• Έκφρ. εις απέραντον = στο διηνεκές:
  • εις απέραντον, τουτέστιν πάντοτε (Eλλην. νόμ. 566).

[αρχ. επίθ. απέραντος. H λ. και σήμ.]

• ① of infinite number or quantity, infinite (syn άπειρος2 1):
  • math απέραντη ακολουθία infinite sequence |
  • η μονάδα θεωρείται ως άθροισμα της απέραντης σειράς 1/2, 1/4, 1/8 κλ (Lambridi, adapted) |
  • την έκταση της ιστορικής ενότητας μπορούμε να φαντασθούμε οσοδήποτε μεγάλη, όχι όμως και απέραντη (Papanoutsos)

• ② boundless, limitless, farflung (syn άπειρος2 3):
  • ~ ουρανός |
  • απέραντη γη, έκταση, ήπειρος, προοπτική, χώρα |
  • απέραντο κράτος, σύμπαν, τοπίο, χάος |
  • έζησαν αιώνες ολόκληρους στο περιθώριο της πολιτικής ζωής της απέραντης αυτοκρατορίας (Vacalop) |
  • ο δικός μας κόσμος είναι πολύ πιο μεγάλος απ' ό,τι τον φανταζόμαστε, αληθινά ~ (Chatzinis) |
  • poem .. πνίγεται στο φλοίσβημα | του βραδιασμένου, απέραντου ωκεανού (Vrettakos)

• ⓐ fig unlimited, unrestricted, boundless, infinite (syn απεριόριστος 1):
  • απέραντη αγάπη, γαλήνη, ελευθερία, σιωπή |
  • το απέραντο έλεος του θεού |
  • η φιλοξενία των Aιθιόπων είναι απέραντη |
  • η μνήμη του είναι απέραντη |
  • η ατομική ενέργεια έχει απέραντες δυνατότητες |
  • πηγαίνουμε απ' το γνωστό, που είναι περιορισμένο, στο άγνωστο, που είναι απέραντο (Evelpidis) |
  • ο απροσδιόριστος αέρας της μορφής του περιέχει ανθρωπιά απέραντη και καταστροφή (Theotokas, adapted) |
  • η απέραντη αφοσίωσή μου στο πρόσωπό σου μου έδωσε την τόλμη να κάνω τέτοια πρόταση (Roussos) |
  • ο Γρυπάρης είχε πίστη απέραντη στη δύναμη του λόγου (Chatzinis)

• ③ immense, vast, huge (syn πελώριος, τεράστιος):
  • ~ κάμπος |
  • απέραντη αίθουσα, ακρογιαλιά, αυλή, πλαγιά |
  • απέραντες αποστάσεις, φυτείες |
  • απέραντες δυσκολίες, ευθύνες, προσπάθειες |
  • απέραντο βάθος, κτήμα, περιβόλι, πλήθος, σπίτι |
  • μεγάλη και απέραντη αγκαλιά |
  • το θέμα είναι απέραντο the subject is vast, inexhaustible (near-syn ανεξάντλητο) |
  • έξω απ' τα εργοστάσια, ένας ~ τόπος έχει κατακαλυφθεί από αυτοκίνητα (Venezis) |
  • για να φτάσω εκείνο το βράδυ στο θέατρό μου έκαμα έναν απέραντο γύρο (Athanasiadis-N) |
  • ήταν κ' ένας άλλος οντάς, ανοιχτός από το ένα μέρος μ' ένα απέραντο παράθυρο (Petsalis) |
  • poem καλύτερα τώρα κ' εμείς να τελειώσουμε, | στο απέραντο κύμα κ' εμείς να ταφούμε (Skipis) |
  • μα τίποτε ποτέ δε θα γεμίσει | της ζωής τους το απέραντο κενό (Athanas)

• ⓑ extremely long, endless (syn άπειρος2 3b, ατέλειωτος):
  • ~ δρόμος, κατάλογος |
  • απέραντη μοναξιά, πορεία, σκάλα |
  • απέραντο διάστημα, ταξίδι |
  • τολμηρές απέραντες περιηγήσεις |
  • ονειροπολούσα μακρόστιχα φιλοσοφικά τραγούδια απέραντα (Palam) |
  • αναρίγησε όπως αναριγάει κανένας μπροστά σε μιαν απέραντη απαντοχή (KPolitis) |
  • ο χρόνος της υπομονής είναι λίγος και οι αιώνες της βασιλείας των ουρανών απέραντοι (Vacalop) |
  • poem μεσ' των πλασμάτων τις ψυχές το απέραντο αύριο αστράφτει (FPolitis)

• ④ extremely great, immeasurable, measureless (syn άμετρος A1):
  • ~ θαυμασμός, μόχθος, οίκτος, πλούτος, πόνος, φόβος |
  • απέραντη γλύκα, ευγνωμοσύνη, ηδονή, στοργή, χαρά |
  • απέραντη θλίψη, μελαγχολία, οδύνη, σοφία |
  • απέραντο βιος, δέος, υλικό |
  • απέραντη σύγχυση των πολιτικών προβλημάτων |
  • νοιώθω απέραντη απογοήτευση |
  • έχει απέραντες γνώσεις |
  • έδωσε την πανηγυρική απόδειξη της απέραντης αδιαφορίας των υπευθύνων (Psathas) |
  • ο ειδικός έχει σήμερα εξαντλητική γνώση σε ένα τομέα και απέραντη άγνοια για όλους τους άλλους τομείς (Theodorakop) |
  • ένας ~ πόθος του φούσκωνε την καρδιά των άδειων ναών (Papatsonis)

[fr kath απέραντος ← MG, PatrG ← K, AG ἀπέραντος, cpd w. *περαντός, as in (Aristotle) ἀσυμπέραντος etc]

• ① boundlessness, limitlessness, infiniteness (syn άπειρο 2):
  • η ~ του διαστήματος, του ουράνιου θόλου, του πλανήτη, του σύμπαντος |
  • η ~ της ερήμου, του ορίζοντα, του πελάγου, της στέπας, του ωκεανού |
  • η ~ της αιωνιότητας, της ελευθερίας, της επιστήμης, του πνεύματος, της σιωπής |
  • αδειανή, γαλάζια ~ |
  • άβυσσος απεραντοσύνης |
  • ~στο χώρο και στο χρόνο |
  • δίνει εντύπωση απεραντοσύνης |
  • έδειξαν τι ~ έχει το θέμα |
  • ο λόγος δίνει μορφή στην ιδέα, και στη μορφή την ~ του ύψους (Palam) |
  • αδύνατο να συλλάβει κανείς την ~ του συγκινησιακού βίου του ανθρώπου (Papanoutsos) |
  • o αληθινός θεός έδωσε στη δημιουργία του τη δική του ~ (Dimaras) |
  • poem .. μέσα | στων ουρανών απλώνονται την ~ | του ηλιού τα βασιλέματα (Palam) |
  • ζητάει ν' απλώσει τα φτερά | στην ~ (Xydis)

• ⓐ wide open space, expanse (syn ανοιχτοσύνη 1, ανοιχτωσιά, απλοχωριά):
  • άσπαρτες, ανόργωτες απεραντοσύνες |
  • η πλουτοφόρα ~ της θεσσαλικής γης |
  • παντού στα βουνά έβλεπες φαντάρους να ψάχνουν το δρόμο τους μέσα στην άσπρη ~ (Terzakis) |
  • μια ~ απλωνόταν πέρα απ' τη στεριά (Prevelakis) |
  • βάζει τους μαστόρους κι απλώνουν στις αμμουδιές την ~ της πέτρας (Panagiotop) |
  • κόβουν σε συμμετρικά τετράγωνα τις πράσινες απεραντοσύνες (Karantonis)

• ② great size, immensity, hugeness (syn phr υπερβολικό μέγεθος):
  • ο δρόμος και η ~ της πολιτείας μάς φοβίζουν όπως ο πόλεμος (Loukatos) |
  • δεν καταλαβαίνει κανείς την ~ του θείου αυτού οικοδομήματος (Athanasiadis-N) |
  • δε χάνεσαι ποτέ μέσα στην ~ του Παρισιού (Chatzinis)

• ⓑ great amount, quantity or degree, immensity (syn απειρία2 2):
  • η ~ της ανθρώπινης γνώσης |
  • ο πλούτος του λεξιλογίου του είναι ανάλογος προς την ~ των αναγκών του (Dimaras) |
  • κάθε μέρα είναι ποτισμένη με την ~ της μοναξιάς (Karagatsis) |
  • poem χαιρόμουνα της δίψας μου την ~ (Palam)

[der of απέραντος w. suff -σύνη]