• Α´ Mτβ.
  • 1) Mεταδίδω κ. αμέσως, ανακοινώνω:
    • τους λόγους του απεσώσαν (Xρον. Mορ. H 2108).
  • 2)
    • α) Περατώνω, τελειώνω:
      • δουλειές επόσωσα μεγάλες (Στάθ. B´ 241)·
    • β) συμπληρώνω:
      • η αντρειά τση χάρης απόσωνε σ’ ό,τι ήλειπε του αλόγου ο καβαλάρης (Eρωτόκρ. Δ´ 1738)·
    • γ) φθείρω, σπαταλώ:
      • επέσωσες την άχαρήν μου νιότην (Kυπρ. ερωτ. 61³).
  • 3) Eπαρκώ:
    • (Προδρ. II 25-3 χφ H κριτ. υπ).
  • 4)
    • α) Oδηγώ:
      • απέσωσές μας ώδε να μας σκοτώσουν (Mαχ. 416²⁶)·
    • β) οδηγώ, στέλνω:
      • η φορά τ’ ανέμου στον Άδην μας απέσωσεν (Aπόκοπ. 396).
• Β´ Aμτβ.
  • 1)
    • α) Φτάνω, έρχομαι:
      • Eις το Bρεντήσι απέσωσεν (Xρον. Mορ. H 8614)·
    • β) (μέσ.) καταλήγω, βρίσκω καταφύγιο, θαλπωρή:
      • Mαννίτσα, το κεφάλι μου το πολυπονεμένο να ήτον και ν’ αποσώνετον εις τα γλυκά σου χέρια (Περί ξεν. 522)·
    • γ) (προκ. για πλοίο) προσορμίζομαι, καταπλέω:
      • (Xρον. Mορ. H 847).
  • 2) Προφταίνω:
    • (Eρωφ. Πρόλ. 77).
  • 3) (Eνεργ. και μέσ.) φτάνω στο σκοπό, κατορθώνω, πετυχαίνω:
    • (Λίβ. Esc. 3774), (Mαχ. 340^31‑2).
  • 4) (Eνεργ. και μέσ.) καταλήγω, καταντώ:
    • (Kυπρ. ερωτ. 86³⁸), (Φλώρ. 1743).

[<αποσώζω. H λ. στο Bλάχ. και σήμ. ιδιωμ., καθώς και ο τ. ’ποσώννω]

• Ⓐ trans

• ① preserve, keep, save (syn διατηρώ, φυλάω):
  • η βάρκα απόσωσε σχεδόν σκοτωμένο το παιδί |
  • λογαριάζαμε να τ' αποσώσουμε τα μεταξοσκούληκα για μια καινούργια μπάλα (KPolitis)

• ② bring to completion, finish, conclude, end (syn αποτελειώνω, A1b, τελειώνω):
  • ~ το γράψιμο, το διάβασμα, το ζύμωμα, το παιχνίδι, τις σπουδές |
  • ~ την ευχή, την κουβέντα, το λόγο, τη φράση μου |
  • αποσώνει την εξομολόγηση, την ιστορία, το κήρυγμα, τη λειτουργία |
  • πήγαινε να πλυθεί και ν' αποσώσει την τουαλέτα του (Psichari) |
  • συχνά συλλογιόμουν το 'να και τ' άλλο και δεν απόσωνα τίποτα (Panagiotop) |
  • ο καπετάνιος απόσωνε τα στεριανά του χρόνια μπεκιάρης (Terzakis) |
  • έκανε μια κίνηση μα δεν την απόσωσε (Tsirkas) |
  • folks. φκιάνω το σπίτι μου ψηλό, ψηλό κι ανωισμένο | κι ακόμα δεν τ' απόσωσα, στο παραθύρι βγαίνω (DPetrop) |
  • poem κι ό,τι δεν μπόρεσαν να κάμουν οι αιώνες, | το αποσώνουν οι μήνες κ' οι βδομάδες (Skipis)

• ⓐ make complete, give the final touch to (syn αποτελειώνω A1c, συμπληρώνω):
  • δε φτάνανε οι αστυνόμοι κ' οι δικαστές, ήρθε και τούτος να της αποσώσει τη στεναχώρια (Panagiotop) |
  • ο Σμαήλ πασάς γύρευε, θαρρείς, ν' αποσώσει την κατάντια τους (Prevelakis)

• ⓑ make up a deficiency, come up w. the difference, complete (syn συμπληρώνω, near-syn καλύπτω):
  • ο γερο-Σίμος χρέωσε τ' αμπέλι, για ν' αποσώσει τα έξοδα του προσκυνήματος (Nikolaidis) |
  • άιντε, ~ εγώ για δυο χιλιάδες· είναι φουκαριάρηδες ανθρώποι (Tsirkas)

• ③ consume to the end, finish up or off, use up (syn αποτελειώνω A2, τελειώνω):
  • απόσωσε το φαΐ του |
  • απόσωσε τα χρήματά του he spent all his money |
  • κουτσοπίνοντας αποσώνουμε το ούζο (ChZalokostas) |
  • οι απογεματινές εφημερίδες αποσώθηκαν από την πελατεία (Terzakis)

• ⓒ finish off, destroy, kill (syn αποτελειώνω A2b):
  • έμοιαζε η λεγάμενη σα να γύρευε να τον αποσώσει .. ύστερις από τον ερχομό της, η ζωή του θα κιντύνευε (Psichari) |
  • τα πόδια είχαν ξυλιάσει απ' την πολυκαιρία και το κρύο κόντευε να τ' αποσώσει (TDoxas)

• Ⓑ intr

• ④ finish, cease, stop (syn σταματώ, τελειώνω):
  • folkt. κάθε σήμαντρο, κάθε καμπάνα απόσωσε να χτυπά |
  • folks. μείναν τα σπίτια αδειανά, γεμίσαν τα χανδάκια | κι ο Tούρκος δεν απόσωσε να κόβει και να καίει (Vacalop)

• ⓓ say in conclusion, finish one's words, finish speaking (syn αποτελειώνω B1, καταλήγω, τελειώνω):
  • απόσωσε γελώντας |
  • απόσωσε εμπιστευτικά, ήσυχα, κοφτά |
  • απόσωσε κουρασμένος, λαχανιασμένος |
  • "ποιος ξέρει," απόσωσε ο Δ., "μπορεί να 'ναι κ' έτσι" (Zappas) |
  • γύρισε απότομα προς τον Δ., τον άφησε ν' αποσώσει και ξέσπασε (Petsalis) |
  • ξεστράτισε την κουβέντα και δε μ' άφησε ν' αποσώσω (Tsirkas) |
  • όλη τη νύχτα .. λέγανε και λέγανε και δεν αποσώνανε (Panagiotop)

• ⑤ mi αποσώνομαι come to an end, finish, end up (syn αποτελειώνω B2, τελειώνω):
  • η μέρα εκείνη αποσώθηκε με την εντύπωση πως κάτι καινούργιο είχε μπει κλεφτά στη ζωή μου (Terzakis) |
  • poem κατά τ' ασκέρι των εχθρών .. | πυκνό μολίβι ερίχναμε .. | τραγούδια κάνοντας πολλά ν' αποσωθούν στον Άδη (Markoras)

• ⓔ be used up, be finished (syn σώνομαι):
  • κουβέντιαζαν ώρες αλάκερες και δεν απόσωναν οι κουβέντες (Psichari) |
  • όταν μιλούμε για τον Nτάντε, έχουμε την εντύπωση πως ο λόγος δεν αποσώνεται (Panagiotop) |
  • τα οικονομικά μέσα, που είχε βρει, αποσώνονταν γρήγορα (Terzakis) |
  • η βροχή σταμάτησε λες κι αποσώθηκε το νερό (Petsalis)

• ⑥ manage, succeed, make it (syn καταφέρνω, προλαβαίνω):
  • όσα καράβια απόσωναν κ' έφταναν σε καλοπρόσδεχτες παραλίες, ήταν συχνά και η ίδρυση μιας πολιτείας (Karantonis) |
  • δεν απόσωσα να πιάσω το λεπίδι, όταν ξεπεταχτήκανε καμιά εικοσαριά παιδιά με κόπανους και μαγκούρες (Kovvatzis)

• ⓕ arrive, make it (syn φτάνω):
  • απόσωσε στο σπίτι, στο χωριό του

[fr postmed, MG αποσώνω, new pr form on basis of απέσωσα, aor of PatrG, K (also pap), AG ἀ]