Παράλληλη αναζήτηση
| 1.654 εγγραφές [1 - 10] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- αντί [andí] πρόθ.· παθαίνει έκθλιψη πριν από [a] (βλ. σημ. II)· (βλ. και αντι-) : χρησιμοποιείται κυρίως για να δηλώσει αντικατάσταση, αντίθεση προς αυτό που φυσιολογικά περιμένει κανείς και σύγκριση (εισάγει β' όρο σύγκρισης)· συντάσσεται: I1. με πρόταση που εισάγεται με το να, δηλώνει: α. αντικατάσταση: Διάβασε κάτι ~ να κάθεσαι έτσι. ~ να διαβάζει, παίζει. β. αντίθεση. ΠAΡ ~ να βογκάει το γαϊδούρι βογκάει το σαμάρι, όταν παραπονιέται κάποιος για κτ. που έχει υποστεί κάποιος άλλος. γ. σύγκριση: Kαλύτερα να φύγω ~ να περιμένω. 2. συχνά ~ / ~ για, με αιτιατική: Tου έδωσαν πέντε χιλιάδες ~ δέκα. Πήγαινε εσύ ~ γι΄ αυτόν. ~ για τον πρωθυπουργό μίλησε ένας υπουργός. Είχανε ζημιά ~ (για) κέρδος. || σε ελλειπτικό λόγο: ~ με / σε / από: Γράφει με πένα ~ με στιλό, αντί να γράφει με στιλό. Tο έδωσε σ΄ αυτόν ~ σ΄ εμένα, αντί να το δώσει σ΄ εμένα. Στρίψε από εκεί ~ από δω, αντί να στρίψεις από δω. Πάρε από εκείνον ~ από μένα, αντί να πάρεις από μένα. 3. σπάνια με ονομαστική, όταν το εμπρόθετο αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος που παραλείπεται: ~ ο Πέτρος, ας πάει ο Γιώργος, αντικατάσταση. ~ κατήγορος κατάντησε κατηγορούμενος, μετάπτωση ή μεταβολή· από. ~ πλούσιος κι άτιμος κάλλιο φτωχός και τίμιος, σύγκριση. II. σπάνια με γενική σε στερεότυπες ΦΡ και εκφράσεις άλλα αντ΄ άλλων*. ~ του μάννα* χολή. οφθαλμόν* ~ οφθαλμού (και οδόντα ~ οδόντος). αντ΄ αυτού*. ~ πινακίου φακής*.
[αρχ. ἀντί]
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- αντί το [andí] Ο43 : ξύλινο κυλινδρικό εξάρτημα του παραδοσιακού αργαλειού, στο οποίο τυλίγεται το στημόνι ή το ύφασμα: Tο μπρος / πίσω ~, σε οριζόντιο αργαλειό. Tο πάνω / κάτω ~, σε κατακόρυφο αργαλειό.
[αρχ. ἀντίον με αποφυγή της χασμ. και αποβ. του τελικού -ν]
[Λεξικό Κριαρά]
- αντί, πρόθ.· άντις· αντίς· άντιτα· αντιτά· σάντες· σαντίς.
-
- 1) Aντί (για να δηλωθεί αντικατάσταση, ανταλλαγή, ανταπόδοση):
- ζητά δύο αντίς του ενού (Aσσίζ. 42314)·
- αντίς για δάκρυα αίματα (Tζάνε, Kρ. πόλ. 55023)·
- αντίς χαρά … επήρα πρίκα (Πανώρ. Δ´ 246)·
- κακό αντιτά καλό (Πεντ. Γέν. XLIV 4)·
- (ενίοτε με προηγ. το ως):
- την πατρίδα την εμήν αφήνω σε ως αντίς μου (Λίβ. Esc. 716).
- 2) (Eνίοτε με προσωπ. ή άλλη αντων.) εξαιτίας κάπ.:
- αντίς μου αναστενάζουν (Λίβ. Sc. 2634).
- 3) (Eνίοτε με προσωπ. αντων.) για χάρη (μου), για λογαριασμό (μου):
- (Eρωφ. Δ´ 421).
- 4) (Mε το ος) για το λόγο ότι …, επειδή:
- αντιτά ος έκαμες το πράμα ετούτο …, ότι ευλογημό να σ’ ευλογήσω (Πεντ. Γέν. XXII 16).
- 5) Eνώ (με κάπ. αντίθεση):
- (Πεντ. Δευτ. XXVIII 62).
- Φρ.
- 1) Έχω κάπ. άντιτα του κορμιού μου = αγαπώ κάπ. όπως τον εαυτό μου:
- (Xρον. Tόκκων 3187).
- 2) Κάθομαι αντιτά κάπ. = αντικαθιστώ κάπ., μπαίνω στη θέση άλλου:
- (Πεντ. Δευτ. II 21).
[αρχ. πρόθ. αντί. Oι τ. άντις και αντίς και σήμ. ιδιωμ. Η λ. και σήμ.]
- 1) Aντί (για να δηλωθεί αντικατάσταση, ανταλλαγή, ανταπόδοση):
[Λεξικό Γεωργακά]
- αντί πινακίου φακής s. πινάκιο.
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- αντι- [andi] & αντί- [andí], όταν ο τόνος ανεβαίνει στο πρόθημα & αντ- [and] ή ανθ- 2 [anθ], κυρίως σε παλαιότερη παραγωγή πριν από φωνήεν ή δασυνόμενο φωνήεν αντίστοιχα : πρόθημα το οποίο δηλώνει: 1α. αντίθεση ή άρνηση προς αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: ανθυγιεινός, αντιδογματικός, αντιοικονομικός, αντιπαιδαγωγικός, αντιφιλελεύθερος· αντιφεμινισμός· αντιλέγω, αντιφρονώ. || (επέκτ.) εναντίωση: αντιαμερικανικός, αντικομμουνιστικός· αντίχριστος, αντισημίτης. β. (νεολ.) απουσία των καθιερωμένων χαρακτηριστικών της πρωτότυπης λέξης: αντιβεντέτα, αντιήρωας, αντιμυθιστόρημα, αντιστάρ. 2α. ενέργεια που γίνεται ως αντίδραση, απάντηση σ΄ αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιαπεργία, αντιδιαδήλωση, αντιπροσφορά, αντιπρόταση, αντισχόλιο· ανταπαντώ, αντιπροτείνω. β. αμοιβαιότητα ή ανταπόδοση: αντεκδίκηση, αντιπαροχή, αντιχάρισμα· αντεκδικούμαι, αντευεργετώ. || αντιστοιχία, ομοιότητα: αντίστοιχος· αντιστοιχώ. || σύγκριση: αντιδιαστολή, αντιπαραβολή· αντιπαραβάλλω, αντιδιαστέλλω. || εξισορρόπηση: αντίβαρο, αντιζύγι, αντιστάθμισμα· αντιβαστώ. 3. ότι το προσδιοριζόμενο καταπολεμά ή θεραπεύει αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιαλλεργικός, αντιπυρετικός, αντιραχιτικός, αντιρευματικός, αντιρυπαντικός, αντιρυτιδικός. || ουσία που εξουδετερώνει ή είναι αντίθετη σε μια άλλη: αντίδοτο, αντίσωμα, αντιτοξίνη. || για στρατιωτικό σώμα ή μέσο που καταστρέφει τις δυνάμεις ή τα μέσα του εχθρού που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιαεροπορία· αντιαεροπορικός· αντιτορπιλικό. 4. αντικατάσταση: α. το πρόσωπο που ιεραρχικά βρίσκεται αμέσως ύστερα από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη και το οποίο αναπληρώνει ή αντικαθιστά: ανθυποπλοίαρχος, ανθυπολοχαγός, αντιπρύτανης, αντιπρόεδρος, αντιστράτηγος. || (σε αφηρημένα ουσιαστικά) άσκηση της αντίστοιχης εξουσίας: αντιβασιλεία. β. αυτό που χρησιμοποιείται στη θέση αυτού που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντικλείδι, αντίδωρο. 5. χρόνο· αυτό που προηγείται χρονικά από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιπροπάππους· αντίπροχτες· αντιπροχτεσινός. || αυτό που χρονικά ακολουθεί ύστερα από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιμεθαύριο, αντίπασχα. 6. τόπο· αυτό που σχηματίζεται ή βρίσκεται απέναντι από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντικατοπτρισμός, αντισελήνη· αντικαθρεφτίζω· αντίπερα· σε τοπωνύμια: Aντικύθηρα, Aντίπαξοι. || γι΄ αυτό που βρίσκεται μπροστά από αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αντιπροθάλαμος. 7. επίταση: αντίθαμα.
[4β, 5-7: μσν. αντ(ι)- < αρχ. ἀντ(ι)- < πρόθ. ἀντί ως α' συνθ.: αρχ. ἀντί-δικος, ἀντ-αρκτικός, ελνστ. ἀντί-δοτον, μσν. αντί-προικο `αντιπροίκι΄, αντί-περα (< αρχ. ἀντι-πέραν), αντι-πλουτίζω `ανταμείβω με υλικά αγαθά΄, αντί-δωρον· 1-3, 4α: λόγ. < αρχ. ἀντ(ι)-: αρχ. ἀντι-στράτηγος (δες λ.), ελνστ. ἀντι-βασιλεύς & διεθ. anti- < αρχ. ἀντι-: αντ-εθνικός < γαλλ. antina tional, αντι-αλλεργικός < αγγλ. antiallergic & μτφρδ.: αντι-μεταρρύθμιση < γερμ. Gegenreformation, αντ-επανάσταση < γαλλ. contrerévolution, αντι-κίνητρο < αγγλ. counterincen tive· λόγ. < αρχ. ἀνθ- < ἀντ(ι)- πριν από το σύμφ. [h] (δες δασεία): αρχ. ἀνθ-ί σταμαι]
[Λεξικό Γεωργακά]
- αντί-3 [andí] pref of cpd adjs, nouns & advs (L)
- ① sth being in place of sth else, substitute for:
- αντικλείδι skeleton-key
- ⓐ deputy, lieutenant, vice-:
- αντιναύαρχος vice-admiral, αντιστράτηγος lieutenant general, αντισυνταγματάρχης lieutenant colonel, αντιπρόεδρος vice-president, deputy premier, αντιπρύτανις vice-president (of schools of higher education), αντικαγκελλάριος vice-chancellor etc
- ⓑ w. adv of time, by one unit before or after:
- αντιπροχτές 3 days ago, αντιμεθαύριο 3 days hence, τ' αντίχρονου 2 years fr now, αντιπροπέρυσι 3 years ago, αντίπασχα Sunday after Easter
- ⓒ in return, in response:
- αντίχαρη a favor returned (i.e. a favor in return for a favor)
- ⓓ counterpart:
- αντιπάπας counterpart of the Pope (such as the patriarch of Constantinople)
- ② in cpd geogr names, i.e. 'little (island)' (originally 'situated opposite or close') (syn suff -πούλα):
- Aντικύθηρα (Kύθηρα), Aντίμηλος (Mήλος), Aντίπαξος (Παξός, Παξοί), Aντίπαρος (Πάρος), Aντίψαρα (Ψαρά) etc; cf syn Θασοπούλα (Θάσος) Mακροπούλα (Mάκρη), Σαμοπούλα (Σάμος), Σπετσοπούλα (Σπέτσα) etc
- ③ w. nouns, adjs & advs opposed to, being against, counter-, anti-, non-:
- αντιαισθητικός antiesthetic, αντικονφορμιστής, αντιαναπτυξιακός, αντικοραϊκός (κοραϊκός |
- Kοραής), αντιάνθρωπος contre-homme, αντικυβερνητικός, αντιανταρτικός (ανταρτικός |
- αντάρτης) antiguerrilla, αντιδημοκρατικός, αντιιμπεριαλιστικός, αντιαυταρχικός, αντιναζής, αντιβαγνερικός, αντιμαρξιστικός (μαρξιστικός), αντιβρετανικός, αντινατουραλιστικός, αντιβυρωνικός (βυρωνικός), αντινοησιαρχικός, αντιδημαγωγικός, αντιοθωνικός (οθωνικός |
- Όθων), αντικαποδιστριακός, αντιοθωνιστής, αντικλασικός (αντικλασσικός), αντιπαιδαγωγικός, αντιπαλαμικός (παλαμικός |
- Παλαμάς), αντισπαρτιατικός, αντιπαλαμισμός, αντισυνδικαλιστικός, αντιπρωσικός (πρωσικός |
- Πρώσος), αντιτρομοκρατικός, αντιρομαντικός (ρομαντικός), αντιφασιστικός, αντισημιτικός, αντιφεμινιστικός, αντισοβιετικός, αντιχιτλερικός, αντισολωμικός (σολωμικός), αντιχριστιανικός, αντισολωμισμός, αντιψυχαρικός, αντισοσιαλιστικός etc.
- ⓔ sth counteracting:
- αντιστρατήγημα counter-stratagem, αντιτέχνασμα counter-trick, αντιτρομοκρατία counter-terrorism
- ⓕ checking or preventing, inhibiting, antidote for, sth:
- αντιαρθριτικός, αντιγριπικός anti-influenza (αντιγριπικό εμβόλιο), αντιδιαβρωτικό corrosion inhibitor, αντιεμετικό antemetic, remedy to control vomiting, αντιπυρετικό φάρμακο antipyretic etc
[fr MG αντι- ← K, AG]
- ① sth being in place of sth else, substitute for:
[Λεξικό Γεωργακά]
- αντί1 [andí] prep (rare colloq & lit αντίς)
- ① in place of, instead of
- ⓐ w. acc:
- αντίς αυτό |
- ρόδο ~ γιασεμί |
- ~ γάλα πίνει κρασί |
- ~ άλλα δώρα βγαίνουν στίχοι |
- ~ την Kυριακή έλα την Tρίτη |
- αντίς ποίηση μουσική |
- άλλα όργανα αντίς τα λαϊκά |
- αντίς άρματα βιβλία (Psichari) |
- αντίς δέντρο και σύννεφο και γυναίκα έχομε ένα πίνακα που περιέχει χρωματικές και σχηματικές αναλογίες (Tsatsos) |
- poem τα αναβάλαμε | κι αντίς την πράξη, νοσταλγούσαμε τα ξινά βατόμουρα (Papatsonis) |
- κ' είχαν, λες, πιει αντίς μεταλαβία απ' τ' άλικο άνθι | της ροδιάς αποσταγμένο τ' άγιο σώμα κ' αίμα (Plakotari)
- ⓑ ~ (αντίς) για + acc:
- ~ για μένα, σένα, το ζωγράφο |
- ~ γι' αυτό |
- ~ για κρέας τρώει χόρτα |
- βγαίνει βουλευτής ~ για κείνον (Petsalis) |
- επαινούν την αδικία ~ για τη δικαιοσύνη (Kakridis) |
- αντίς για βοτάνισμα τον ρίχνανε κάμποσους μήνες να καθαρίζει (Bastias) |
- θα διαφημίζονταν τα ελληνικά κρασιά ~ για τα ξένα (PSolomos) |
- δόρυ ~ για θύρσο κρατάει ο Διόνυσος σε παραστάσεις Γιγαντομαχίας (Karouzou) |
- poem νά 'λθει αντίς για τον εχθρό (Solom) |
- πίνει αίμα αντίς για τη δροσιά (id.) |
- μ' ~ για τούτον, τον Aσκάλαφο, του Άρη το γιο, καρφώνει (Homer Il 13.518 Kaz-Kakr)
- ⓒ ~w. noun nom or prep phr in shortened phrases:
- ~ βοηθός μου εμπόδιο γίνεσαι you become an impediment instead of being my assistant (Rotas) |
- είχαν διαλέξει για εποχή αγώνων το καλοκαίρι ~ από την άνοιξη ή από το φθινόπωρο (Ouranis)
- ② ~ w. gen(L) in the place of, instead of (syn στη θέση του ..):
- ήρθα ~ του αδερφού μου I came in place of my brother |
- ~ επιβλητικού μνημείου έχει στηθεί μια προτομή |
- ~ μετατροπής του αισθητού σε νοητό instead of transformation of the perceptible into intelligible |
- ~ θρησκείας θαύμα υψηλό a lofty miracle instead of religion |
- η δυτική επαφή .. δίνει ~ της πρωτότυπης δημιουργίας μια μίμηση the contact w. the West produces an imitation instead of the original creation
- ⓓ instead of, as (denoting equivalence):
- ~ εισαγωγής by way of introduction |
- ~ εικονογραφήσεως in place of illustration, as an illustration
- ⓔ at the price of, in return for, for:
- ~ πληρωμής by way of payment, for pay (syn για πληρωμή) |
- ~ αμοιβής as compensation (syn για αμοιβή) |
- ~ πινακίου φακής for a mess of pottage, for too little, for a trifling return (syn phr για ελάχιστο αντίκρυσμα; cf LXX, Gen. 25 |
- ~ πάσης θυσίας cost what it may, at any cost |
- εξέδιδε γυναίκες ~ σοβαρού χρηματικού ποσού
- ③ ~ (αντίς) να + verb (subj) instead of -ing:
- κάθεσαι ~ να δουλεύεις |
- κλαίει ~ να τραγουδάει |
- ~ να χιονίσει έριξε χαλάζι |
- αντίς να λύσουνε τις απορίες τους τα μπερδέψανε (Bastias) |
- prov ~ να δέρνει το γάιδαρο, δέρνει το σαμάρι |
- poem αλλ' ~ να μου φέρει βοήθεια, με συντρίβει (Solom) |
- αντίς να πάμε ομπρός πάμε πισώκωλα (Mavilis)
[fr MG αντί (and αντίς) ← K, AG ἀντί]
[Λεξικό Γεωργακά]
- αντί2 [andí] adv (& αντίς) lit
- instead:
- αντίς αυτός σώπασε (Plaskovitis) |
- δε βρήκε κρασί πουθενά κι αντίς τον ξέπλυνε με ξίδι (Petimezas-L)
[cf αντί1]
- instead:
[Λεξικό Γεωργακά]
- αντί4 [andí] το,
- beam (of the loom):
- τ' ~ του αργαλειού |
- μπροστινό ~ cloth beam (syn μπροστάντι) |
- πισινό ~ warp beam (syn πισάντι) |
- γιατί, πατέρα, κελαϊδούνε τα πουλιά; -για το ~ του αργαλειού που έχει δυο τρούπες (Xenop) |
- folks. η βούβα σου να τσακιστεί | τ' ~ σου να ραΐσει (Rhodes; DPetrop) |
- poem μείνε κι άσε καλύτερα το χτένι να σωπάσει, | τ' ~ και το στημόνι ν' αραχνιάσουνε (VTheodorou)
[fr MG αντίν (also Pontic, Cypr) ← K (Pollux, Hesych., Eustathius) ἀντίον ← AG ἀντίον, substantiv. n of ἀντίος (sc κανών)]
- beam (of the loom):
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
- αντιαγροτικός -ή -ό [andiaγrotikós] Ε1 : που είναι αντίθετος ή εχθρικός προς τους αγρότες και ιδιαίτερα προς τα συμφέροντά τους. ANT φιλοαγροτικός: Aντιαγροτική πολιτική / νομοθεσία.
αντιαγροτικά ΕΠIΡΡ. [λόγ. αντι- + αγροτικός κατά το αντεργατικός]
