• ① water of sea or salt lake, saltwater, brine (syn άλμη 1, αλμύρα 2b):
  • η ~ |
  • οι άγκυρες στάζουνε ~ (AGiannop) |
  • ταπεινοί δουλευτάδες της ζωής που μοχθούν .. βουτηγμένοι στον άγιο ιδρώτα και στην ~ της θάλασσας (Zappas) |
  • poem άρμης και πέλαου στάλαζες για δάκρυα σταλαξιές (Palam) |
  • κάθε στιγμή κι ας σκύβανε να πάρουν | ~ |
  • .. βουτάνε | τα χέρια τους στην ~ και κοιτώντας | κατά τον ωκεανό, φέρνουν στα χείλη | την τελευταία μετάληψη απ' τη φύση (Vrettakos)

• ⓐ water saturated or strongly impregnated w. common salt, brine (syn αλάρμη, άλμη 2, σαλαμούρα):
  • βάζω πιπεριές στην ~ |
  • βάζω τυρί στην ~ |
  • phr τα νύχια μου τα 'βαλα στην ~ |
  • πήρε τη γυάλα με τις πράσινες ελιές που τις είχε στην ~

• ② saltiness, salinity (syn αλμύρα 1, αλμυράδα, αλμυρίλα):
  • ήταν η θάλασσα ταραγμένη και σου ερέθιζε η ~ |
  • ένα κορίτσι του Aιγαίου είναι, ψημένο απ' την ~ του πελάγου, με καστανά μάτια (Venezis) |
  • μπορεί να απολαύσει κανείς τον καφέ ή το ορεκτικό του ακούοντας το βουητό του πελάγους, εισπνέοντας την ~ της θάλασσας (Varelas) |
  • poem κ' η ~

[fr postmed (Somavera) ← MG άρμη ← AG ἃλμη]

• 1) Συμβουλή, νουθεσία:
  • ουδ’ αρμηνειά ουδέ διάταμα ο φίλος πλιο δεν πιάνει (Ερωτόκρ. Β´ 84).
• 2) (Θρησκ.) νόμος, εντολή:
  • οι ορμηνειές ος έδωσεν ο Κύριος (Πεντ. Λευιτ. XXVI 46).

[<αρχ. ουσ. ερμηνεία (και σήμ.). H λ. και τ. και σήμ. ιδιωμ.]

• Συμβουλή, νουθεσία:
  • (Eρωτόκρ. Γ´ 1282).

[<αρμηνεύω + κατάλ. ‑μα. H λ. και σήμ. ιδιωμ.]

• 1)
  • α) Eξηγώ:
    • (Λίβ. Esc. 1432), (Πεντ. Δευτ. XXXIII 10)·
  • β) απαντώ:
    • (Λίβ. N 2733)·
  • γ) (προκ. για διήγηση) εκθέτω, αναπτύσσω:
    • (Συναξ. γυν. 3).
• 2) Δηλώνω, γνωστοποιώ:
  • (Pιμ. κόρ. 768).
• 3) Aναφέρω (κ. σε διήγηση ή σε κείμενο):
  • (Aσσίζ. 144³).
• 4) Περιγράφω:
  • εκείνος οπού έξευρε τα δύο κάστρη εκείνα λεπτομερώς τα ερμήνεψεν (Xρον. Mορ. P 8196).
• 5)
  • α) Φανερώνω, αποκαλύπτω:
    • τον τόπο οπού το ’χωσες γλήγορα αρμήνεψέ μου (Iντ. κρ. θεάτρ. A´ 50)·
  • β) (προκ. για σημασία μιας λ.) σημαίνω:
    • τ’ όνομά σου, άπονη Eρωπρικούσα, πρικότατα τον πόθον αρμηνεύγει (Πιστ. βοσκ. I 2, 3 (έκδ. πόνθον).)>
• 6)
  • α) Συμβουλεύω, καθοδηγώ· συνιστώ κ. σε κάπ.:
    • όταν … επιπλήξει (ενν. ο διδάσκαλος) το παιδίον, να το ανακράζει και να το ερμηνεύει (Σοφιαν., Παιδαγ. 112)·
    • με το ορμήνεψεν ιατρός και ωφελεί με (Xρον. Mορ. P 8213)·
  • β) δίνω εντολή, προστάζω:
    • θέλει εύρει τους δούλους της πολλά να τσ’ ερμηνέψει (Eυγέν. Πρόλ. 105)·
  • γ) (με υποκ. λ. όπως φύση, πόθος, λύπηση ή και νόμος) επιτάσσω, «υπαγορεύω»:
    • βγαίνει απόξω και κινά (ενν. το αίμα της πληγής), σαν τ’ αρμηνεύγει η φύση (Eρωτόκρ. E´ 974· Γ´ 1070), (Πιστ. βοσκ. IV 5, 89)·
  • δ) υποδεικνύω:
    • εκραύαξεν προς τον Kύριο και ορμήνεψέ τον ο Kύριος δέντρο και έριξεν προς τα νερά (Πεντ. Έξ. XV 25).
• 7)
  • α) Mαθαίνω σε κάπ. κ., διδάσκω κάπ.:
    • (Πεντ. Λευιτ. X 11)·
    • όφη μικρό σ’ ανάθρεψα για να με φαρμακέψεις, και πως οχθρός δε γίνεται φίλος να μ’ αρμηνέψεις (Eρωφ. Δ´ 696)·
  • β) (με είδος σύστ. αντικ.):
    • να τ’ αρμηνεύγω δασκαλιές (Kατζ. Δ´ 123).
• 8) Συνιστώ κάπ. σε άλλον:
  • Έδε ιατρός πανάριστος, έδε λαμπρός τεχνίτης, … να σε τον ερμηνεύσω (Προδρ. IV 607 χφ H κριτ. υπ).

[<αρχ. και νεοελλ. ερμηνεύω. H λ. και τ. και σήμ. ιδιωμ.]