• Α´ Aμτβ.
  • 1) Στηρίζομαι:
    • κρατώντας το ραβδάκι ν’ ακουμπάω (Bοσκοπ. 320).
  • 2) Aγγίζω:
    • (Διήγ. Aλ. V 52).
• Β´ (Mτβ.) τοποθετώ:
  • (Σουμμ., Παστ. φίδ. Xορ. α´ [38]).

[<μτγν.(;) ακουμβέω (DGE· πβ. όμως L‑S Suppl., λ. ακκουμβίζω και LBG, λ. ακούμβω). H λ. στο Du Cange (λ. ακουμβίζω) και σήμ.]

• Ⓐ trans

• ① lean (syn στηρίζω):
  • ακούμπησε το χέρι του στο θρανίο, στην κατσαρόλα, στην καρέκλα |
  • του ακούμπησε το περίστροφο στον κρόταφο |
  • ακούμπησα το τουφέκι στη γωνιά leaned the rifle against the corner |
  • ακούμπησα ένα στύλο στο δέντρο, μια σκάλα στον τοίχο |
  • ~ το σαγόνι μου στοχαστικά στο κόκκαλο του χεριού και σκέφτομαι την περιπέτειά μου (Karyotakis) |
  • folks. στα κλωνάρια του σπαθιά 'ναι κρεμασμένα |
  • και στη ρίζα του τουφέκια ακουμπισμένα (DPetrop)

• ② put down, lay (syn απιθώνω, αποθέτω, βάζω):
  • ακούμπησα τα πράματά μου στο ξενοδοχείο |
  • ~ το βιβλίο (το γράμμα, το δέμα) στο τραπέζι lay the book (letter, package) on the table |
  • κάπου ακούμπησα το κλειδί και το 'χασα |
  • ~ το κεφάλι μου στο προσκέφαλο (στα γόνατά μου) I lay my head on the pillow (on my knees) |
  • poem μήτε που πρόφτασε ο φονιάς να κατεβάση χέρι, |
  • του χαλασμού το σύνεργο να τ' ακουμπήση κάτου (Palam) |
  • Θρακιώτισσά μου, ακούμπα το πανέρι |
  • δωχάμω, βγάλ' το γλύκισμα απομέσα (Stavrou Ar)

• ③ deposit (or invest) for profit (in a bank or company) (syn καταθέτω, τοποθετώ, επενδύω):
  • ~ χρήματα στην τράπεζα |
  • ό,τι οικονομίες (or περισσεύματα) είχε τις (or τα) ακούμπησε στο ταμιευτήριο |
  • (άνοιξαν τα χρηματοκιβώτια και) βούτηξαν τις χρυσές λίρες που ο παππούς είχε ακουμπήσει εκεί (Palaiologos)

• ⓐ pledge sth at the pawn shop, pawn (syn βάζω [ως] ενέχυρο, ενεχυριάζω):
  • για να πληρώση το χρέος ακούμπησε τα πολύτιμα που είχε |
  • (την έκαμε) να πάη μονάχη της ν' ακουμπήση όλα της τα χρυσαφικά και να του φέρη παράδες (Melas)

• ⓑ gambling play cards for money, put a sum on a card, bet (syn βάζω):
  • ακούμπησε την περιουσία του στα χαρτιά |
  • ακούμπησε τα λεφτά του στο ρήγα

• Ⓑ intr

• ④ lean, rest (on s.o. or sth):
  • ακουμπούσε στο μπαστούνι του |
  • μην ακουμπάς απάνω μου |
  • ~ |
  • ~ |
  • τα σύννεφα ακουμπούν στην κορυφή του βουνού the clouds are resting on the mountaintop |
  • folks. και στο ραβδί τ(ου) ακούμπησε να πη την αλφαβήτα (DPetrop) |
  • και στο δεξί σου μάγουλο ήσουν ακουμπισμένη (NPolitis) |
  • poem σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Eλλάδα! Ένα βουνό |
  • με δάφνες αν υψώσουμε κλ (Sikel) |
  • σε ραβδιά οι γριές ακουμπημένες |
  • ήσυχα κοιτάν (id.)

• ⓒ go close to, reach and (nearly) touch (syn φτάνω, εγγίζω, ψαύω):
  • κάπου ακούμπησα και λερώθηκα |
  • το κεφάλι του ακουμπάει στο ταβάνι |
  • μόλις ακούμπησα στο κάδρο, έπεσε |
  • ο στέφανος της θεάς θα ακουμπούσε τα ξύλα της οροφής του σηκού (Despinis)

• ⑤ have s.o. as refuge, have his support (syn βασίζομαι στη βοήθεια or προστασία κάποιου, έχω την υποστήριξή του, στηρίζομαι σε κάποιον, τον έχω αποκούμπι):
  • η χήρα δεν είχε πουθενά ν' ακουμπήση |
  • ακούμπησες στον πεθερό σου και είσαι καλά |
  • ακούμπησε σε τζάκι got the support of a family of means or a powerful family |
  • ακούμπησε στις πλάτες του θείου του |
  • πού θα βρουν ν' ακουμπήσουν οι αντάρτες, ανίσως δεν τους συντρέξουνε τα μοναστήρια; (Prevelakis) |
  • η Φλωρεντία ανακήρυξε τον εαυτό της ανεξάρτητη κοινότητα, ακουμπώντας άλλοτε στον πάπα και άλλοτε στους Γερμανούς αυτοκράτορες (Kanellop) |
  • poem θέλουμε φίλους και συμμάχους ν' ακουμπήσουμε |
  • σε κάποια πλάτη |
  • στη Pουσία, στην Aγγλία (Rotas)

• ⑥ fig have as a basis, rest on, arise or derive or result fr (syn βασίζομαι or στηρίζομαι σε κτ):
  • η σκέψη ακουμπά πάνω στην απευθείας εμπειρία (Geros) |
  • είναι ανάγκη πρώτα να θέσωμε το ον, τα όντα, ώστε να ακουμπήση η σκέψη απάνω σε μόνιμα και σταθερά βάθρα και κριτήρια (Tatakis) |
  • (ο πεζός λόγος) προχωρεί, ακουμπώντας διαδοχικά σε σειρά ελασσόνων προτάσεων (Dimaras) |
  • ζητά να με βαθμολογήση από κάποια κομμάτια που, καθώς τα διαλέγει και με τον τρόπο που ακουμπά σ' εκείνα απάνου για να κρίνη, δεν κατορθώνει να δείξη τίποτε (Palam) |
  • πρέπει να το διαβάσουμε ... στη λέξη, στη φραστική εύρεση, όπου ακούμπησε η έμπνευση του ποιητή (Chatzinis) [fr MG ακουμπώ & ακουμπίζω (ακκουμβίζω

[[here μβ = -mb-] 'recline at table' Vita Aesopi (G) 40; Souda s. πρόσκλιτον) ← Lat accumbo]

• unbuttoned (syn ξεκούμπωτος, ant κουμπωμένος):
  • ακούμπωτο γιλέκο, πουκάμισο, σακκάκι |
  • ξέχασες τα κουμπιά του παντελονιού σου ακούμπωτα

[cpd w. κουμπωτός: κουμπώνω]