• I. Ενεργ.
  • Α´ Μτβ.
    • 1)
      • α) Δίνω δύναμη, ενισχύω, ενθαρρύνω, τονώνω:
        • Χριστέ μου, … δυνάμωσέ μας (Τζάνε, Κρ. πόλ. 257¹³)·
      • β) ενισχύω, εξοπλίζω:
        • ο δράκων ήτον δυναμωμένος με δέκα κέρατα (Χίκα, Μονωδ. 119)·
      • γ) (προκ. για τόπο, για κάστρο) οχυρώνω, ενισχύω:
        • τον κάμπον εδυνάμωσαν με πάλους και χανδάκια (Θησ. (Foll.) I 93· Χρον. σουλτ. 113¹)·
      • δ) (προκ. για μάχη) εντείνω:
        • (Μαχ. 652⁴).
    • 2) Κάνω άκαμπτο κ., σκληραίνω:
      • εδυνάμωσεν ο Κύριος την καρδιά του Φαρώ βασιλεά της Αίγυφτος (Πεντ. Έξ. XIV 8).
    • 3) Παρακαλώ κάπ. με επιμονή:
      • εδυνάμωσεν αυτόν και επήρεν (Πεντ. Γέν. XXXIII 11).
    • 4) Επιδοκιμάζω, επικροτώ:
      • τους λόγους πολλοί … τους έστρεξαν και εδυνάμωσάν τους (Θησ. ΙΒ´ [20²]).
    • 5) Διαβεβαιώνω:
      • τό είπεν η Παραβάραινα όλες το δυναμώσαν (Σαχλ. B´ PM 621).
    • 6) Αυξάνω, πληθαίνω κ.:
      • Δυνάμωσε τα δάκρυα σου (Ερωφ. Δ´ 411).
    • 7) (Mε σύστ. αντικ.) φανερώνομαι με βία:
      • Τι εδυνάμωσες απάνου σου δυνάμωμα! (Πεντ. Γέν. XXXVIII 29).
  • Β´ (Με την πρόθ. εις)
    • 1) Επιτίθεμαι, ορμώ με βιαιότητα εναντίον κάπ.:
      • εδυνάμωσαν εις τον ανήρ … και εσίμωσαν να τσακίσουν την πόρτα (Πεντ. Γέν. XIX 9).
    • 2) Βιάζω (γυναίκα):
      • να εύρει ο ανήρ την παιδοπούλα … και να δυναμώσει εις αυτήν (Πεντ. Δευτ. XXII 25).
    • 3)
      • α) Πιάνω, κρατώ κ.:
        • εδυνάμωσαν οι αθρώποι εις το χέρι του (Πεντ. Γέν. XIX 16)·
      • β) πιάνω κ. με βία, με ορμή:
        • να απλώσει το χέρι της και να δυναμώσει εις τα διδύμια του (Πεντ. Δευτ. XXV 11).
    • 4) Στηρίζω, υποστηρίζω κ.:
      • ο Ααρών και ο Χουρ εδυνάμωναν εις τα χέρια του από εδώ ένας και από εδώ ένας (Πεντ. Έξ. XVII 12).
    • 5) Συγκρατώ, κατακρατώ κάπ.:
      • (Πεντ. Έξ. IX 2).
    • 6) Παρακαλώ έντονα, επιμένω:
      • εδυνάμωσεν εις αυτουνούς πολλά και έγνεψαν προς αυτόν (Πεντ. Γέν. XIX 3).
  • Γ´ Αμτβ.
    • 1)
      • α) Αποκτώ δύναμη, γίνομαι δυνατός, τονώνομαι:
        • να μην αφήνει τον εχθρό να δυναμώνει (Χρον. σουλτ. 69¹⁹)·
      • β) (Προκ. για κάστρο, βασίλειο) αποκτώ δύναμη:
        • (Πεντ. Δευτ. II 36).
    • 2) Γίνομαι σφοδρός, άγριος:
      • κάθα ώρα ο πόλεμος αγριεύγει, δυναμώνει (Ερωτόκρ. (Ξανθ.) Δ´ 1729).
    • 3) Γίνομαι γρήγορος:
      • εδυνάμωσεν το γύρισμα του ουρανού (Διήγ. Αλ. V 26).
    • 4)
      • α) Αυξάνομαι, μεγαλώνω:
        • ωσάν ριζώσει και δυναμώσει η δύναμις της παιδεύσεως (Σοφιαν., Παιδαγ. 107)·
      • β) εξαπλώνομαι, επεκτείνομαι:
        • να δυναμώσεις … ανατολικά και βορεινά (Πεντ. Γέν. XXVIII 14).
    • 5) Γίνομαι πλούσιος, πλουταίνω:
      • εδυνάμωσεν ο ανήρ … και ήτον αυτουνού ποίμινιο πολύ και σκλάβες (Πεντ. Γέν. XXX 43).
    • 6) Γίνομαι σκληρός, άκαμπτος:
      • εδυνάμωσεν η καρδιά του Φαρώ και δεν απέστειλεν τα παιδιά του Ισραέλ (Πεντ. Έξ. IX 35).
• II. Μέσ.
  • 1) Παίρνω θάρρος, γίνομαι δυνατός:
    • Άγουροι, δυναμώνεσθε (Διγ. Gr. 630).
  • 2) Προσπαθώ:
    • δυναμώσου να μη φας το αίμα (Πεντ. Δευτ. XII 23).

• Η μτχ. παρκ. ως επίθ. = που έχει δύναμη, ισχυρός:
  • Είχον και άρματα καλά, καλά δυναμωμένα (Διγ. Α 3617).

[<δυναμώ. Η λ. στο Meursius (‑ννειν) και σήμ.]