• 1)
  • α) (Προκ. για τον ήλιο, τα άστρα κ.τ.ό.) λαμπερός, ακτινοβόλος:
    • (Ερωφ. Γ́ 182)·
    • ακτίνες λαμπυρές (Χούμνου, Κοσμογ. 2472)·
  • β) πολύ φωτεινός, αστραφτερός:
    • (Πανώρ. Β́ 430)·
    • (μεταφ.):
      • το κάλλος το λαμπρόν της κόρης (Φλώρ. 1059).
• 2) (Προκ. για ημέρα) ολόφωτος· χαρούμενος· πολυπόθητος· ξεχωριστός:
  • (Χορτάτση, Ελευθ. Ιερουσ. Ά 9), (Κατζ. Δ́ 174), (Ερωτόκρ. Έ 1503)·
  • έκφρ. λαμπρά ημέρα, βλ. ημέρα 5γ.
• 3) (Με τα ουσ. φλόγα και φωτιά) φλογισμένος, δυνατός, λαμπαδιασμένος:
  • (Φλώρ. 445), (Ερωτόκρ. Δ́ 169).
• 4) (Μεταφ. προκ. για το μυστήριο του βαπτίσματος) που έχει ιερή μεγαλοπρέπεια· εξαγνιστικός:
  • (Διγ. Z 2685).
• 5) Πολυτελής, αστραφτερός, ωραίος:
  • κιβώτιον λαμπρότατον αργυροχρυσωμένον (Διγ. A 4238· Βέλθ. 329), (Διγ. Άνδρ. 360³⁶)·
  • (μεταφ.):
    • μυστήρια της πίστεως … καθαρά και λαμπρότερα υπέρ το χρυσάφι (Ιστ. πατρ. 93¹⁷).
• 6) (Προκ. για σαγίτες, άρματα, κλπ.) γυαλιστερός, αστραφτερός, ωραίος:
  • (Αχέλ. 1532)·
  • λαμπυρά σπαθιά (Ερωτόκρ. Δ́ 1789· Φορτουν. Έ 370).
• 7) Εξαιρετικός· γενναίος· καλά εξοπλισμένος, εντυπωσιακός σε εμφάνιση:
  • Φουσσάτα … λαμπρά (Χρον. Μορ. H 6200)·
  • λαός λαμπρός (Χρον. Μορ. H 6932)·
  • καράβιν … λαμπρόν (Χρον. Μορ. H 1303).
• 8) (Προκ. για κτίσμα) ωραιοκτισμένος με πολύτιμα υλικά, περίτεχνος, ισχυρός:
  • οσπίτιον πολλά εύμορφον και λαμπρόν (Διγ. Άνδρ. 398²³)·
  • το κάστρον το λαμπρόν (Καλλίμ. 911).
• 9) Θαυμαστός, λαμπροστολισμένος:
  • η εικόνα της υπεραγίας Θεοτόκου … ωραιοτάτη και λαμπρή (Ιστ. πατρ. 203¹⁷).
• 10)
  • α) Ένδοξος, ξακουστός, περίφημος:
    • (Ντελλαπ., Ερωτήμ. 1276)·
    • θρηνώ σε, Πόλη μου λαμπρά (Ιστ. Βλαχ. 2399)·
  • β) (μεταφ.) φανερός· ένδοξος:
    • (Αχιλλ. O 140), (Γλυκά, Αναγ. 272)·
  • γ) (στο θετ. και υπερθ. βαθμό ως προσφών. και τιμητική προσηγορία):
    • Ήλιε … λαμπρότατε (Διγ. Z 410· Κορων., Μπούας 82)·
    • (συνεκδ.):
      • (Αξαγ., Κάρολ. Έ 909).
• 11)
  • α) Γενναιόδωρος, πλουσιοπάροχος· φανερός:
    • λαμπράς ευεργεσίας (Προδρ. I 3· IV 647)·
  • β) πλούσιος, ευχάριστος:
    • Φαιδρόν, λαμπρόν το άριστον (Φλώρ. 350· Διγ. Άνδρ. 336³⁰)·
  • γ) χαρμόσυνος, ευχάριστος:
    • χαράν και κάλεσμα λαμπρόν (Χρον. Μορ. H 6013· Αχιλλ. (Smith) N 713)·
    • (ευχετικά):
      • πολλά τα έτη και λαμπρά (Λίβ. Esc. 4330).
• 12)
  • α) (Προκ. για άνθρωπο) εξαιρετικός· που αστράφτει, ακτινοβολεί από ομορφιά:
    • γυναίκαν είχεν έμορφην, λαμπρότατον κορίτσιν (Πόλ. Τρωάδ. 982)·
  • β) (προκ. για άλογο) ωραίος, δυνατός:
    • (Διγ. A 2232)·
    • Ήτον λαμπρός ο μαύρος του (Διγ. Esc. 844 κριτ. υπ).
• 13) Λευκός, ωραίος:
  • Περιστερά εφάνηκεν λαμπρά (Αχέλ. 2328)·
  • το λαμπυρό σου χέρι (Φαλιέρ., Ιστ. 445).
• 14) (Προκ. για υγρό) καθαρός, διάφανος, λαμπερός:
  • ριγουλάκι λαμπυρόν (Ερωτόκρ. Έ 1074).
• 15) Έκφρ. Λαμπρά ή Λαμπρή Κυριακή = η Λαμπρή, το Πάσχα:
  • (Προδρ. III 273-69), (Χρον. Τόκκων 235).

• Το θηλ. Λαμπρά ή Λαμπρή ως ουσ. = η Λαμπρή, το Πάσχα:
  • ήλθε η Λαμπρά, το Πάσχα (Τζάνε, Κρ. πόλ. 455²¹)·
  • της αγίας Λαμπράς (Νομοκ. 387¹⁶).
• Το ουδ. ως ουσ. =
  • 1) Ακτινοβολία, λαμπρότητα, ομορφιά:
    • (Καλλίμ. 868), (Αχιλλ. (Smith) N 779).
  • 2) Τα επίγεια αγαθά:
    • τα λαμπρά του κόσμου (Σπαν. A 138).
  • 3) Δόξα, τιμή:
    • (Βέλθ. 358).
  • 4)
    • α) Φωτιά:
      • εκάτσαν τον εις το λαμπρόν και εκάψαν τον (Βουστρ. M 135⁵)·
      • (σε μεταφ.):
        • (Κυπρ. ερωτ. 64^2, 4)·
      • φρ.
        • (1) βάνω λαμπρόν, βλ. βάνω 21α·
        • (2) ρίπτω λαμπρόν = βάζω φωτιά:
          • (Βουστρ. 68¹⁷)·
    • β) (μεταφ.): καημός, βάσανο:
      • στον θάνατον μ’ εφέραν τα λαμπρά μου (Κυπρ. ερωτ. 58³)·
      • ήλπιζα να ’χω θησαυρόν κι εγώ έχω λαμπρόν μέγα (Κομν., Διδασκ. I 23)·
  • 5) Βολή πυροβόλου, κανονιοβολισμός:
    • Αξαπολούσιν τα λαμπρά, ανακωχιά εγίνην (Θρ. Κύπρ. 767)·
  • 6) Κεραυνός:
    • έπεσεν λαμπρό και εκάψεν το σπίτιν (Βουστρ. 282^8‑9).
    • Έκφρ. λαμπρόν ελληνικόν = το υγρό πυρ:
      • (Μαχ. 360¹¹).

[αρχ. επίθ. λαμπρός. Ο τ. λαμπυρός (με επίδρ. του λαμπυρίζω) στο Βλάχ. και σήμ. κρητ. Η λ. και σήμ.]

• Οι γιορτάσιμες μέρες του Πάσχα, η Διακαινήσιμος:
  • (Τζάνε, Κρ. πόλ. 347²⁵).

[<ουσ. Λαμπρή + σχόλη. Η λ. (Somav.) και ο τ. και σήμ.]