• 1) (Προκ. για το Θεό) που βρίσκεται σε υπέρτερη κατάσταση:
  • (Bίος Aλ. 4580).
• 2) (Προκ. για τόπο) που βρίσκεται στο εσωτερικό, μεσόγειος:
  • (Δούκ. 89⁵).

[αρχ. επίθ. ανώτερος. H λ. και σήμ.]

• person above another or others (in rank, station, or office), superior (ant ο κατώτερος):
  • θέλουμε ισότητα μόνο με τους ανωτέρους μας |
  • δεν τον ενημέρωσαν οι ανώτεροί του |
  • κάποιος ~, κάποιος επιθεωρητής, θα παρακολουθούσε τις ασκήσεις μας (Charis) |
  • από αίσθημα πειθαρχίας δε θέλει να κρίνει τους ανώτερούς του (LAkritas) |
  • στο στρατώνα ήτανε ταχτικός και φυλαγότανε ν' ανοίγει με τους ανώτερους μιλιές (Vlachogiannis)

[fr kath ο ανώτερος, substantiv. m of adj ανώτερος]

• ① of higher degree or rank, high-ranking, superior (ant κατώτερος):
  • ~ δημόσιος υπάλληλος |
  • ανώτεροι αξιωματικοί milit senior officers |
  • οι ανώτεροι στρατιωτικοί κύκλοι της Pώμης

• ⓐ of high degree or rank, upper, high:
  • ανώτερες κοινωνικές τάξεις |
  • ανωτέρα διοίκηση high command |
  • ανώτερη κοινωνία high society |
  • η ξένη κυρία που έκανε στο γιο της την τιμή να γίνει γυναίκα του έπαιρνε στα μάτια της K. θέση ανώτερη, άξια σεβασμού (Karagatsis)

• ② higher (in order, nature or kind), superior:
  • ανώτερο επίπεδο higher level, e.g. δημοσιογραφία, μόρφωση, προβλήματα ανωτέρου επιπέδου |
  • η ανώτερη αξία της καλοσύνης |
  • οι ανώτερες σφαίρες της δημιουργίας, της θρησκείας |
  • στα ανώτερα ζώα έχομε ίχνη συνειδητής ενέργειας (Tatakis) |
  • τα μεγάλα πρόσωπα έχουν ανώτερη ηθική στάθμη, ανέβηκαν σε ανώτερη βαθμίδα με τον αγώνα τους για την ελευθερία (Theodorakop) |
  • πολλοί λένε ότι ο κινηματογράφος δεν είναι ανώτερη τέχνη όπως το θέατρο, γιατί δεν διδάσκει αλλά μόνο γοητεύει το θεατή (Athanasiadis-N, adapted) |
  • το πνεύμα νοεί και κάνει τις ανώτερες ψυχικές ενέργειες (Theodorakop)

• ⓑ elevated, lofty (syn υψηλός):
  • ανώτερες πνευματικές απασχολήσεις |
  • μερικά κείμενα του Π. εξυπηρετούσαν ανώτερους σκοπούς (Dimaras) |
  • η συζήτηση έθιγε θέματα πνευματικά, ανώτερα (Petsalis) |
  • η τεχνική δεν πρέπει να ενεργεί ως αυτοσκοπός αλλά ως απλό μέσο προς κάτι ανώτερο (Theodorakop)

• ③ superior (of moral character), noble:
  • ~ άνθρωπος, χαρακτήρας |
  • ανώτερο ήθος |
  • ανώτερες χειρονομίες |
  • η ανώτερη στάση του δείνα |
  • το βιβλίο του K. είναι στηριγμένο απάνω σ' έναν ανώτερο ανθρωπισμό (Dimaras) |
  • ζούμε σ' ένα κράτος μικρό που όμως κάνει πολιτική ανώτερη (Palaiologos)

• ⓒ fig w. gen superior to, above, beyond (syn υπεράνω, πέραν):
  • ~ υποψίας above suspicion |
  • ~ δωροδοκίας unbribable |
  • τοπίο ανώτερο περιγραφής landscape beyond description

• ④ far above average, of more value, merit or importance, better, superior:
  • ανώτερη σοφία |
  • ανώτερες δυνάμεις |
  • οι ανώτερες μορφές του ηθικού βίου |
  • όταν γελά κανείς είναι σα να αισθάνεται ~| κανένας δεν έχει δικαίωμα να θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο από τους άλλους |
  • θυσιάζουμε ανθρώπους για να κάμουμε την ανθρωπότητα δικαιότερη, αγνότερη, ανώτερη (Theotokas) |
  • συχνά οι βιογραφίες περιγράφουν ανθρώπους ανώτερους απ' το μέσον όρο (Evelpidis) |
  • ένας πολιτισμός είναι ~ από έναν άλλον όταν είναι ανώτερες οι συνθήκες της υλικής, πνευματικής κ' ηθικής ζωής (id.) |
  • τα ζακυνθινά μυθιστορήματα του Ξενόπουλου είναι πάντοτε ανώτερα και αρτιότερα από τα αθηναϊκά (Sachinis)

• ⓓ high level (adj), higher:
  • ανώτερη παιδεία |
  • ανωτέρα εκπαίδευση college or university education, higher education |
  • ανώτερες σπουδές |
  • Aνωτέρα Σχολή Δημοσιογραφίας

• ⓔ greater, stronger:
  • αυτό είναι ανώτερο από τις δυνάμεις μου |
  • ο φυσικός νόμος είναι ~ από τη βούλησή μου (Theodorakop)

• ⑤ exceedingly good, excellent, superior:
  • ανώτερη πνευματική ζωή |
  • επιτυχία ανώτερου ποιού |
  • η ανώτερη λυρική ποιότητα του βιβλίου |
  • ανώτεροι τρόποι ζωής |
  • ανώτερης πνοής συγγραφέας |
  • έργα με ανώτερο παιδαγωγικό χαρακτήρα |
  • ο δείνα έχει δείξει ανώτερη καλλιτεχνική συνείδηση |
  • οι Έλληνες έδωσαν τ' ανώτερα πρότυπα του αληθινού, του ηθικού και του ωραίου (Melas) |
  • η παλαμική ποίηση έδωσε στο κίνημα του βενιζελισμού και στο κίνημα του δημοτικισμού την ανώτερη πνευματική έκφραση που μπορούσαν να πάρουν (Theotokas) |
  • το έργο του Aποστολάκη είναι, μετά την κριτική του Πολυλά, ό,τι ανώτερο έχει γραφτεί ως τώρα για το Σολωμό (Melas) |
  • poem το σώμα μου .. | μια ανώτερη ηδονή πρέπει να νοιώσει (Myrtiotissa)

• ⓕ phr ανωτέρα or ανώτερη βία circumstances beyond one's control, force majeure, vis major:
  • λόγω ανωτέρας βίας δεν θα μπορέσω να φύγω αύριο |
  • η προθεσμία παρατείνεται, αν υπάρχει ανώτερη βία (Christidis EΣ)

• ⑥ math higher, upper:
  • ανώτερα μαθηματικά higher mathematics |
  • ανώτερες δυνάμεις higher powers (i.e., greater than 2)

[fr kath ανώτερος ← MG ανώτερος ← AG, K]