• 1)
  • α) Eλεύθερος, ανεξάρτητος:
    • (Eλλην. νόμ. 541^7‑8)·
    • τους άλλους δε εφταξούσιους άσι το μερτικόν τως (Φαλιέρ., Λόγ. 281)·
  • β) που είναι ελεύθερος από πατρική κηδεμονία:
    • (Eλλην. νόμ. 580¹¹).
• 2) Που αποφασίζει κατά τη δική του κρίση:
  • μόνι αυτεξούσιος έλεγες ότι δίκαιον ουκ είχεν (Xρον. Mορ. H 7451).

• Tο ουδ. του επιθ. ως ουσ. = η ελεύθερη βούληση:
  • (Eρωτόκρ. Δ´ 138)·
  • της δουλοσύνης ο ζυγός … χαλνά το αυτεξούσιον (Iστ. Bλαχ. 2587).

[μτγν. επίθ. αυτεξούσιος. O τ. εφτα‑ και σήμ. ιδιωμ. H λ. και σήμ.]

• ① one's own master, self-governing, sovereign, autonomous, independent (syn αυτοδύναμος, αυτοκυρίαρχος, αυτόνομος, αυτοτελής):
  • ~ κυβερνήτης, λαός |
  • αυτεξούσια κυβέρνηση |
  • ~ κοινότητα, ενορία |
  • ~ προσωπικότητα |
  • αυτεξούσιο βασίλειο |
  • έθνος αυτεξούσιο δε γενήκαμε κι ίσως δε θα γίνουμε ποτές (Psichari) |
  • αισθανόταν πως ήταν στο σπίτι του νοικοκύρης, ~, βασιλιάς (Xenop) |
  • ~ είναι ο άνθρωπος κατά τη χριστιανική διδασκαλία (Tatakis) |
  • ήμουνα αυτεξούσια κι αποφασισμένη να κάνω του κεφαλιού μου (Tachtsis)

• ⓐ law able and free to exercise one's full legal rights, free of guardianship, not restrained:
  • έγινε λοιπόν ~ ο Όθωνας, μονάρχης πια .. και καταργήθηκε η αντιβασιλεία (Petsalis)

• ② self-existing, self-contained, independent (syn αυθύπαρκτος, αυτοδύναμος, αυτόνομος, αυτοτελής):
  • τα έργα τέχνης δεν είναι αυτεξούσια· εξαρτώνται άμεσα από την προσληπτικότητα του δέκτη (Thrylos) |
  • η πτυχολογία, χειραφετημένη από το σώμα, έχει γίνει μια αυτεξούσια ομορφιά (Karouzos) |
  • η λέξη καθεαυτή είναι αυτεξούσιο ον, ουσία με μαγικές ιδιότητες (DPetrop)

[fr kath αυτεξούσιος ← postmed, MG ← PatrG, K (also pap), cpd w. ἐξουσία]