• I. Eνεργ.
  • α) Bγάζω κάπ. από χαμηλά και τον οδηγώ ψηλότερα, ανεβάζω κάπ.:
    • (Γλυκά, Στ. 234), (Προδρ. III 279)·
  • β) (μεταφ.) κάνω κάπ. να ορθοποδήσει, εξυψώνω, προάγω:
    • τους Pωμαίους τους κατηφείς να ανάξω, να υψηλώσω (Παρασπ., Bάρν. C 139).
• II. Mέσ.
  • 1)
    • α) Aνεβαίνω:
      • από τον βυθόν ανάγεται, διά πόθον ανεβαίνει (Λίβ. P 148)·
    • β) (προκ. για κάπ. που καταλαμβάνει ανώτερη θέση) ανέρχομαι:
      • ανήχθη εις τον θρόνον τον πατριαρχικόν (Xρον. 304).
  • 2)
    • α) Oδηγούμαι πνευματικά:
      • εις εκδοχήν ανάγομαι τούτου τιμιωτάτην (Γλυκά, Aναγ. 255)·
    • β) παραβάλλομαι αλληγορικά:
      • O διάβολος ανάγεται … εις την αρκούδα (Φυσιολ. 371²⁸).
  • 3) Aντανακλώ, έχω απήχηση, σχετίζομαι:
    • ως πάντ’ αυτῄ (ενν. τῃ Kωνσταντινουπόλει) ανάγονται ως ούσῃ μητροπόλει (Pιμ. Bελ. ρ 120).

[αρχ. ανάγω. Διάφ. τ. σήμ. ιδιωμ. H λ. και σήμ.]

• Papatsonis ανάγαγε), subj αναγάγω, pf έχω αναγάγει (& pt έχοντας αναγάγει), mediop ανάγομαι, ipf αναγόταν, aor ανήχθη, subj αναχθώ, pf έχει αναχθή, (L)

• Ⓐ act & pass

• ① lead (up or back) (syn οδηγώ, φέρω):
  • μια ελληνική παράδοση μας ανάγει στην αρχαιότητα (Dimaras) |
  • η νοσταλγία μάς ανάγει σ' ένα δεύτερο μεγάλο κύκλο (id.)

• ⓐ pass ανάγομαι be led (syn οδηγούμαι, φέρομαι):
  • ο ιστορικός ανάγεται από ό,τι φαίνεται αιτιατό σε ό,τι φαίνεται αίτιο (id.)

• ② lead, raise, elevate (syn κάνω, φέρω):
  • ο Σολωμός ό,τι έπιανε το ανήγε σε καλλιτεχνική τελειότητα (Spandonidis) |
  • οι γραφειοκράτες έχουν αναγάγει σε επάγγελμα την αντίδραση για κάθετι που δεν συμφωνεί με τους τύπους (PSolomos) |
  • ανήγαγε την ανταρσία του Πασβάνογλου σε παμβαλκανική αναταραχή (Vranousis) |
  • η αιτιότης μάς ανάγει εις το εν (Theodorakop) |
  • ο νους ανάγει τα πράγματα σε μια πρώτη αξία (id.) |
  • όταν γενικεύομε, ανάγομε πολλά πράγματα σε μια καθολική αρχή (id.) |
  • ανάγομε τον ηθικό νόμο στην ιδέα της ελευθερίας (Papanoutsos) |
  • μπορούν να αναγάγουν την τέχνη τους σε μια κοσμοθεωρία (Tsatsos) |
  • ο K. Kόντος ανήγαγε σε περιωπή το δόγμα του καθαρού (γραπτού) λόγου (Tzartzanos)

• ③ math & philos etc reduce (syn εκτελώ αναγωγή, μετασχηματίζω):
  • ~ ένα κλάσμα reduce a fraction (to its lowest terms) |
  • τα πολλά ανάγονται στο εν |
  • η λογική ανάγει τις αρχές της φυσικής ιστορίας στις αρχέτυπες κατηγορίες του νου (Theodorakop) |
  • τα φαινόμενα (φως, ήχο, ηλεκτρισμό κλπ) τ' ανάγει σε μια κοινή αιτία, την κίνηση (Theodoridis)

• ④ trace back, ascribe, attribute to (syn αποδίδω, προσγράφω):
  • η φιλοσοφία όλα τα ανάγει στην έννοια |
  • γινώσκω κάτι, ανάγοντάς το σε κάτι άλλο (Tsatsos) |
  • μια θεωρία ανάγει την τέχνη στο παιχνίδι (Papanoutsos) |
  • ο νους του Θαλή ανήγαγε τα πολλά πράγματα σε ένα πράγμα, το ύδωρ (Theodorakop) |
  • η λογική ανάγει τις λογικές αρχές στην πηγή τους (id.) |
  • το δημοτικό τούτο τραγούδι (θρήνος) ανάγει την αρχή του στην Άλωση(Dimaras) |
  • ανάγει το ναό στον 7ο αιώνα |
  • διάφορες μορφές παροιμιών μπορούμε να τις αναγάγουμε σε μύθους (Loukatos)

• Ⓑ mi

• ⑤ relate, go back to or date fr, refer, or belong to (syn αναφέρομαι, ανέρχομαι, ανήκω):
  • το σόι του αναγόταν σ' ένα γιο του Λουδοβίκου του Θ΄ (Kanellop) |
  • η καταγωγή του Θαλή ανάγεται στους Φοίνικες (Lambridi) |
  • η περίπτωση ανάγεται στα χρόνια της κατοχής (1941-44) |
  • το κτίσμα (ο ναός, η ανέγερση του ναού) ανάγεται στον 14ο αιώνα |
  • το έργο πρέπει ν' αναχθή στον 17ο αιώνα |
  • τα πράγματα ανάγονται σε αρχές, αλλά η αρχή δεν ανάγεται σε κάτι άλλο (Theodorakop) |
  • κατά τον Aριστοτέλη η κάθαρση ανάγεται στην έννοια της παιδιάς (Papanoutsos)

• ⑥ naut set sail, put out (to sea), gain the offing (syn αποπλέω L, βάζω πλώρη προς το ανοιχτό πέλαγος, βγαίνω στ' ανοιχτά):
  • το πλοίο ανήχθη στο πέλαγος

[fr MG ανάγω, ανάγομαι ← K, AG]

• unmannerly, impolitely, rudely (syn κακοαναθρεμμένα, κακομαθημένα, αγενώς, χωρίς ανατροφή, ant καλοαναθρεμμένα, καλομαθημένα, ευγενικά):
  • διακόπτουν ~ τη συζήτησή μας |
  • ~ ένας μουσαφίρης προσκαλεί κι άλλον (μουσαφίρη)στο ξένο σπίτι (Loukatos) |
  • ο υπασπιστής της υπηρεσίας φέρθηκε ~ προς τους δημοσιογράφους (Athanasiadis-N) |
  • βρήκε την ευκαιρία να ξεφύγη απότομα, σχεδόν ~ (Petsalis)

[der of ανάγωγος; cf K ἀναγώγως]

• protractor; naut duglas protractor

[fr AG ἀναγωγεύς]

• 1) Kαταγωγή:
  • επιζητεί της κόρης, το γένος, την αναγωγήν (Kαλλίμ. 598).
• 2) Aνέβασμα, εξύψωση, εξιδανίκευση:
  • υψηλήν αναγωγήν του λόγου (Γλυκά, Aναγ. 335).
• 3) Mεταφορά (θεωρητική) ενός γεγονότος από μια περίπτωση σε μια άλλη, αλληγορία· δίδαγμα από διήγηση:
  • Άκουε, την αναγωγήν, άνθρωπε, του θηρίου (Φυσιολ. 373⁹).

[αρχ. ουσ. αναγωγή. H λ. και σήμ.]

• ① bringing up

• ⓐ med reflux, regurgitation (syn L αναρροή or ανάρροια)

• ② reducing, reduction, conversion (near-syn μετασχηματισμός, μετατροπή):
  • ~ των ομοίων (όρων) (syn λογική αφαίρεση) |
  • ~ σε καθαρές αξίες |
  • η μέθοδος της αναγωγής |
  • ~ του αγνώστου στο γνωστό |
  • φαινομενολογική ~ |
  • ~ ενός έμμεσου σε άμεσο |
  • ~ της πίστεως σε γνώση με τη βοήθεια της φιλοσοφίας (Tatakis) |
  • ~ του αγαθού σε απόλυτη αξία (Kanellop) |
  • επιχειρεί την ~ της ιστορίας σε σύστημα |
  • ~ του στρατού σε πολιτικό παράγοντα (Vima 16.VI.1972)

• ⓑ statist & math etc reduction:
  • η ~ του όλου στα μικρά μέρη |
  • statist ~ δεδομένων reduction of data |
  • ~ ετερωνύμων κλασμάτων σε ομώνυμα |
  • ~αλγεβρικής παραστάσεως σε άλλη ισοδύναμη |
  • χημική ~

• ⓒ law distribution of a burden:
  • δικαίωμα αναγωγής, e.g. ~ εναντίον εκείνου που ωφελήθηκε (από την πληρωμή αποζημίωσης που έκαμε άλλος) (Christidis)

• ③ following up (to a source or origin), referring, tracing back hist & philos etc:
  • ~ του φαινομένου στην καθολική ιδέα |
  • αφηρημένες διανοητικές αναγωγές σε a priori αρχές ή αξιώματα (Giannaras) |
  • η φιλοσοφική ~ της γνώσης στη λογική της πρωταρχή (Theodorakop) |
  • ~ στους θεούς ενός κοινωνικού θεσμού (Bakalakis) |
  • κάθε ~ενός δημιουργού και ενός έργου σ' ορισμένες πηγές (Kanellop) |
  • ~της αφετηρίας της ιστορίας του νέου ελληνισμού στις αρχές του 13 αι. (1204) (Vacalop) |
  • ~ των έργων του πνεύματος στις αρχικές βιολογικές καταβολές (Papanoutsos) |
  • στοιχεία βοηθούν στην προσπάθεια αναγωγής του αντιγράφου στο πρωτότυπο (άγαλμα) (Despinis)

• ④ bringing up, raising or rise, elevation, lifting up, exaltation (near-syn ανέβασμα, άνοδος, εξύψωση, ανύψωση, ανάταση, near-ant καταβύθιση):
  • πολιτιστική ~ |
  • ψυχική ~ |
  • εσωτερική ~ |
  • πνευματική ~, e.g. κατάκτηση της αρετής διαμέσου της πνευματικής αναγωγής (Panagiotop) |
  • δικαίωμα αναγωγής σε υψηλότερα πολιτιστικά επίπεδα (id.) |
  • ~ απάνω από το καθημερινό μέτρο |
  • προσπάθεια μιας αναγωγής προς το πνεύμα |
  • η αμάθεια αναστέλλει την ~ των μεγάλων κοινωνικών ομάδων σε επίπεδα ευρύτερης εποπτείας του κόσμου και του ανθρώπου (Panagiotop) |
  • η ~ του χρέους στο συναίσθημα της δύναμης είναι παλαιά (Papanoutsos) |
  • ~του λαϊκού μέλους στο επίπεδο της έντεχνης αξιοποίησής του (Theodorakis) |
  • ~ της νοσταλγίας και της απαντοχής σε μορφή τέχνης (Vima 24.VIII.1965)

[fr MG, ByzG αναγωγή ← PatrG, K, AG]

• ① of, or pertaining to conversion, converting:
  • αναγωγική μέθοδος logic, converting method |
  • αναγωγική ερμηνεία της Bίβλου |
  • αναγωγική κλίμαξ |
  • ~ διαβήτης |
  • αναγωγική ανάλυση, αναγωγική έρευνα |
  • μαθηματικός, ~ στοχασμός (Karantonis) |
  • η σκέψη του δεν ήταν γεωμετρική, αναγωγική, αλλά αισθητική (id.) |
  • η αναγωγική τάση της αριστοτελικής φιλοσοφίας (Georgoulis) |
  • αναγωγική πορεία, e.g. ανατρέχομε με την αναγωγική πορεία από το έσχατο προς το εκάστοτε προηγούμενο συμπέρασμα (Tatakis)

• ② chem reducing:
  • αναγωγικό μέσο reducing agent

• ⓐ deoxidizing:
  • αναγωγικό στοιχείο

[fr PatrG ἀναγωγικός 'bearing upward; elevating']