν’ απιλογείται άλλος (Διήγ. παιδ. 115 κριτ. υπ).
  • 2) Χαριεντίζομαι (ερωτικά):
    • να μετριάζομέστεν οι δύο μας ως νέοι (Λίβ. Esc. 3258).

[αρχ. μετριάζω. Ο τ. μι‑ στο Du Cange App. (μητριάζειν) και σήμ. ιδιωμ. Η λ. και σήμ.]

• Μετρώ, εξακριβώνω με μέτρηση:
  • εμέτριασεν το χώμα του Ιαακώβ (Πεντ. Αρ. XXIII 10).

[<μετρώ κατά τα ρ. σε ‑ιάζω]