• Αιθάλη:
  • επάρετε εσάς γέμωσμα τις φούχτες σας αχνό του καμινιού (Πεντ. Έξ. ΙΧ 8).

[<αρχ. ουσ. ατμός. Η λ. και σήμ.]

• ① vapor, steam (syn in άχνα 1):
  • ο καφές, η σούπα, το τσάι βγάζει αχνό |
  • ο ~ τού θαμπώνει τα γυαλιά |
  • τα παράθυρα ήσαν θαμπά από αχνό (Karagatsis) |
  • η άσφαλτο στους δρόμους μαλάκωσε και βγάζει αχνούς (KPolitis) |
  • την είδε να σκύβει πάνω από τον αχνό του τσουκαλιού (Bastias) |
  • ρουφάει φακή και σκουπίζει τα δάκρυα, που του ήρθαν τάχα απ' τον αχνό της (Stavrou Ar)

• ⓐ usu pl αχνοί οι, emanations, exhalations, vapors, gases, fumes (syn αναθυμίαση 1b):
  • ελώδης ~ |
  • τα Γεροσόλυμα τρελαίνουν ή σκοτώνουν· .. μα γιατί; το νερό; το χώμα; οι αχνοί της Nεκρής Θάλασσας; (Tsirkas) |
  • poem σαν το νερό, που ακίνητο | σε μια λακκιά βουρκώνει, | όθε με αχνούς θανάσιμους | τ' αέρι φαρμακώνει (Markoras) |
  • οσμές φαρμάκων μέσα στον αγέρα | .. σμίγουν | αχνούς από αυτοκίνητα κλ (Seferis) |
  • η λευτεριά θα βγει μέσ' απ' τα μπράτσα μας, | θα βγει σαν τον αχνό μέσ' απ' τη γη μας (Pyliotis)

• ② haze, mist, thin fog (syn in αχλύς 1):
  • γκρίζος, γλαυκός, ψιλός ~ |
  • βραδινός, θαλασσινός, πρωινός ~ |
  • ~ ομίχλης, φεγγαριού |
  • ~ ονείρου |
  • αδύνατος σαν ~ |
  • άσπρα, χοντρά κοτρώνια .. λιάζονταν .. κι έβγαζαν έναν αχνό φλομωμένο, που τρεμοσάλευε (Christomanos) |
  • ο αέρας μπαίνοντας παγερός στη ζεστή κάμαρα, έφερε αχνούς και χοντρές σταλαγματιές (Karagatsis) |
  • μόνο Tούρκο δε συναντήσαμε πια· λες και τους είχε κάνει αχνό η φοβερή η λάβρα (Petsalis) |
  • σε λίγο ο ήλιος θα άρχιζε .. να διώχνει σαν αχνό τη νυκτερινή υγρασία (TAineias) |
  • poem δεν είμαι φάντασμ' απ' αχνό μηδέ γαλάζια ιδέα (Palam) |
  • μαύρα σύννεφα απ' αχνό, καπνό κι ασβόλη (Charvalias)

• ⓑ phr γίνομαι ~:
  • poem μα δεν τον είδεν από κει κανείς να ξαναβγαίνει· | έγιν' ~ και πάει (Palam)

• ③ vapors exhaled as breath, condensed breath (syn in άχνη 3):
  • τα σκυλιά πέτρωσαν με τον αχνό παγωμένο στον αέρα (Ambatzoglou)

• ⓒ breath, emanation, exhalation, odor (syn άχνα 3c):
  • ναρκωμένος απ' τον ευωδιαστόν αχνό της αναπνοής της .. αποκοιμήθηκε κι εκείνος (Drosinis) |
  • η νύχτα μέθυσε και ταξιδεύει ... σε πέλαγος από ευωδιαστούς αχνούς (Terzakis) |
  • poem το πεινασμένο ζο του αντρούς το χνο μυρίστη κι ακροστάθη (Kazantz Od 18.157) |
  • .. κατηφορίζουν στα Tρίκαλα | τα πρόβατα και παν στα χειμαδιά των | φέρνοντας άρωμα κι αχνό απ' τη λαγκαδιά (NPapas)

• ⓓ w. neg (not) a sound, (not) a whisper (syn in άχνα 4b):
  • ξαπλώθηκε στο πλάι και δεν κινήθηκε· και πόνου αχνό δεν έβγαλε (Vlachogiannis) [αχνός fr αφνός (Thrace, Oinoë of Pontos) ← αθνός ← αθμός ←ατμός; Hatzid., Λεξ. Aρχ. (Aθηνά 29

[1917]), p. 4; Aθηνά 36 (1924), 178 = ΓE 2.307f.; cf also αχνίζω1, καταχνιά ← καταφνιά ← *κατατμία, Pontic παφνίζω ← *υπατμίζω]

• ① pale, pallid (syn χλωμός, ωχρός):
  • αχνό μέτωπο |
  • αχνά χείλη |
  • την ραντίζω με τα χέρια μου νερό στο αχνό πρόσωπό της (Krystalis) |
  • η αχνή σάρκα έδειχνε άυλη κι εξαγνισμένη (KPolitis) |
  • poem τη μαύρη ακαρτερούσανε στερνή τους ώρα κι όμως | να κάμει αχνή δεν έβλεπα μία μόνην όψη ο τρόμος (Markoras) |
  • όπου λουλούδι φούντωνε, κρέμεται αχνό χορτάρι (Palam) |
  • αχνόν και άρρωστον με είδες | κι επόνεσες σαν Παναγία (Mavilis)

• ② not bright or glaring, dull, pale, dim (syn αμυδρός 4, απαλός 1b, αχνόθαμπος, θαμπός, μουντός):
  • ~ ατμός, πίνακας |
  • αχνή θάλασσα, ομίχλη |
  • αχνές δροσοσταλίδες |
  • αχνό θάμπος, φως, χρώμα |
  • αχνά μαργαριτάρια, σύννεφα |
  • αχνά μάτια |
  • αχνό γαλάζιο, πράσινο |
  • ο ήλιος έριχνε αχνά χρυσάφια στους ξερούς βράχους (Karagatsis) |
  • έχει προτίμηση στο τοπίο με τους πολύ αχνούς τόνους (Charis) |
  • ένα φεγγάρι νυστασμένο, που πάει να βασιλέψει και χύνει αχνότερη γι' αυτό τη λάμψη του (Palam) |
  • σκοτάδι ακόμα κι ας χαράζει χαμηλά χαμηλά μιαν αχνότατη γραμμή (Petsalis)

• ⓐ giving out a weak light, dim, faint (syn αμυδρός 1, αχνόφωτος 1, ant λαμπερός):
  • ~ ήλιος |
  • αχνή αναλαμπή, αχτίδα, φλόγα |
  • αχνό κερί, φεγγάρι |
  • poem στο εικόνισμα το απόβαθο | κρεμιέται αχνό καντήλι (Melachrinos)

• ⓑ characterized by faint or dim light, dim, dusky (syn αχνόφεγγος, αχνόφωτος 1, ant φωτεινός):
  • αχνή μέρα |
  • αχνό ηλιοβασίλεμα, μεσημέρι, πρωινό |
  • ξεχάστηκε εκεί κοιτάζοντας τις σιλουέτες των νησιών, καθώς σμίγανε αργά αργά με το αχνό βράδυ (TAthanasiadis) |
  • poem .. απλώνονταν εμπρός σου | μαύρος γιαλός σα νύχτα αχνή κι αφέγγαρη (Skipis) |
  • ... προτού χαράξει, ο ~

• ③ not dense, thin, rare (syn αραιός 3, λεπτός):
  • ~ καπνός |
  • αχνή δροσιά |
  • [το φεγγάρι] ρίχνει έναν αχνό πέπλο στα γύρω βουνά (ChZalokostas) |
  • ένα απλότατο, αχνότατο δίχτυ γεμάτο αρμονία και μυστήριο πλέκεται μες στο βραδιασμένο σαλόνι (Petsalis) |
  • poem ανάμεσά του ο κόσμος φάνταζε με μιαν αχνή ντυμένος γάζα (Koukoulas) |
  • .. θα 'ταν κάποτε πασπαλισμένα με χρυσό· | σαν κάποια να τους έμεινεν ακόμη αχνή αθάλη (Zevgoli)

• ⓒ tender, dainty, delicate (syn αβρός 1, απαλός 3c, τρυφερός):
  • αχνά λουλούδια |
  • poem θλιμμένο κρίνο πόγειρες τ' αχνό κεφάλι | στην άκρη της νεροσυρμής κλ (Gryparis)

• ④ not clearly visible, dim, blurry, indistinct (syn αμυδρός 3, δυσδιάκριτος, near-syn ασαφής 1):
  • αχνή ζωγραφιά, μορφή, παρουσία, σιλουέτα, σκιά |
  • αχνό μονοπάτι, περίγραμμα, περιθώριο, σημάδι, χάος |
  • αχνό όραμα, φάντασμα |
  • δε βλέπει άλλο παρά .. αχνούς όγκους να ξεδιπλώνονται γύρω στη γυμνή και σπαθωτή κορυφή του Άθω (Papantoniou) |
  • σέρνει το ραβδί στο χώμα, χαράζοντας μια λεπτή αχνή γραμμή στο διάβα του (Petsalis) |
  • ο βράχος του Γιβραλταρ ολοένα γινόταν πιο ~, πιο γαλάζιος (Venezis) |
  • poem η Nαυσικά με τη φωνή την κρουσταλλένια, | γυμνή, πεντάμορφη, αχνή μέσα στον ήλιο μου (ZOikonomou)

• ⓓ faint, weak, feeble, dim (near-syn αμυδρός 2, ασθενής2 1b):
  • αχνή ελπίδα, μνήμη, φωνή |
  • άκουσα από κάτω ένα σούρσιμο αχνό (Valtinos) |
  • όσο κι αν φαίνεται σκοτεινός ο ορίζοντας, διακρίνουμε στο βάθος του μια αχνή προαναγγελία (Chatzinis)

• ⓔ lacking vigor or intensity, dim, faint, subdued, lifeless (near-syn άτονος 1b, άψυχος):
  • ~ στοχασμός |
  • αχνή ιδέα |
  • αχνό δράμα, χαμόγελο |
  • κουρέλια ξεφορτώνουν, κουρέλια ανθρώπινα, ζωής αχνά απομεινάρια! (Petsalis) |
  • θυμηθείτε .. τη γλώσσα του T.A., τη ρευστή, την αχνή, τη σχεδόν αέρινη (Chatzinis) |
  • μεταβάλλει την προσωπικότητα του Oμήρου σε σύμβολο αχνό δίχως κόκκαλα και κρέας (Kakridis) |
  • δεν μετεωρίζεται μέσα σε αχνές ιδέες αλλοδαπές και ανεφάρμοστες στη χώρα του (Diomatari)

[der of άχνα; cf αραχνός (αράχνη), κανναβός, καστανός, λιβανός (λιβάνι), μελισσός (μέλισσα), πορφυρός, ψαρός etc (Hatzid., MNE 1.148)]

• ① trans put out slowly or gradually:
  • poem μια αυγή για σε δε θα προβάλει, νύχτα αιώνων, | απ' τ' ακροούρανα μια αυγή, να τα σκορπίσει, | άχνα, τα σκότη σου, στο φως να τ' αχνοσβήσει; (Douras)

• ② intr be extinguished slowly, go out gradually, fade out (syn αργοσβήνω, θαμποσβήνω):
  • poem .. πλάνα δώρα ζηλεμένα | της ζήσης, που αχνοσβιέται και τελειώνει (Mavilis) |
  • εις του ήλιου τη λαμπράδα όλα τ' άστρα ν' αχνοσβούνε (Panas) |
  • στον τεφρό πέρα ορίζοντα η αγάπη μου αχνοσβήνει (Karyotakis) |
  • κειπάνου που αχνοσβήνανε του σύθαμπου τα ρόδα | κι ανάμεσά τους βούλιαζε χρυσή του γήλιου η ρόδα (Ritsos)

[cpd w. σβήνω]

• cover w. a haze:
  • μια θολάδα δακρυολουσμένη αχνοσκέπαζε τον ουρανό και τη γης (Psichari) |
  • το πρωινό πούσι αχνοσκέπαζε τα πάντα (SPapageorgiou)

[cpd of άχνη & σκεπάζω]

• drip slowly (syn in αργοστάζω):
  • poem κύριε, φωτιά αχνοστάζει απ' τ' όνομά σου (Barlas)

[cpd w. στάζω; cf αργοστάζω, σιγοστάζω etc]

• cloud of low density or consistency, cloud of mist:
  • θα τη φορούσα την εσάρπα απλή σαν ~, διπλωμένη λοξά σα φτερούγα κλ (Drosinis) |
  • το φεγγάρι το χλωμό .. θα μου φαίνει μια ασημένια φορεσιά σαν τ' αχνοσύννεφα (Nirvanas) |
  • poem κι απάνω στ' αχνοσύγνεφο μπορεί κανείς να πλάσει | το άγαλμα, που σκαλίζει το στο μάρμαρ' ο τεχνίτης (Palam)

[cpd w. σύννεφο]