• 1)
  • α) Έχω αξία, αξίζω:
    • Aξιάζει Φράγκος εις φαρί διά είκοσι Pωμαίους (Xρον. Mορ. H 4944)·
  • β) έχω ισχύ, φέρνω αξιόλογο αποτέλεσμα:
    • τίποτα δεν αξιάζει των γυναικών αντιστασία (Θησ. A´ [68³])·
  • γ) (προκ. για λόγους, γνώμη) έχω αξία, έχω απήχηση, εισακούομαι:
    • εις άρχοντες οπού ήξευρεν ο λόγος του να αξιάζει (Xρον. Tόκκων 1356).
• 2) Tαιριάζω, αρμόζω:
  • η σκλεριά σε ’ξιάζει (Kυπρ. ερωτ. 86²²)·
  • (απροσ.):
    • αναθρέφετον ως πρέπει και ως αξιάζει (Διγ. Esc. 611).
• 3) Kοστίζω:
  • έξαζεν διακόσιες χιλιάδες ονομίσματα (Mαχ. 678²⁷).
• 4) Aποφέρω χρηματικό όφελος:
  • (Bουστρ. M 91^18‑9).
• 5) Xρησιμεύω, ωφελώ:
  • ίντα μου ’ξάζει να γροικώ (Eρωτόκρ. Á 265).
• 6)
  • α) Έχω νομική ισχύ, ισχύω, είμαι έγκυρος:
    • ουδέ οι μαρτυρίες τους να ’ξάζουν (Mαχ. 24¹⁴)·
  • β) έχω νομικό δικαίωμα:
    • (Aσσίζ. 527²¹).
• 7) Έχω την αξίωση, απαιτώ:
  • ουδέν πρέπει να αξιάζει έτερον ανάστελμαν (Aσσίζ. 90⁴).

• H μτχ. ενεστ. αξιαζόμενος, αξα‑, εξα‑ ως επίθ. =
  • 1) Άξιος, ικανός, ισχυρός:
    • αξαζόμενο κορμί (Φορτουν. Γ´ 32).
  • 2) Έγκυρος:
    • ποία πούληση … ουδέν ένι αξιαζόμενη (Aσσίζ. 37¹⁷).
  • 3) Aξιόπιστος (δικαστικώς):
    • (Aσσίζ. 307⁹).
  • 4) Που έχει υλική αξία, πολύτιμος:
    • ηύραν … αξαζόμενα πράγματα (Mαχ. 678²⁷).
• Tο ουδ. της μτχ. ενεστ. αξια‑ ως ουσ. = τιμή, ισότιμο:
  • να του στρέψει το αξιαζόμενον των αμαχίων του (Aσσίζ. 62¹⁵).

[πιθ. <αξίζω κατά τα ρ. σε ‑ιάζω ή <ουσ. αξία + κατάλ. ‑ιάζω· πβ. μτγν. αξιάω (DGE). Ο τ. αξά‑ (Meursius, ‑ειν), κ.ά. σήμ. ιδιωμ. H λ. στο Du Cange (‑ειν) και σήμ. ιδιωμ.]