• (Mεταφ. προκ. για συναισθήματα) αναβλύζω:
  • (Σουμμ., Παστ. φίδ. E´ [1392]).

[<αόρ. του αναβρύω· βλ. και LBG. H λ. στο Bλάχ. και σήμ.]

• Ⓐ intr

• ① gush forth, spring, (syn αναβλύζω A 1):
  • νερό αναβρύζει, e.g. το νερό ανάβρυζε ορμητικό από το βράχο or από τα βάθη |
  • μια πηγή αναβρύζει από τη γη |
  • κάτι νερομάνες αναβρύζουν ολομόναχες στην ερημιά (Myriv) |
  • το αίμα ανάβρυζε ζεστό από την πληγή |
  • αναβρύει αγίασμα |
  • folks. της πίκρας τ' άπιστο νερό ...| κάτω στον Άδη αναβρεί, στο φλογισμένο τόπο (Athens; Theros) |
  • poem νερομουρμούρισμα, οπού αναβρύζει (Solom) |
  • κι ο ρήγας κέρωσε κι ανάβρυσε στην κεφαλή του ιδρώτας (Kazantz Od 3.1188) |
  • άλλοι θαρρούν στον ουρανό αναβράει και πέφτει καταρράχτης (ib 8.1258) |
  • μήτε ο Ωκεανός ... | όθε αναβρύζει κάθε θάλασσα, κάθε ποτάμι, κάθε | πηγή κλ (Homer Il 21.196 Kaz-Kakr)

• ⓐ or tears, sobs and the like, well (up):
  • τα δάκρυα αναβρύζαν κόμπους κόμπους |
  • δάκρυα άρχιζαν ν' αναβρύζουν |
  • δυο δάκρυα είχαν αναβρύσει από τα μάτια της |
  • poem κ' είδα πού στέκεται η πηγή | οπού αναβράει το κλάμα (Sikel) |
  • το αγγελικό σου δάκρυ, | που σου αναβρεί (Papatsonis) |
  • μ' ορμή ο λυγμός μου ανάβρυσε και μ' έχει πλημμυρίσει (Zotos) |
  • λιωτό διαμάντι είχε αναβρύσει | απ' του ματιού την άγια βρύση (Spalas)

• ② surge, emerge, well (of emotions, laughter, smile, grief, song, confession etc):
  • ανάβρυσε το γέλιο τρανταχτό από τα στήθη του (Karkavitsas) |
  • τι λύπη που αναβρεί από την ψυχή μου! (Dragoumis) |
  • χαμόγελο αναβράει απ' τα φρένα του (Kazantz) |
  • ένα κύμα λύπης ανάβρυσε μέσα του |
  • οι στροφές αναβρύζουν από το βάθος του γυναικείου πόνου (Karantonis) |
  • poem ... κλάμα | που για νεκρούς δικούς τους ακριβούς τους | ξάφνου αναβρύζει (Palam) |
  • κι από τους τάφους βλέπω ν' αναβρύζη | την Aγάπη κλ (Myriv)

• ③ come up, come into being, spring (up), derive (fr):
  • ένα τραγούδι αναβρύζει από την ψυχή μου |
  • η ποίηση αναβρύζει από τα έγκατα (Panagiotop) |
  • οι στίχοι αυτοί ανάβρυζαν ακατάσχετοι μέσα μου (RApostolidis) |
  • νέα τέχνη ανάβρυσε μέσ' από τα εύρωστα χέρια του (Palam) |
  • νοιώθω μια διαμαρτυρία ν' αναβρύζη μέσα μου (Myriv) |
  • από την ψυχή του ανθρώπου ανάβρυσε η ανάγκη της κοινωνικής ελευθερίας (Louros) |
  • η ψυχή της Pωσίας (στο έπος του χωριάτη γραμμένο από έναν Tολστόι) αναβρύζει αγνή και ατόφια (Melas) |
  • poem εξ' αναβρύζει κ' η ζωή σ' γη, σ' ουρανό, σε κύμα (Solom) |
  • καλή, ...| ποια να 'σαι, πες, που ανάβρυσες σαν το νερένιο κρίνο | ...; (Melachrinos) |
  • και σπάει κι ανάβρυσε η στοργή στα σωθικά μου (Rotas)

• ④ boil up, seethe (syn in αναβράζω A1b):
  • η κάψα αναβράει |
  • αναβράει το αίμα του |
  • poem μες στην καρδιά του ανάβρυζε το αίμα (Markoras) |
  • κι ο δεύτερος μεγάλος αναβράει στα σωθικά της νόμος (Kazantz Od 20.1133)

• Ⓑ trans

• ⑤ let, or cause sth to, gush forth, pour forth (syn in αναβλύζω B a):
  • ο τόπος αναβρύζει (or αναβράει) νερό |
  • η πηγή ανάβρυζε κρύο νερό |
  • το σπίτι μας ήταν η πηγή που αναβρύζει το αμίλητο νερό (Palam) |
  • μια πισίνα αναβρύζει χλιαρό νερό (Myriv) |
  • ο κήπος αναβρύζει φώτα, νερά και μουσική (Papantoniou) |
  • poem πέταξε τ' αηδόνι | κι ουρανός γαλάζος | αίματα αναβρεί (Malakasis) |
  • κι αγάλια αγάλια ο βράχος αναβράει γλυκό νερό καθάριο (Kazantz)

• ⓑ fig τα βράχια του νησιού αναβρύζουν την πύρη της μέρας, τυραννώντας τα πλεμόνια και τα νεύρα (Karagatsis)

• ⑥ cause sth to emerge, to rise, produce:
  • μερικά τοπία της Eλλάδας είναι δισυπόστατα και δισυπόστατη κ' η συγκίνηση που αναβρύζουν (Kazantz) |
  • το αίσθημα είναι εκείνο που αναβρύζει τη θρησκεία (Diomatari in Athanasiadis-N)

[fr MG αναβρύω (also ModG in local speech in Eub, Zak etc), αναβρυώ (this also in Portius, 1635) ← K ἀναβρύω; region. αναβρῶ (also in Meursius, 1614) is a new formation fr aor ἀνάβρυσα; cf χαιρετῶ fr χαιρέτισα: χαιρετίζω etc]