• 1) Πίεση, εξαναγκασμός:
  • ανάγκην … έχομεν εκ της Oυγγριάς το μέρος (Iστ. Bλαχ. 988)·
  • έκφρ. κατά πάσαν ανάγκην = οπωσδήποτε:
    • (Xρον. σουλτ. 143¹⁰).
• 2)
  • α) Δύσκολη περίσταση, στενοχώρια, θλίψη, σκοτούρα:
    • ανάγκην … ερωτικήν παρηγορεί και λόγος (Kαλλίμ. 1131)·
    • ανάγκας υπεστάθην (Λίβ. Esc. 2266)·
  • β) (πληθ.) δεινά:
    • πολλάς ανάγκας έπαθεν διά την εμήν φιλίαν (Λίβ. P 2090).
• 3) Προσπάθεια, αγώνας, περιπέτεια:
  • ηύρεν τό ήθελεν μετά πολλής ανάγκης (Λίβ. Esc. 3179).
• 4)
  • α) Aρρώστια:
    • αρρωστιά εσυνέβη της κόρης … και τέτοια ανάγκη δυνατή (Φλώρ. 1689)·
  • β) πόνος (σωματικός):
    • (Σταφ., Iατροσ. 2⁵³).
• 5) Σπουδή, βιάση:
  • με μεγάλην ανάγκην επήγαν εις την Λευκωσίαν (Mαχ. 490²⁷)·
  • έκφρ. ως εξ ανάγκης = αμέσως, βιαστικά:
    • (Aπόκοπ. 168, 288).
• 6) (Aπρόσ. σύνταξη με το είναι ή χωρίς αυτό) είναι απαραίτητο, χρειάζεται:
  • πάσαν ανάγκη να μας δώσεις την αδελφήν μας (Διγ. Άνδρ. 323²⁹).

[αρχ. ουσ. ανάγκη. H λ. και σήμ.]

• ① necessity, need:
  • είναι ~ it is necessary |
  • δεν είναι ~ there is no need (for it) |
  • τι ~; what is the use? |
  • στην ~ in need |
  • από ~syn αναγκαστικά) |
  • αν είναι ~if need be |
  • αν (or αφού) είναι ~, ας γίνη since it is necessary, let it be done |
  • είναι ~ να +subj it is necessary for one, one must (has to) (syn πρέπει να) e.g. είναι ~να το κάμω (να το δω, να το πω), είναι ~ να μιλήσουμε, είναι ~να βιαστούμε; |
  • δεν είναι ~ να μείνωμε πολλή ώρα |
  • ποια (or τις) ~ να το πης (να το κάνης κλ); |
  • βρίσκομαι στην ~ να κάμω πράμα που δεν ήθελα I am forced to etc |
  • δεν είν' ~ you needn't trouble or μα ήταν ~; was it necessary to take the trouble? |
  • έρχεται μια στιγμή που είναι ~ να πεθάνη κανείς (Panagiotop) |
  • είναι~ να μελετηθή το πλήθος των χρονικών και χρονογραφιών (Vacalop) |
  • κάνω την ~ φιλοτιμία (L την ~φιλοτιμίαν ποιούμενος) pretend to do sth voluntarily, make a virtue of necessity, put a brave face on a bad business

• ② (concrete) want, requirement, need:
  • οι ανάγκες του ανθρώπου, οι ανάγκες μου (μας etc) |
  • άμεσες ανάγκες |
  • μεγάλη or αναπόφευκτη ~ |
  • η ~ της μεταβολής |
  • οι ανάγκες του σώματος the wants of the body |
  • ανάγκες επιστρατεύσεως, ανάγκες του αμάχου πληθυσμού |
  • είδος πρώτης ανάγκης an indispensable article (syn είδος απαραίτητο για τη ζωή) δεν έχει τα είδη πρώτης ανάγκης (or πράματα της ανάγκης), δεν υπάρχει έλεγχος στις τιμές των ειδών πρώτηςανάγκης |
  • η ~ του ψωμιού μ' έφερε εκεί |
  • έχω ~, e.g. μ' έχει ~, τον έχω ~ or έχω την ~ του, (δε) σ' έχω ~, τους έχεις ~ |
  • τι ~ τον έχεις; you don't need him |
  • τι ~ έχει; he isn't in want of anything, he hasn't got anything to worry about |
  • έχω ~ από have need of (syn χρειάζομαι) e.g. δεν έχω ~ από τίποτα need nothing |
  • το έχω ~ το βιβλίο I need the book, έχω ~ από χρήματα (λεφτά) need money |
  • το χτίριο είναι γερό, δεν έχει ~ |
  • για or σε ώρα ανάγκης in case of need, as a standby, e.g. το φυλάω για ώρα ανάγκης keep it for the hour of need |
  • έχω ~από μασάζ, από θερμά λουτρά, από απόλυτη ηρεμία |
  • το καλεί η ~, e.g. τρέχουν όπου τους καλούσε η ~ |
  • στην ~ μου σε θέλω κι όχι στο ξεφάντωμα |
  • gnom η ~ νόμο δεν έχει or λυεί το νόμο or δε γνωρίζει νόμο need is prevailing over the law or knows no law |
  • ένα παλληκάρι δίνει τη ζωή χάρισμα σε μιας στιγμής ~ (Vlachogiannis) |
  • εδώ είναι μια ~ ψυχική, μια ~ λυτρώσεως, ένα γεγονός ηθικό (Venezis)

• ⓐ pressing need, emergency:
  • κατάσταση ανάγκης state of emergency |
  • μεγάλη ~ dire need, sore pressure, e.g. είναι σε μεγάλη ~ is sorely pressed |
  • είναι μεγάλη ~ να πας |
  • ~ πάσα by all means, e.g. ~πάσα ο ψαράς να 'χη και το βαρκάκι του (Bastias) |
  • δεν είχαν φθάσει ακόμη τα πράγματα στην έσχατη ~ (Vacalop) |
  • επείγουσα ~ dire emergency, e.g. σε περίπτωση επείγουσας (or επειγούσης) ανάγκης in case of dire emergency |
  • άρχισε τότε μυστικά να οργανώνη το λαό για κάθε ~ (Dragoumis)

• ⓑ adverse circumstances, adversity (syn αντιξοότητα, δύσκολη περίσταση):
  • ο καλός ο φίλος στην ~ φαίνεται a friend in need is a friend indeed, φίλε μου στην ~ μου κ' εχθρέ μου στη χαρά μου it is in adversity that one knows who his real friends are |
  • ο γιατρός κι ο φίλος στην ~ φαίνονται (Vrettakos)

• ⓒ financial difficulties or embarrassments (syn δυσπραγία, οικονομική δυσχέρεια, οικονομικές δυσκολίες):
  • έχω ~, έχω πολλές ανάγκες |
  • βρίσκεται σε μεγάλη ~ |
  • είναι άνθρωπος της ανάγκης is in necessitous circumstances (syn είναι άπορος) |
  • εξ ανάγκης μου τα πουλώ it is because of my straitened finances that I sell these |
  • κάνε καλό στους φίλους σου να το βρης στην ~ σου

• ⓓ bowel movement, defecation (syn αποπάτηση L, χέσιμο):
  • φυσική ~ |
  • κάνω την ~ μου, θέλω να κάμω την ~ μου |
  • πήγε or βγήκε προς ~ του or για την ~ του |
  • πάει για τις μικρές του ανάγκες πίσω από τις ανθισμένες βραγιές (need to urinate; Ouranis) |
  • με τέτοιον καιρό δεν βγαίνουνε για ~, τα κάνουνε απάνω τους (AVlachos) |
  • idiom phr ~ και κόψιμο(να σε πιάση)! curse or έχει ~ και κόψιμο is in extreme need

• ③ necessity, also philos Ananke (operating without purpose):
  • η τυφλή Aνάγκη |
  • η Aνάγκη, που στέκεται ψηλότερ' από μας, όρισε πως η Eλλάδα δεν πρέπει ποτέ να πεθάνη (Karagatsis)

• ④ region. (IonIsl, Maced, Sterea, Peloponn, Crete, Dodec etc) serious illness (even epidemic) (syn αρρώστια) often w. κακή (κακιά), τον εκόλλησε μια ~:
  • | curses |
  • να σου 'ρθη (or να σ' εύρη or να σε φάη) η ~! |
  • κακή ~ να τον πιάση! or κακιά ~ να τον εύρη! [fr MG ανάγκη ← ByzG, PatrG ← K, AG] S. also ανάγκα, εν ανάγκη, εξ ανάγκης, κατ' ανάγκη.