• I. Ενεργ.
  • Ά Μτβ.
    • 1)
      • α) Επιμηκύνω· δίνω έκταση σε κ., παρατείνω:
        • Μακρύνω την αφήγησιν (Ιμπ. 664)·
      • β) προβάλλω, προτείνω κ.:
        • το κοντάρι εμάκρυνε, την κονταρίαν να δώσει (Διγ. Esc. 1557).
    • 2) Καθυστερώ, αναβάλλω:
      • μακρύνει (ενν. η αγάπη σου) το έλθιμόν της (Ευγ. Γιαννούλη, Επιστ. 216³²).
    • 3) Οδηγώ μακριά, απομακρύνω:
      • εμάκρυνεν από λόγου μας τες ανομίες μας (Χριστ. διδασκ. 377)·
      • φρ. μακρύνω εαυτόν (από) τινος = απέχω από κ., απαρνιέμαι κ.:
        • (Βακτ. αρχιερ. 168), (Φυσιολ. (Legr.) 678).
  • B́ Αμτβ.
    • 1) Γίνομαι μακρύς, επιμηκύνομαι:
      • το μουστάκιν εμάκρυνεν (Σπανός A 366).
    • 2) Παρατείνομαι, τραβώ σε μάκρος:
      • ο χρόνος της ζωής μας … μακρύνει (Πένθ. θαν. 462).
    • 3) Καθυστερώ, αργώ:
      • το της … τρικυμίας τέλος … εμάκρυνεν (Σφρ., Χρον. 156^14‑5).
    • 4) Απομακρύνομαι, βρίσκομαι μακριά από κάπ. ή κ.· εγκαταλείπω:
      • μακρύναντες … εκ των τρωικών λιμένων (Ερμον. Ψ 75· Χρον. σουλτ. 136¹)·
      • πώς εμακρύναμεν του Θεού; (Ναθαναήλ Μπέρτου, Ομιλίαι VIII 58).
• II. (Μέσ.) απομακρύνομαι, ξεμακραίνω:
  • αναχωρεί ο αγαθός άγγελος απ’ αυτού (ενν. απ’ όποιον έχει έχθρα) και μακρύνεται (Ναθαναήλ Μπέρτου, Ομιλίαι XII 41).

• Η μτχ. παρκ. ως επίθ. = απομακρυσμένος, μακρινός:
  • Η Βενετία … ήτανε από μας καμπόσον μακρυσμένη (Θρ. Κύπρ. Μ 275).

[μτγν. μακρύνω. Η λ. και σήμ. ποντ.]