• Aκόνι:
  • (Eκατόλ. M 42).

[μτγν. ουσ. ακόνιον. H λ. στο Βλάχ. και σήμ.]

• ① whetstone, grindstone, hone (syn ακονόπετρα, L ακονόλιθος, ακονιστήρι, ακονίστρα):
  • ~ νερού waterstone |
  • ~ του λαδιού oilstone (syn λαδάκανο) |
  • ~ ξυραφιού razor stone (syn λαδάκονο) |
  • περνάω το μαχαίρι στ' ~ |
  • ακόνιζε πάντοτε τη γλώσσα σου στο ~ της αλήθειας (Vrettakos) |
  • η πείρα είναι ~ και είμαστε τυχεροί, αν μας ακονίση, χωρίς να μας συντρίψη (id.) |
  • δούλευε τ' ακόνια, που θα τροχιστούνε τα σπαθιά (Vlachogiannis) work on the whetstones that will sharpen the swords |
  • folks. πέντε μαχαίρια έβαλα στου μπουτσακτσή τ' ακόνι (Passow) |
  • έβαλε μέσ' τον τουρβά μου |
  • πέντε πίτες σαν ακόνια (DPetrop) |
  • poem ο λόγος άξιος και σφυρί και ~ (Palam) |
  • κ' οι δυο πλευρές του λάμψαν |
  • γυμνές |
  • σα να 'βγαιναν την ίδια τούτην ώρα από τ' ~ (Sikel) |
  • και στο ~ το δρεπάνι, |
  • σα να τρίζουν δόντια κάνει (Gryparis) |
  • είν' η ώρα που τροχίζεται σ' ~ η δυστυχία |
  • σαν το μαχαίρι η ανθρώπινη (Skipis)

• ② = ακονάκι

[fr MG ακόνιν ← K ἀκόνιον, der of ακόνη]

• Aκονίζω, τροχίζω κ., το κάνω οξύ:
  • σουβλωτά σπαθιά κι ακονισμένα (Pοδολ. Γ´ 63)·
  • φρ. ακονίζω τη γλώσσα = ετοιμάζομαι να μιλήσω εκτενώς ή και με δριμύτητα:
    • (Σωσ. 55), (Kαναν. 266-7).

[<αόρ. του αρχ. ακονώ. O τ. και σήμ. ιδιωμ. H λ. και σήμ.]

• ① grind on the wheel, whet, sharpen, give a fine edge (syn τροχίζω):
  • ~ με λαδάκανο hone |
  • ~ το ξυράφι hone (or set) the razor |
  • ~ το μαχαίρι, το ψαλίδι, το τσεκούρι, το πριόνι κλ |
  • ~ το ξίφος, το σπαθί keep the sword bright |
  • iron το χαντζάρι ακόνιζε και στο κατώγι κρύβονταν about s.o. boasting of feats of bravery |
  • μου ακονάς το δρεπάνι μου, μπαρμπα-Πωλιό; (Prevelakis) |
  • poem και πάλι αυτός ο αγέρας ακονίζει |
  • πάνω στα νεύρα μας ένα ξυράφι (Seferis) |
  • ο γεωργός εύθυμα σφυρίζοντας ακονίζει το σκουριασμένο αλέτρι του (Kaftantzis)

• ⓐ of teeth, sharpen:
  • ~ τα δόντια μου I am ready for voracious eating |
  • iron ακόνισε τα δόντια σου to one expecting sth pleasant |
  • poem κ' ήμασταν σαν κάπροι εμείς |
  • που ακονούν τα δόντια τους |
  • κι ο Λεωνίδας αρχηγός (Stavrou Ar)

• ② fig train, sharpen, refine (syn εξασκώ, οξύνω):
  • ~ τη γλώσσα μου I prepare or practice to speak eloquently and pungently, e.g. ακόνισε τη γλώσσα της να βρίση τους γειτόνους |
  • ~ το μυαλό sharpen s.o.'s mind |
  • το παιχνίδι ακονίζει τις αισθήσεις, γυμνάζει το σώμα (Tsiantas) |
  • (ο Mπερτόν) ακονίζει παραπέρα την πένα του (Melas) |
  • (γυναίκες) προκαλούν, διεγείρουν, ερεθίζουν, ακονίζουν τα σπιρούνια του πόθου (id.) |
  • και ακόμα αν κλαίη και θρηνή τόσο και πιότερο ακονίζει τις φλογοβόλες όρεξες (Papatsonis) |
  • η μεγάλη μάζα ... σ' αυτήν ακονίζονται ...τα μεγάλα άτομα (Idas) |
  • ακονισμένη ήταν η κριτική ευαισθησία του Παράσχου (Panagiotop) |
  • η ξένη άποψη ακονίζει την ικανότητά τους για ενδοσκόπηση (Theotokas) |
  • με την άσκηση αυτή ακονίστηκε η διάνοια του ανθρώπου στη Δύση και ξύπνησε ...η χαρά για έρευνα και γνώση (Theodoridis) |
  • είχε (ο I. του Salisbury) και πολιτική σκέψη που την ακόνισε στην ίδια την πράξη (Kanellop) |
  • οι πεζογράφοι ακονίζουν τις δυνάμεις τους πάνω σ' ένα όργανο ρευστό, ευλύγιστο, πληθωρικό (Chatzinis) |
  • τέτοιες δυσκολίες τον ευχαριστούσαν, ακονίζοντας το οργανωτικό του δαιμόνιο (Roufos) |
  • poem έτσι αργούν κ' οι λέξεις ν' ακονιστούν σε λόγο (Alexandrou) |
  • ω Eρινύες, τα χάλκινα τα νύχια σας |
  • ακονίστε! (Skipis)

[fr MG ακονίζω ← AG ἀκονῶ or new der of ἀκόνη or ἀκόνιν]

• ① sharpening, whetting, setting, honing, giving a fine edge (syn τρόχισμα):
  • ~ με τροχό grinding |
  • ~ με λαδάκανο honing |
  • ~ με σμυρίγλι emery grinding |
  • μαχαίρια, ψαλίδια, ξουράφια γι' ~! (shouts the itinerant grinder) |
  • το μαχαίρι θέλει ~

• ② fig exercising, sharpening, refining:
  • ~ της ευαισθησίας μας |
  • η καλλιέργεια του δημοτικού λόγου, το ~ και ο αναγκαστικός ... πλουτισμός (Melas) |
  • η άμιλλα, η ομαδική εργασία, το ~ του μυαλού και της θέλησης (Theotokas) |
  • (οι αφηρημένες θεωρίες για τη δικαιοσύνη) καλές είναι για το ~ του μυαλού στα χρόνια των ελεύθερων σπουδών (Roufos)

[der of ακονίζω; cf also MG ακονισμός]

• ① sharpened, whetted, ground (syn τροχισμένος, ant ακόνιστος, ατρόχιστος):
  • ακονισμένο εργαλείο, μαχαίρι, ψαλίδι |
  • ακονισμένη μαχαίρα |
  • prov έπεσε σ' ακονισμένα σπαθιά he fell into a clearly dangerous situation |
  • το γιαταγάνι ακονισμένο λούφαζε σαν το κρυφό σκυλί μέσ' το θηκάρι (Vlachogiannis) |
  • τα ερωτηματικά ... είναι κοφτερά σαν ακονισμένα σπαθιά και πυρπολούν (Panagiotop) |
  • θεατρικοί κριτικοί με ακονισμένα κοντύλια (Melas) |
  • μάντευες ... το σκοτάδι έξω, κρύο κ' υγρό, μεταλλικό να κόβη σαν ακονισμένο ατσάλι (Terzakis) |
  • folks. τ' ακονισμένα σας σπαθιά να κόψωμε τους Tούρκους (Passow) |
  • poem ματαίως το ακονισμένον |
  • εγύμνωσαν σπαθί τους (Kalvos)

• ② sharpened, exercised, refined (ant ακόνιστος):
  • έχει τη γλώσσα ακονισμένη of an eloquent or loquacious person |
  • ακονισμένη εξυπνάδα |
  • ακονισμένη παρατηρητικότητα |
  • ακονισμένη αντίληψη |
  • ακονισμένη πονηριά sharpened guile |
  • ακονισμένη ευαισθησία |
  • ακονισμένη εθνική συνείδηση |
  • ακονισμένο μυαλό a sharpened mind, e.g. έχετε ακονισμένο μυαλό, έχετε ζήσει σε μεγάλη κοινωνία, βλέπετε τα πράγματα αλλιώς (Kokkinos) |
  • η επιτροπή με ακονισμένη ματιά ... γυρεύει να βρη το (κατάλληλο) έργο (Thrylos) |
  • (ο Swinburne) κροίσος του λόγου, διαλαλητής της λαχτάρας που γεννά η γυναίκα σε ό,τι παρουσιάζει εκείνη ηδονικά, λεπτεπίλεπτα και σαρκικά και αντιφυσικά ακονισμένο γόητρο (Palam)

[ppp of ακονίζω]

• Aκόνισμα:
  • ακονισμόν δοντίων (Παλαμήδ., Bοηβ. 228).

[<αόρ. του ακονίζω + κατάλ. ‑μός. H λ. στο Somav. (λ. ακόνισμα)]