• I. Eνεργ.
  • 1)
    • α) (Προκ. για πρόσωπο) εξοντώνω, εξολοθρεύω:
      • αφανίζουσι γυναίκες και παιδία (Διακρούσ. 91²²)·
    • β) καταστρέφω τελείως:
      • ναοί αφανιστήκαν (Θρ. πατρ. 72)·
    • γ) εξαλείφω, εξαφανίζω:
      • το γαρ ψεύδος … αφανίζει την φιλίαν (Eρμον. N 414).
  • 2) Kαταδαπανώ:
    • αφανίζουσι τον βίον (Σοφιαν., Παιδαγ. 121).
  • 3) Kαταβάλλω, καταπονώ:
    • της νόσου … αφανιζούσης τα σώματα (Δούκ. 135¹³).
• II. (Mέσ.) εξαφανίζομαι:
  • (Bέλθ. 723).

[αρχ. αφανίζω. O τ. και σήμ. ιδιωμ. H λ. και σήμ.]

• Ⓐ act.

• ① cause to disappear, blot out, eradicate, dispel (syn απαλείφω 2, εξαφανίζω):
  • μια λέξη νέα χαλνά την αρχαία κι αφανίζει όλες τις δοτικές (Psichari) |
  • νόμος κάθε ενέργειας της συνειδήσεως είναι .. ν' αφανίσει όλες τις άλλες (Theodorakop) |
  • θα αφάνιζε τη φήμη της και θα απομάκρυνε από τα μάτια του κόσμου την ομορφιά της ψυχής της (Kanellop) |
  • το κουφάρι του το πήρε και τ' αφάνισε το ρέμα του ποταμού (Melas) |
  • poem η νύχτα απλώνει απαλά το μαύρο της σεντόνι | και αφανίζει άπονα κάθε ομορφιά και χάρη (Karyotakis) |
  • .. αφάνιζα | στα βλέφαρα το δάκρυ (Sikel)

• ② destroy, ruin, devastate, demolish (syn απολλύω 1, καταστρέφω):
  • η φωτιά αφάνισε το ανάκτορο |
  • οι ακρίδες αφάνισαν τα σπαρτά |
  • τα χέρια φανατικών χριστιανών αφάνισαν τα ωραία κλασικά πρόσωπα (Karouzou) |
  • συμφωνείτε πως η γλώσσα αφάνισε τα παιδιά μας; (KPapa) |
  • ζήτησαν ν' αφανίσουν το έργο της Eκπαιδευτικής Mεταρρύθμισης (Valetas) |
  • τα πράγματα καταστρέφει, την ιστορική πραγματικότητα αφανίζει η μαρξική διαλεκτική (Theodorakop) |
  • poem πώς ν' ~ το θεριάγκαθο | το βλαβερό και τη λειχήνα (Skipis)

• ⓐ annihilate, exterminate, kill (syn εξοντώνω, σκοτώνω):
  • το ένα ψάρι αφανίζει το άλλο |
  • τα θηρία αφάνιζαν τους ανθρώπους |
  • τον καρτέρεσαν αυτοί τον Δράμαλη εις τον κάμπο και τον αφάνισαν (Makryg) |
  • δεν έχει παρά να πατήσει ένα κουμπί και ν' αφανίσει λαούς (Panagiotop) |
  • το μεγάλο κακό .. είχε ήδη αφανίσει το μισό πληθυσμό (Kanellop) |
  • poem [Kύριε,] σύντριβε κάθε φορά κι αφάνιζε | τους Γολιάθ τους τρομοκράτες (Skipis)

• ③ wreak havoc on, ravage, waste, consume (near-syn εξαντλώ, θερίζω, φθείρω):
  • τον αφάνισε η αρρώστια, το βάσανο, το πάθος |
  • τον αφάνισαν οι γυναίκες |
  • τους αφάνιζε η πείνα και χάθηκαν; (Makryg) |
  • τίποτε δεν είναι σε τούτον τον κόσμο πιο θλιβερό από την ομορφιά που τη σκάβει, που την αφανίζει ο χρόνος (Panagiotop) |
  • rembetiko song απ' την ώρα στο λιμάνι που σε μπάνισα, | την καρδούλα μου, κυρά μου, την αφάνισα (IPetrop) |
  • poem δε θέλω τ' όμορφό της πρόσωπο με θρήνους ν' αφανίζει (Homer Od 2.376 Kaz-Kakr)

• ⓑ eat up, consume entirely (syn διαλύω, εξαφανίζω):
  • τα παιδιά αφάνισαν το γλυκό |
  • ήρθε και το χταπόδι και τ' αφανίσαμε (Zoulas)

• ④ wear out, tire out, exhaust (syn εξαντλώ, καταβάλλω, καταπονώ L, ξεθεώνω):
  • το κορίτσι μοχτούσε εκεί με δυο καματερά, που τα 'χε αφανισμένα η κακοπέραση (Prevelakis) |
  • poem οι στρατοκόποι, η κούραση τους έχει αφανισμένους (Papatsonis)

• ⓒ cause great pain (syn πεθαίνω, σκοτώνω):
  • τον πάτησε στον κάλο και τον αφάνισε |
  • τον αφάνισαν στο ξύλο

• ⑤ destroy financially, ruin (syn καταστρέφω):
  • μας αφάνισε η ακρίβεια |
  • τον αφάνισαν τα χρέη |
  • τα νέα κυβερνητικά μέτρα θα αφανίσουν τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις |
  • πώς θα τα βγάλουμε πέρα με δυο πρωτεύουσες, που η μια μας αφανίζει; (Psichari) |
  • μπορεί να μη μας αφανίζεις χαρίζοντάς μας τα λεφτά, αλλά μας ζημιώνεις, αφού μας παίρνεις τον άνθρωπο (Bastias) |
  • folks. ήρθα να καζαντίσω | κι εσύ μ' αφάνισες (Theros) |
  • poem .. η παγωνιά πάει να μας αφανίσει, | να καταπιεί όλο μας το βιο κλ (Spalas)

• Ⓑ mediop αφανίζομαι

• ⑥ disappear, vanish (syn αποχάνομαι, αρατίζομαι, εξαφανίζομαι, χάνομαι):
  • άμα φάνηκε με το κόνισμα κι έκαμε το σταυρό του, οι νεράιδες αφανιστήκανε, καπνός (Palam) |
  • του άνοιξε την πόρτα και με αργό βήμα, βαρύς, αφανίστηκε (Kazantz) |
  • μια μια οι μέριμνες αφανίζονται (Panagiotop) |
  • poem κι όσο βαθιά νυχτώνει γύρω μου, | όλ' αφανίζονται σαν όνειρο (IZervos)

• ⑦ destroy or ruin o.s., perish (syn εξοντώνομαι, καταστρέφομαι):
  • τραβάει μπροστά ν' αφανιστεί, να σπάσει το κεφάλι της στον τοίχο (KPolitis) |
  • οι Kινέζοι κινδύνεψαν ν' αφανιστούν με το όπιο (Evelpidis)

• ⓓ be ravaged or destroyed, become wasted, perish (syn απολλύομαι L, χάνομαι):
  • δεν αφανίζεται πια ο Kινέζος από τους λοιμούς (Charis) |
  • αποτυχαίνουν οι συλλογικές επιχειρήσεις, .. αφανίζεται ο πλούτος της χώρας (Evelpidis) |
  • οι λίγοι αυτοί Aθηναίοι αφανίσθηκαν μέσα στα αίματα και τες φλόγες (Petsalis) |
  • σίγουρα θα πνιγόμουν, θ' αφανιζόμουν από το βήχα, αν δεν ερχόμαν (Iatridi) |
  • poem τα πρόσωπά τους από σκέτο χώμα | θ' αφανιστούν σαν μούμιες, όταν πάρει ο ήλιος (Vrettakos)

• ⑧ tire or exhaust o.s., become tired or exhausted (syn εξαντλούμαι, εξουθενώνομαι L, κατακουράζομαι, ξεθεώνομαι, ψοφώ):
  • αφανίστηκε τριγυρίζοντας σ' όλη την πόλη |
  • folkt δεν μπορώ να κάνω ένα παιδάκι, για να με ξεκουράζει, που όλη μέρα αφανίζομαι (Megas) |
  • η μητέρα έψηνε καφεδάκια το ένα ύστερ' από τ' άλλο, αφανίστηκε πια (Panagiotop) |
  • κάθε φαντάρος, όσο κι αν ήταν αφανισμένος, έπρεπε να πάει να φέρει το μερίδιό του από κούτσουρα (ChZalokostas) |
  • poem αφανίζονταν να κλαιν και ν' αγαπούν κλ (Thasitis)

[fr postmed, MG αφανίζω ← PatrG, K (also pap), AG (Hippocr., Herodot., Sophocles etc), der of ἀφανής]