• 1)
  • α) Aπρακτώ, σχολάζω:
    • (Aιτωλ., Mύθ. 133⁵)·
  • β) έχω ευχέρεια χρόνου, ευκαιρώ:
    • όταν αδειάζεις, κάθισε μόνος και ανάγνωσέ τους (Σπαν. V 38).
• 2)
  • α) Aδειάζω κ. από το περιεχόμενό του ή το περιεχόμενο από κ.:
    • (Δεφ., Λόγ. 110)·
    • ποιος ήδειαζε τα ρούχα του κι επέτα την κασέλα (Στάθ. Γ´ 396)·
  • β) (προκ. για τόπο) εκκενώνω, ελευθερώνω:
    • εμήνυσέ των ο πασιάς το κάστρο να τ’ αδειάσουν (Tζάνε, Kρ. πόλ. 223¹¹)·
    • τόπον άδειασέ μου κάτω στον Άδη (Eρωφ. Δ´ 440).
• 3) Kάνω τόπο, παραμερίζω, φεύγω:
  • Aδειάσασι ως τον είδασι κι εκάμασί ντου τόπο (Eρωτόκρ. B´ 401)·
  • ν’ αδειάσουνε οι τυράννισσες, τα πάθη να σκορπίσουν (Στάθ. B´ 22).
• 4) Kενώνομαι, απαλλάσσομαι από κ.:
  • (Rechenb. 83³)·
  • η Bλαχιά ’π’ αυτόν είχεν αδειάσει (Παλαμήδ., Bοηβ. 330).

[<ουσ. άδεια + κατάλ. ‑ζω. H λ. τον 11.-12. αι. (LBG), στο Βλάχ. και σήμ.]

• Ⓐ Intr

• ① not be busy, have the time, have free (spare) time (syn έχω άδεια [see s. άδεια 4], είμαι εύκαιρος, ευκαιρώ):
  • αδειάζεις να μιλήσουμε (να σε ρωτήσω κτ); |
  • όταν αδειάζης when you have (some) time (to spare) |
  • δεν ~ I can't spare any time, I am busy (syn δεν έχω αδειά, δεν ευκαιρώ) |
  • δεν ~ να έρθω, για περίπατο, για ξένες δουλειές |
  • δεν άδειασα χτες ούτε μισή ώρα |
  • idiom phr δεν ~ να φάω ψωμί I don't even have time to eat |
  • φεύγα, μου λέει, δεν ~ (Makryg) |
  • folks. δεν ~, αφέντη μου· φωλιά θέλω να κτίσω (Passow) |
  • κι ο ήλιος δεν αδειάζει, μόν' στέλνει το φεγγάρι (DPetrop) |
  • poem πες τση pur πως τόμου αδειάσω | θά 'ρθω εκεί να ολημεριάσω (Solom)

• ② be emptied, to empty (intr), be empty, be vacated:
  • άδειασε το βαρέλι, η μποτίλια |
  • αδειάζει το χωριό στους σεισμούς |
  • αδειάζει η εκκλησία, το θέατρο, το σπίτι |
  • τα σχολεία αδειάσαν |
  • οι δρόμοι άδειασαν όταν έπιασε η βροχή (syn ερήμωσαν) |
  • άδειασε η μπαταρία the battery is discharged, is dead |
  • θα φύγω κ' έτσι θ' αδειάση ο τόπος (Melas) |
  • περίμενε ν' αδειάση η διπλανή καμαρούλα κ' έλα (Xenop) |
  • εξ αιτίας (των φόρων) έχει αδειάσει το δημόσιο ταμείο (Vacalop) |
  • μόλις έπιαναν την πένα στο χέρι, θαρρείς και η ψυχή τους άδειαζε ολότελα (Delmouzos) |
  • έδρα βουλευτική, που άδειασε τον τελευταίο καιρό της περιόδου, δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή (Christidis EΣ) |
  • το γενετήσιο ένστικτο ικανοποιείται, αλλά οι ψυχές αδειάζουν (Panagiotop) |
  • poem γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ' οι πλατείες; (Kavafis) why have the streets and the squares become empty so early? |
  • θ' αδειάση η θάλασσα, θρυμματισμένο γυαλί, από βοριά και νότο (Seferis) |
  • όλος ο κόσμος άδειασε με τη στερνή κραυγή (Elytis) |
  • άδειασαν οι ουρανοί (Decavalles)

• ⓐ w. prep complem:
  • η πλατεία άδειασε από τον κόσμο |
  • άδειασε η ψυχή μου από αισθήματα |
  • ορισμένα πλαίσια αιωνόβια άδειασαν έξαφνα από το περιεχόμενό τους (Theotokas) |
  • αδειάζει από ουσία το κείμενο και το αντικαθιστά το εξωτερικό της περίβλημα (Tsatsos) |
  • οι λέξεις έχουν αδειάσει από κάθε νόημα (Kakridis) |
  • το κεφάλι μου έχει αδειάσει από κάθε προηγούμενη παράσταση (Karantonis) |
  • poem θ' αδειάσουν τα μάτια σου απ' το φως της μέρας (Seferis)

• Ⓑ Tr

• ③ empty, pour out, pump (syn κενώνω, ant γεμίζω):
  • άδειασα τα μπουκάλια, τα ποτήρια |
  • ~ τη στάμνα στο πιθάρι I decant the liquid fr the pitcher into the jar |
  • ~ δεξαμενές empty tanks |
  • ~ πηγάδι pump a well dry |
  • ~ τα κάρβουνα στην αποθήκη |
  • της το αδειάζει σε άλλο δοχείο (Papatsonis) |
  • τη νύχτα... οι υπερασπιστές την αδειάζουν (την τάφρο) (Vacalop) |
  • ένα αμάξι μάς άδειασε στην πόρτα της κυρίας (Melas) a carriage discharged us at the lady's door |
  • άδειασαν τις βόμβες τους αραδιαστά (Myriv) |
  • καμιά φορά του αδειάζανε το δίκανο (Prevelakis) |
  • poem σα με λόγους φλογισμένους | της αδειάζω χέρι χέρι | τους πρεπούμενους επαίνους | για του φίλου μου το ταίρι (Markoras) |
  • άδειασ' η Aρτέμιδα όλα της τα βέλη (Sikel) Artemis shot all her arrows |
  • θ' αδειάζη στην κερήθρα το μέλι (Xydis)

• ⓑ evacuate, clear out, leave (empty):
  • οι νοικάρηδες μας άδειασαν το σπίτι |
  • idiom phr άδειασέ (άδειαζέ) μας τη γωνιά! get out of here, be off (to an undesirable or annoying person) (syn φεύγα or φύγε αποδώ, ξεφορτώσου μας, [insulting] ξεκουμπίσου) |
  • δε μας αδειάζεις τη γωνία; |
  • μας άδειασε τη γωνιά |
  • μου παραγγέλνουν ν' αδειάσω το χωριόν, ότι θα μπούνε αυτείνοι (Makryg) |
  • φεύγοντας παράγγειλε στις γυναίκες ν' αδειάσουνε τον τόπο (Nirvanas) |
  • αδειάζουν την Kοριτσά (Terzakis)

• ④ naut ~ τα νερά bale out (kath απαντλώ)

• ⑤ discharge, of guns:
  • ~ το περίστροφο I discharge the revolver |
  • άδειασα το τουφέκι μου (στον αέρα) I discharged my gun (into the air) |
  • poem τον ειδαν οι θεόργιστοι και τ' άρματά τους όλοι με βία μεγάλη αδειάσανε (Markoras)

[fr LMG αδειάζω, der of άδεια or άδειος]