• 1) Aμέτοχος (στις συμφορές):
  • την Σικελίαν άμοιρην δεν θέλει την αφήσει (ενν. ο εχθρός) (Aχέλ. 1243).
• 2) Άτυχος, ταλαίπωρος:
  • Aνέμοιρε δοξιώτη (Πιστ. βοσκ. IV 7, 186).

[αρχ. επίθ. άμοιρος. H λ. και σήμ.]

• the ill-fated one, the unfortunate, the wretched (syn ο άτυχος, ο δύστυχος, ο κακότυχος, ο ταλαίπωρος):
  • λείπει ο ~ |
  • ήρθε στα χώματά του να πεθάνει ο ~ |
  • πού να πάνε οι άμοιροι; |
  • προσκύνα και τον τάφο εκείνου του άμοιρου |
  • ο ~, τι κακό ήτανε αυτό που έπαθε! |
  • άκληρος κι ~ |
  • είναι τόσο φτωχοί οι άμοιροι! |
  • σκοτώθηκε κ' ήταν τόσο νέος ο ~! |
  • μεγάλωσε ο ~ δίχως αγάπη |
  • είναι ολότελα παράλυτος ο ~ |
  • σκεφτότανε τη γυναίκα του και το παιδί του· τι να γίνανε οι άμοιροι εκείνοι! |
  • σας τα πρόσφερε όλα ο ~, θυσία έγινε |
  • idiom phr κάποιος ~ γεννιέται (used when silence suddenly comes upon a company) |
  • prov του άμοιρου το βρεσιμιό ή καρφί ή πέταλο (sth worthless) |
  • πολεμούσαν οι άμοιροι ... γύρευαν από παντού βοήθεια και τον έπιασαν τον άμοιρο (Vlachogiannis) |
  • μάζωξε τα μπογαλάκια του και πήγε να κονέψει ο ~ σ' ένα τσαρδάκι που βρισκόταν στα χτήματά του (Panagiotop) |
  • δεν έχουν νοιώσει οι άμοιροι πως ο αληθινός δημιουργός ξεκινάει από τον καιρό του, για να προετοιμάσει, να προαισθανθεί τους νέους καιρούς (id.) |
  • χωριάτης άνθρωπος τι ήξερες ο ~ από Eυρώπες; (Lountemis) |
  • folks. μη μας ξεχάσεις, άμοιρε, και μη μας λησμονήσεις (Theros) |
  • μην είδατε τον άμοιρο κάτω, στον Kάτω κόσμο; (id.) |
  • poem σου ζήτησα, ο ~, ένα φιλί μονάχα (Karyotakis) |
  • μα τέλος μου 'τανε γραφτό να μάθω ένα ψέμα και το πληρώνω, ο ~, με της καρδιάς το γαίμα (Gryparis) |
  • μονάχα τα παιδιά των άμοιρων τη λύσσα μου αντικρύζουν (Homer Il. 6.127, Kaz-Kakr

[substantiv. m of άμοιρος2]

• ① luckless, hapless, ill-starred, unfortunate, wretched (syn άτυχος, δυστυχισμένος, κακότυχος, L ταλαίπωρος):
  • είναι φτωχός κι ~ |
  • οι άμοιροι γονείς (or γονιοί) |
  • ο ~ πατέρας, ο ~ γέροντας |
  • ~ νέος |
  • άμοιρη γυναίκα, άμοιρη κοπέλα, άμοιρη κόρη (παιδούλα, μικρούλα) |
  • άμοιρο παιδί, άμοιρο κορίτσι |
  • άμοιρη στο γάμο της (syn άτυχη στο γάμο της) |
  • άμοιροι άνθρωποι |
  • άμοιρες υπάρξεις |
  • άμοιροι κάτοικοι |
  • ο ~ πληθυσμός (της πόλης, της επαρχίας κλ) |
  • η άμοιρη φτωχολογιά the wretched poor lot |
  • ο ~ αξιωματικός (στρατηλάτης) |
  • o ~ τόπος |
  • η άμοιρη χώρα, άμοιρη πολιτεία |
  • το άμοιρο νησί |
  • η άμοιρη πατρίαδα, e.g. άμποτε να δώσει ο Θεός να δει κ' η άμοιρη πατρίδα φως! (Petsalis) |
  • το άμοιρο καράβι |
  • το άμοιρο πουλάκι |
  • το άμοιρο δέντρo |
  • folkt μια μέρα είδε κι απόειδε ο ~ ο φτωχός (Loukatos) |
  • έγειρε η ζυγαριά προς το μέρος των άμοιρων Eλλήνων (Palam) |
  • ν' αρνηθούμε τη μοίρα μας την ιστορική ποθούν μερικοί ξεριζωμένοι και άμοιροι φίλοι της απόλυτης λήθης της ιστορίας μας (Theodorakop) |
  • rembetiko πού μ' έριξε στα χέρια σου η άμοιρή μου μοίρα (IPetrop) |
  • poem άμοιροι πόσο των εθνών κ' εσείς οι κυβερνήτες (Palam) |
  • θλίβουνται τα νερά με άμοιρες μνήμες (Melachrinos) |
  • κι ο ~ νους μου σαν κερί | σε ρέμα αγέρα πάει να σβήσει (Gryparis) |
  • κ' οι αρφανούλες οι άμοιρες | προσεύχονται ολοένα (Agras) |
  • ... ν' ανεβαίνει η σκοτεινή αγγελία με τις φωνές της άμοιρης Kασσάνδρας (Ritsos) |
  • άμοιρη εσύ, μη μου πικραίνεσαι μές στην καρδιά σου τόσο (Homer Il 6.486 Kaz-Kakr)

• ② not sharing, not possessing, deprived of, lacking (L) (syn αμέτοχος):
  • ~ παιδείας deprived of education or cultural education (syn αμόρφωτος, L απαίδευτος) e.g. άνθρωπος όχι ~ της ελληνικής παιδείας (Tatakis) |
  • οι Aιγαίοι δεν ήταν άμοιροι πολιτισμού (Penteas) |
  • ποίηση άμοιρη κάποιου στοχασμού, άμοιρη ποιητικής δύναμης |
  • ο άνθρωπος από τη φύση του δεν είναι ~ θειότητας (Despotop) |
  • η M.B. είναι άμοιρη από κάθε θρησκευτικότητα (Tsatsos) |
  • o πόλεμος δεν ήταν ~ και πολιτικής σημασίας (Kanellop) |
  • οι άσοφοι είναι και άμοιροι της θεοτικιάς της μουσικής (Papatsonis) |
  • ηδονή που δεν είναι άμοιρη πόνου (Andronikos) |
  • ο σοφός ~ από πόνους και λύπες δεν είναι (Papanoutsos) |
  • είναι εντελώς άμοιροι από κάθε καλλιτεχνικήν αγωγή και εμπειρία (id.) |
  • η ανατολική τέχνη του Mεσαίωνα εθεωρείτο ... άμοιρη πνευματικότητας, αποστεωμένη και ανεξέλικτη (Michelis) |
  • η εκκλησία του Aγίου Hλία δεν είναι άμοιρη κάποιου δυτικίζοντος ύφους (Pallas) |
  • η αδούλευτη ανθρώπινη φύση ήταν άμοιρη από καλοσύνη (Papatsonis)

[fr MG άμοιρος ← K, PatrG ἄμοιρος ← AG]