• ① irrigation ditch

• ⓐ sewer (syn υπόνομος)

• ② zoo cloaca

[fr AG ἀμάρα]

• ① not having withered or dried up, of plants, flowers, fruit (syn αμάραντος, ant μαραγκιασμένος, μαραμένος, ζαρωμένος):
  • αμαράγκιαστο τριαντάφυλλο, μήλο, σύκο |
  • αραποσίτι αμαράγκιαστο

• ② fig not having lines fr aging, unwrinkled (syn αρυτίδωτος L, αζάρωτος):
  • είναι στα εβδομήντα του ζωηρός κι ~

[fr LMG αμαράγκιαστος (cf αμαράντζιαστος in Somavera, 1709), cpd w. *μαραγκιαστός: μαραγκιάζω ← μαραντιάζω, der of *μαραντός (cf K ἀμάραντος, (tm)μιμάραντος etc)]

• unfading, unwithering (syn αμάραντος2 1):
  • ~ κλώνος δάφνης |
  • ~ στέφανος eccl halo (syn in αγιοστέφανο) ; fig crown of glory, prize of virtue

[fr NT, PatrG ἀμαράντινος]

• Φυτό που τα άνθη του δε μαραίνονται, με θεραπευτικές ιδιότητες:
  • (Oρνεοσ. αγρ. 543⁷).

[μτγν. ουσ. αμάραντον. H λ. και σήμ. (‑ο)]

• Που δε μαραίνεται·
  • (μεταφ.) αιώνιος, αθάνατος:
    • της αμαράντου δωρεάς (Πένθ. θαν. K 374).

[μτγν. επίθ. αμάραντος. H λ. και σήμ.]

• ① bot (L) name of the genus Amaranthus and plants thereof, amaranth, pigweed

• ⓐ any of several plants, cultivated or wild, whose flowers when dried preserve shape & color, everlasting, everlasting flower, e.g. certain plants of the genera (of the Compositae) Helichrysum, helichrysum, strawflower; Gnaphalium, cudweed; Ammobium, ammobium; (of the Crassulaceae) Sedum, sedum, orpine, stonecrop; Sempervivum, sempervivum, houseleek; (of the Mesembrianthemaceae) Mesembrianthemum; (of the Labiateae) Teucrium, germander:
  • τα αμάραντα everlasting flowers |
  • κόβουν, μαζεύουν τον αμάραντο |
  • στεφάνια πλέκονται με τον αμάραντο |
  • idiom phr τραβάει τον αμάραντο he suffers a great deal |
  • σαν τ' αμάραντα! addressed to s.o. who is rarely seen (syn σαν τα χιόνια!) |
  • | In lit |
  • ανάμεσα στους βράχους ήτανε φυτρωμένα τούφες χρυσαφιά αμάραντα (Myriv) |
  • λόφοι καταπράσινοι γεμάτοι θάμνους από αμάραντα (Varelas) |
  • τριγύρω είχε μια χρυσή κορνίζα και στην άκρη λουλούδια -αμάραντα τα λέμε μεις- με μια κορδέλα με τα χρώματα τα ελληνικά (Nakou) |
  • folks. ~ κι αν μαραθεί τη μυρωδιά την έχει (Peloponn) |
  • θωρείς τον τον αμάραντον πώς κρέμεται στο βράχο (Bouvier) |
  • πάνω σε τρίκορφο βουνό | μάνα και δυχατέρα, δυο, | μαζεύαν τον αμάραντο (DPetrop) |
  • poem ποιος τ' ουρανού τ' αμάραντα | γλυκοποτίζει τώρα (Markoras) |
  • τ' αμάραντα; μη βιάζεσαι· στο μνήμα θα σ' τα σπείρω (Palam) |
  • δεν τ' αξίζεις τ' αμάραντα, σα φοβήθης το μνήμα (id.) |
  • και γύρω της αμάραντα ν' ανθίσει | ο Mύθος Λόγος κι ο Xρησμός Θεσμός (Sikel)

• ⓑ century plant, Agave americana (syn αγαύη L, αθάνατος2 1)

• ② region. (Cycl) orn European goldfinch, Carduelis carduelis (syn in αγκαθοπούλι)

[fr MG αμάραντον (το) ← K ἀμάραντον; the masc -ος substantiv. of the adj]

• ① unwithered or not withering, not fading (ant μαραμένος):
  • αμάραντο φύλλο, κλωνάρι, κλαρί, κλωνί |
  • αμάραντη πρασινάδα, χλόη |
  • ~ ανθός unfading blossom |
  • αμάραντο λουλούδι or άνθος everlasting flower |
  • αμάραντα άνθια |
  • ρόδο αμάραντο |
  • αμάραντο κρίνο |
  • ~ λευκός κρίνος |
  • αμάραντη δάφνη unwithered laurel |
  • ~ στέφανος δάφνης |
  • ένα στεφάνι αμάραντο, e.g. έπλεξε στεφάνι αμάραντο για να το φορέσει της ελληνικής ιδέας (Palam) |
  • poem δείξε τ' αμάραντα κλαριά | που σ' έχουν στεφανώσει (Markoras) |
  • κ' ήσουν εσύ, Δεξίλεε, λεβέντη καβαλάρη, | αμάραντο ασπρολούλουδο της αθηναίας τέχνης! (Palam) |
  • βγαίνουν αμάραντ' από μάρμαρο τα κρίνα, | λάμπει γεννήτρα ενός Oλύμπου η θεία Πεντέλη (id.) |
  • κ' ένα κλωνάρι αμάραντο τ' ωραίο σου χέρι ας πάρει (Malakasis) |
  • η θύμηση να γίνει ένα κλαδάκι δυόσμου αμάραντο (id.)

• ② fig unwithering, unfading, imperishable, longlasting, undying, eternal, everlasting (w. hyperbole & poet licence) (syn άφθαρτος, διαρκής; αθάνατος, αιώνιος):
  • αμάραντη δόξα |
  • αμάραντη ομορφιά |
  • αμάραντο θαύμα |
  • αμάραντο στεφάνι (~ στέφανος) της δόξας |
  • η σοφία είναι αμάραντη |
  • ό,τι τον έφερε ζωντανό ήταν η αμάραντη τριπλή εμπιστοσύνη στην πρωταρχική σημασία της ύπαρξης (Panagiotop) |
  • ανθίζει μέσα μου αμάραντη η αγάπη του τόπου αυτού (id.) |
  • αγωνίζονται να διατηρήσουν αμάραντη την αίγλη τους και την ομορφιά τους (id.) |
  • το αμάραντο φως της κοιλάδας του Kλαδέου (id.) |
  • η αξία των ιδεών βρίσκεται στο σφρίγος που τις γεμίζει στην Aμερική, στην αμάραντη νιότη που ζουν εκεί (Theotokas) |
  • το αθάνατο και αμάραντο πρότυπο μόνον ο νους το έχει σταθερό αγάπημα απέναντί του και το θεάζεται (Theodorakop) |
  • μας παρουσιάζει την εικόνα του ζωντανού στεφανωμένου με τα αμάραντα στολίδια των Mουσών και της δόξας που απορρέει απ' αυτά (Papatsonis) |
  • folks. του μοναχογιού ο χαμός ~ καημός |
  • poem και μου τονίζει ως κ' εμέ τη λύρα | η αμάραντή σου, δέσποτα, αγιαστήρα! (Avlichos) |
  • δικός σου είν' ο λευκόφτερος κι ο γαλανός αέρας, | που σου φυλάγει αμάραντη και δροσερή τη νιότη (Palam) |
  • από το αιώνιό μου ταξίδι | φέρνω ετούτες τις στροφές, | ανάβρα αμάραντη του Λόγου (Sikel) |
  • στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζει | με της αντρειάς τα αμάραντα προνόμια (Mavilis) |
  • η κεφαλή, | αφού τη δρέψανε, του Bαφτιστή, όμοια με αμάραντη Γραφή | φάνταζε επάνω στη διαρκή λεκάνη (Papatsonis) |
  • πνέει από την αμάραντη εικόνα σου | μυρουδιά αποβροχάρικης γης | και μουσκεμένης βιολέτας (Prevelakis) |
  • ω αμάραντο πέλαγο, τι ψιθυρίζεις, πες μου (Elytis) |
  • αμάραντο είναι το χαμόγελο του Aπρίλη (Zevgoli) |
  • κάτω από τα δασιά πλατάνια στεφανωμένος με λαμπερά φύλλα κι αμάραντα | ~! (Kostavaras)

[fr MG αμάραντος ← K ἀμάραντος (LXX +), cpd w. *μαραντός, found also in δυσ-, εe-, (tm)μι-μάραντος & der μαραντ-ικός]