• 1)
  • α) Φάρυγγας, «λαιμός»:
    • Προς πεφυσιωμένην έχοντα (ενν. τον ιέρακα) την γούλαν (Ιερακοσ. 452¹⁶)·
  • β) (συνεκδ.) στομάχι, κοιλιά (Τσουδερός 1969: 110):
    • (Ιερακοσ. 458²⁰)·
    • την τροφήν πέψει την εν τῃ γούλᾳ (Ιερακοσ. 504²⁹)·
  • γ) έκφρ. Άδου γούλα = ο κάτω κόσμος (πβ. κοιλία):
    • (Ριμ. Βελ. ρ 213).
• 2)
  • α) (Μεταφ.) λαιμαργία:
    • η γούλα και το πόρνευμα, το ένα σύρνει τ’ άλλο (Γεωργηλ., Θαν. 546)·
  • β) απληστία:
    • Η γούλα κάστρη καταλεί και μετ’ αυτά διαβαίνει (Δεφ., Λόγ. 231).

[μτγν. ουσ. γούλα. Η λ. και σήμ. ιδιωμ.]

• α) Το φαγώσιμο τρυφερό κοτσάνι του λάχανου, του μαρουλιού κ.τ.ο. και ο βλαστός και η σαρκώδης γογγυλοειδής, σφαιρική κ.ά. ρίζα των τεύτλων:
  • καν ψωμίν ο κηπουρός να χόρταινα και γούλας (Προδρ. III 197-7 χφ P κριτ. υπ.)·
• β) ονομασία διαφόρων ειδών λάχανου κ.τ.ο.:
  • τας γούλας τας χοντράς τάς λέγουνε κουρούκλες (Διήγ. παιδ. 602 και κριτ. υπ).

[<ουσ. γουλίν + κατάλ. ‑α. Η λ. στο Du Cange και σήμ. ιδιωμ.]

• Πύργος·
  • (εδώ) προκ. για πυργοειδή μιναρέ:
    • Έχει (ενν. η σμαγίδα) και υπερκείμενον γούλαιον εκτισμένον (Παϊσ., Ιστ. Σινά 1269).

[λ. πιθ. πλαστή <ουσ. γουλάς + κατάλ. ‑αιον (αν δεν πρόκ. για αρσ. γούλαιος ο, κατά το γουλάς)]

• Μέλος της προσωπικής φρουράς ηγεμόνα της Αραβίας, της Περσίας κ.ά., άντρας, συν. νεαρής ηλικίας, σκλάβος ή απελεύθερος:
  • είχε και τους αγούρους του χιλίους γουλαμίους (Διγ. Gr. 18).

[<αραβ. ghulām]

• Φαγάς, λαίμαργος:
  • τρυφηλόν με λέγουσιν, αδηφάγον, γουλάρη (Προδρ. IV 297· Κατζ. Ε´ 315).

[<ουσ. γούλα (I) + κατάλ. ‑άρης. Η λ. τον 11. αι. (LBG· πβ. αυτ. τ. ‑ιος, πιθ. τον 9. αι.), στο Du Cange App. και σήμ. ιδιωμ.]