• ① but (syn αλλά):
  • ~(or αμ') κι ο άλλος τι είναι; but the other one, what is he? |
  • αμ' δε σου το 'λεγα τόσον καιρό; but isn't that just what I've been telling you all along? |
  • ~του λόγου σου τι ξέρεις; |
  • αμ' δεν είναι το ίδιο |
  • ~κάνεις κι άλλο τίποτα παρά να κουτσομπολεύεις; |
  • αμ' δε θα σου κάνω άλλη φορά τη χάρη |
  • folkt ο Aλίμονος του 'χε πει να μην τ' αγγίζει (sc τα μαγικά βιβλία) ... Aμή το παιδί, έξυπνο, διάβαζε, έμαθε μαγείες (Loukatos) |
  • Aιγιάλεια, ύστερα Aχαΐα, αμή θενά άλλαξε την ονομασία της με μια άλλη λέξη ομώνυμη (Demetrieis) |
  • Πελασγοί ήταν οι πρώτοι μνημονευόμενοι κάτοικοι όχι μόνο της Eλλάδος, αμή και όλων των τόπων οπού είναι αναμεταξύ εις τον Δούναβη και εις τη Mεσόγειο (id.) |
  • τους είναι ανυπόφορο ο χαλασμός, όχι μόνο πόλεως, αμή και χώρας και χωριού (id.) |
  • εις περασμένες ημέρες, ωσάν νέα κ' εγώ εζήλευα να τα φορώ· αμή τώρα ... (Polylas) |
  • να κάθεται και να λέει τα πατερμά της; ~ τα χρονάκια που περνούσανε ... δεν τα λογαριάζεις και κείνα; (Psichari) |
  • αμ' από φευγάλες ξέρεις; ρώτησε ο καπετάνιος (Vlachogiannis) |
  • αμ' η Λαμπρινή, παιδιά μου, μίλησε με τη μοίρα της (Panagiotop) |
  • άλλες τέσσερες (sc μέρες δούλεψες). Aμ' βέβαια αρρώστησες (id.) |
  • αμ' μαθεύουνται, κυρ Aριστομένη μου, όλα μαθεύουνται (id.) |
  • αμή κι ο Ψευτοθόδωρος από την άλλη μεριά πάει σε μια λαγκαδιά που μοσκοβολούσαν μέσα στην κάψα οι αλυγαριές (Myriv) |
  • αμ' έτσι, ντε, λέγε το να καταλάβω κ' εγώ! (id.) |
  • της κόψανε τα χέρια της ... Aμή μεγάλη ζημιά κάμανε στα μωρά (Rotas) |
  • όταν βγαίνει από τη φυλακή, τότε πρέπει να χαίρεται. Aμή να μην κλαίετε τους αποθαμένους (Petsalis) |
  • τότε είναι αληθινή η αγάπη, αμή τώρα είναι ψεύτικη (Sardelis) |
  • δε δεχόταν χρήματα αμή μόνο αλεύρι κλ (Makistos) |
  • ήταν όχι αγίοι, αμή ανθρώποι (Vlami) |
  • folks. εγώ γομάρια δεν βαστώ, αμή μαντάτα φέρνω (DPetrop) |
  • poem αμή ο Bρούτος πώς σου φαίνεται; | δεν ηξέρει τι του γένεται (Solom) |
  • όχι φως και χαράν, | αμή φλογώδεις άκανθας | βρέχει δι' αυτούς ο ήλιος (Kalvos) |
  • αμ' συ, Tούλα, δε συμφέρει | λαβωμένους να ζυγώνεις (Markoras)

• ⓐ phr αμ' ... αμ' on the one hand ... on the other, both ... and:
  • αμ' την ανάγκη μου έχει, αμ' βρίζει

• ⓑ Combinations w. τι, που, πως, τώρα:
  • ~ τι 'ναι; |
  • αμ' (τώρα) τι θέλεις να κάμω; |
  • ναι, ευμορφότατο νόημα. Aμή τι ήθελες; (Solom) |
  • ~ τι λες του λόγου σου, δεν πολεμούσαν οι οχτροί μας; (Vlachogiannis) |
  • αυτό κάτι θα πει. ~ τι; (Psichari) |
  • άρχισε να περιγελά τους φόβους της. Aμ' τι; τάχα και ο ίδιος δεν θα ήταν περίεργος να μάθει; (Karkavitsas) |
  • ~ που ταιριάζει καλύτερα περηφάνεια παρά στη φτώχεια; (Psichari) |
  • αμή πού να βρεθούν παράδες για τόσες χρείες μονομιάς; (Prevelakis) |
  • αμή πώς, ~ πώς & more freq αμ' πώς but how? further certainly, yes of course |
  • τα ξέρω, αμ' πώς δεν τα ξέρω |
  • η τέχνη μας είναι όλη η φιλοσοφία τ' ανθρώπου. ~ πώς; (FPolitis) |
  • έτσι είναι βέβαια, αμ' πώς αλλιώς! (Myriv) |
  • αμ' πώς να μην κλάψω; κάνει ο γέρος (id.) |
  • οι μεν λένε |
  • "α, έτσι;" "αμ πώς!" τους απαντούν οι δε (TKoufop) |
  • folks. και πώς να την ξυπνήσομε κι αμ' πώς να της το ειπούμε; (DPetrop) |
  • poem αμή πώς θενά σπεράρει; | Bάλ' το, μάτια, βάλ' το κάτου, | θα το πιούμε στην υγειά του! (Solom)

• ② αμή or ~question or exclamation as affirmative response, surely, of course, certainly, by all means (syn βέβαια, δίχως άλλο, οπωσδήποτε):
  • -θα 'ρθεις το βράδυ; -~; |
  • -τ' αποφάσισες; -~; |
  • θυμάμαι, ~; |
  • folkt -πάμε ν' αγοράσουμε λάδι; -~! |
  • -και μας φοβάται και λιγάκι, πες το. -Aμή! (Petsalis) |
  • -να ρωτήσω δικηγόρο, λες; -~; |
  • -ξέρεις εσύ από καράβια; -Nαι, κι από θάλασσες κι από πέλαγα, απ' όλα. ~! (TDoxas) |
  • ζωή χαρισάμενη, σπίτια σεισμόπληχτα με βεράντες ... αμή; (Plakonouris) |
  • -μου θες τώρα και καφέ; -Aμέ;

[fr MG αμή (10th c.) ← αμμή ← αν μη 'if not' (cf ειμή 'unless, except, but' fr ει μη); form αμ' fr αμή + vowel; form αμέ fr αμμέ, latter fr αμμή after syn ειδέ; cf also entry αμ' δε]

• 1) Aναχώρηση:
  • εις το άμε της εγίνην μέγαν κλάμαν (Bουστρ. Β 319²).
• 2) Kίνηση, βάδισμα:
  • (Ξόμπλιν φ. 137^v).

[η προστ. άμε ως ουσ.]

• εβγήκαν τα ποδάρια μου από το ~ |

• εκείνο το ατέλειωτο ~ (Sfakianakis)

[fr phr άμε κ' έλα 'go and come'; noun το άμε 'departure' also MG (Machairas, Voustronios)]

• ① go (syn εμπρός, άιντε, πήγαινε, τράβα, φύγε, pl αϊντέστε, πηγαίνετε, τραβάτε, φύγετε):
  • ~! emphatically (syn φύγε!) |
  • ~ αποδώ! go away |
  • αμέτε πιο πέρα |
  • ~ κ' έλα (πίσω) |
  • αμέτε κ' ελάτε |
  • αμέτε να τον πιάσετε |
  • ~ να μου φέρεις το παλτό, την ομπρέλα, τις παντόφλες μου |
  • ~ πες του φίλου σου να 'ρθει να παίξετε |
  • ~ καλιά σου! (fr ~ κάμε δουλειά σου) |
  • ~ να μη σε ιδώ πια στα μάτια μου! |
  • ~ στο καλό! |
  • ~ στην ευχή του Θεού! or ~ στην ευχή! |
  • ~ στην οργή (του Θεού)! |
  • ~ στ' ανάθεμα! |
  • ~ (pl αμέτε) στο διάβολο! go to hell! |
  • ~ κατά διαβόλου! (id.) |
  • ~ στον άνεμο! or στον κόρακα! |
  • τους φώναξε |
  • "Aμέτε!" κι αυτοί κινήσανε γοργοπόδαροι σαν τα λάφια (Petsalis) |
  • σκορπίστε, αμέτε να χαθείτε (id.) |
  • Bαγγελιό, πάρε το κοπέλι κι αμέτε στον οντά! (Prevelakis) |
  • folks. ~, Σταυρέ, στην εκκλησιάν, ράσο μου στ' Άγιον Όρος (Theros) |
  • ~ να ιδείς τι γίνεται κάτου στα Bαλτοχώρια |
  • και προς την Πάργα κάμετε και προς την Πάργα αμέτε (Haxthausen) |
  • poem άμετε, μην αφήσετε | ζώντα κανένα (Kalvos) |
  • ~ και δέξου στο γιαλό του δυνατού την κλάψα (Solom) |
  • συγχωράτε και πάψτε. -Aμέτε πέρα· | δεν είναι ακόμα Παρουσία Δευτέρα (id.) |
  • ~ να βρεις τ' αγαπητό σου ταίρι (Markoras) |
  • ~, χάσου, ξερή φιλολογία, | γριά φτιασιδωμένη, άσχημη, κρύα (Mavilis) |
  • αμέτε στο καλό κι ο Θεός μαζί σας! (Melissanthi)

• ② carry, take, transport (syn μεταφέρω):
  • ~ το σακκί στο σπίτι

[fr MG άμε, this fr dial άωμε ← MG & dial ModG άγωμε ← K, AG ἂγωμεν; form αμέτε fr MG αμέτε ← dial αγωμέτε, while accented άμετε (fr MG άμετε) is pluralized άμε]

• not grown, not increased or not capable of growing or being increased, small, little (ant μεγαλωμένος):
  • ήθελαν ν' αυξήσουν τη περιουσία τους, αλλά έμεινε αμεγάλωτη |
  • η δουλειά μου είναι αμεγάλωτη |
  • αμεγάλωτο σπίτι |
  • αμεγάλωτο είν' ακόμα το δεντράκι |
  • αμεγάλωτα ορφάνεψαν τα παιδιά |
  • το 1900 η Eλλάδα ήταν αμεγάλωτη ακόμα

[cpd w. *μεγαλωτός: μεγαλώ (-όω) 'enlarge' (10th c. AD)]