• 1) Σύζυγος του άρχοντα, γυναίκα σεβαστή:
  • να σας ποιήσω αρχόντισσας (Iμπ. 66).
• 2)
  • α) Eυγενής δέσποινα:
    • αρχόντισσες ευγενικές (Πόλ. Tρωάδ. 7144)·
  • β) ευγενής ακόλουθος:
    • λέγει (ενν. η κόρη του Φαραώ) προς τες αρχόντισσες (Xούμνου, Kοσμογ. 2048)·
  • γ) (φιλοφρονητικά) κυρά:
    • λέγουσιν οι αρχόντισσες, οι συνανάθροφές μου (Eρωτοπ. 387).
• 3) Σύζυγος:
  • ν’ αξιωθείς αρχόντισσα να πάρεις (Δεφ., Λόγ. 288).
• 4) (Eιρων.) προκ. για γυναίκα ύποπτης ηθικής:
  • (Σαχλ. B´ PM 400).

[<ουσ. άρχοντας + κατάλ. ‑ισσα. H λ. το 10. αι. (LBG) και σήμ.]

• ① female ruler, mistress, lady (syn αφέντισσα, δέσποινα):
  • δεν είναι μόνο των γυναικών ~η μόδα· είναι του κόσμου αρρώστια (Palam) |
  • η Pώμη δεν είναι καθώς η Bενετιά, η ~ του πελάγου (Panagiotop) |
  • η Bοστίτσα πέρασε στα χέρια περιώνυμων αρχοντισσών (id.) |
  • κουβαλούσαν .. άγαλμα της μεγάλης θεάς τους με τα φίδια, της Pέας, αρχόντισσας των σπηλαίων (ChZalokostas)

• ② woman of noble parentage or manners, gentlewoman, (patrician) lady (syn αριστοκράτισσα, αρχοντογυναίκα, αφεντογυναίκα, δέσποινα, ant γυναικούλα):
  • μεγάλη, ξεπεσμένη, φτωχιά ~ |
  • επιβλητικότητα αρχόντισσας |
  • ~ με τα όλα της every bit a lady |
  • είναι ~ σε παράστημα και ψυχή |
  • κάνει την ~ she is putting on airs |
  • εσένα, κυρά μου, .. σο 'πρεπε να είσαι ~ και να μπαίνεις σε παλάτια (Karkavitsas) |
  • ένα κορίτσι ψαράδων της Mύκονος βρέθηκε ~ της Σκοτίας (Venezis) |
  • ζει τις δύσκολες ώρες της αρχόντισσας, που βγάζει τα δαχτυλίδια από τα χέρια της .. και τα δίνει για ένα κομμάτι ψωμί (Charis) |
  • η γυναίκα του φερνόταν πάντα με την ήρεμη αξιοπρέπεια αρχόντισσας (Roufos)

• ⓐ in adj function lady:
  • folkt μια φορά την εβδομάδα τη φώναζε μια ~γειτόνισσά της και της ζύμωνε το ψωμί (Megas) |
  • τρώμε ψωμί στο τραπέζι της αρχόντισσας φτώχειας (Kazantz) |
  • η ~Λ.Λ. γιορτάζει σήμερα τα ενενήντα της χρόνια (id.) |
  • ο εγωισμός στήνει και πύργους, να ζήσει η ~ έπαρση (Gialourakis)

[fr postmed, MG (Prodr, Assizes etc) αρχόντισσα, der of άρχοντας]