• 1)
  • α) (Προκ. για πουλιά) χωρίς λαλιά, χωρίς κελάιδημα:
    • το πουλάκι το άλαλο καιρός να κιλαδήσει (Ch. pop. 379)·
  • β) (προκ. για τα άψυχα) χωρίς φωνή, λαλιά:
    • «Σκόρπισε, χώμα άλαλον!» (Aπόκοπ. 110).
• 2) Έκφρ. άλαλον νερόν = νερό που αντλείται και μεταφέρεται με απόλυτη σιωπή και στο οποίο αποδίδεται μαντική ή μαγική δύναμη, το «αμίλητο νερό»:
  • (Σταφ., Iατροσ. 21¹¹²).

[αρχ. επίθ. άλαλος. H λ. και σήμ.]

• ① mute person (syn οι βουβοί, οι μουγγοί):
  • poem σ' αυτή την πόλη βλέπουν οι τυφλοί, οι άλαλοι τραγουδάνε | πόλη, πρωτεύουσα ενός κόσμου που απόψε δίνει τα χέρια (Leivaditis)

• ② region. foolish, stupid person (syn ανόητος, παλαβός)

[substantiv. m of adj άλαλος 1]

• ① deprived of speech, unable to speak, mute, dumb (syn χωρίς λαλιά, βουβός, μουγγός):
  • κουφό και άλαλο παιδί deaf-mute child (syn κωφάλαλο παιδί) |
  • ένα κουφό, τυφλό και άλαλο παιδί |
  • εκείνος που είναι κατά την πεποίθηση του συμβολαιογράφου ~ ή κωφάλαλος ή εμποδίζεται από άλλη αιτία να μιλή μπορεί να συντάξη μυστική διαθήκη (Christidis AK) |
  • την είχα φανταστή αυτήν εκεί ανίκανη να μιλήση, άλαλη (Terzakis) |
  • η ιστορία σιγά σιγά ατονεί, αποτραβιέται σαν άλαλη Σφίγγα (Floros) |
  • poem κ' είν' άλαλη η μητέρα, που σας κρατάει πιο άλαλους μέσα σε μια φοβέρα (Palam)

• ② not speaking (at a given time), speechless, silent, wordless (syn in αλάλητος B2):
  • έμεινε ~ από το φόβο του |
  • στέκεται βουβή και άλαλη folkt |
  • τα χαμίνια σταθήκανε άλαλα από τη σάστιση |
  • απόμεινα μπροστά της ~, χαμένος (Palam) |
  • ήταν ~ σαν πέτρα (Christomanos) |
  • μια φωνή παράγγειλε σιωπή κι αμέσως το κοπάδι γίνηκε άλαλο (Vlachogiannis) |
  • απόμεινε άλαλη και κίτρινη σαν το θειαφοκέρι (Vlami) |
  • poem μα ο Kύριος ~, χλωμός ανηφορούσε (Kazantz) |
  • ο ψυχοπρωτολάτης ~ τα γένεια χαδολόγαε (Kazantz Od 5.297) |
  • σκυμμένη η ομορφολάγγονη, άλαλη τον άντρα αφουκραζόταν (ib 7.494) |
  • γυρνάει το βασιλόπουλο άλαλο και γνέφει στους φαμέγιους (ib 18.614) |
  • κ' εκείνες τον εκράξανε με άλαλα χείλια (Geralis)

• ⓐ silent, not singing or chirping:
  • το αηδόνι βουβαίνεται και πηδά άλαλο στα ξερά κλαριά των πλατανιών (Karantonis)

• ③ unexpressed, unopen, closed, mute, silent, of things and abstracts (syn βουβός):
  • άλαλη θλίψη, άλαλη πίκρα, άλαλη λαχτάρα, ~ πόνος, ~ σκοπός, άλαλη ερημία |
  • ανάμνησες παλιές ... τριγυρίζουν άλαλες το κατώφλι του νου μου (Kazantz) |
  • κ' έμεινα σε μια άφωνη, άλαλη έκσταση πολλήν ώρα (Xenop) |
  • η άλαλη ευτυχία είχε καρπίσει (Spandonidis) |
  • τα κείμενα, μνημεία παλιάς ευδαιμονίας, θα γίνουν αλήθεια για τον καιρό μας, όταν πάψουν να κείτωνται άλαλα (Theodorakop) |
  • (στην "Aκολουθία" του Θέμελη) ο μεταφυσικός χώρος ... σκοτεινιάζει μέσα στα άλαλα νέφη των αδιαπέραστων συμβόλων (Spandonidis) |
  • poem ήτον στην άλαλη | τη μοναξία | στρογγυλοφέγγαρη | φωτοχυσία (Solom) |
  • και ήτανε κάστρα και ναοί και ακρόπολες και χώρες | και πια δεν είναι και άλαλα ψευτοζούν και δε στέκουν (Palam) |
  • κ' οι πεθυμιές του πέφταν άλαλες και πνίγουνταν στο κύμα (Kazantz Od 22.178) |
  • νύχτες πολλές θυμήθη αμίλητες κι άλαλα μεσημέρια (ib 22.502) |
  • μα στην όψη μου - ολόστερνη χάρη - | της ψυχής η άλαλη έκσταση μένει| δεμένη (FPolitis)

• ④ stupefied, stunned, dumbfounded, speechless (syn με ανοιχτό το στόμα, αποσβολωμένος, κόκκαλο, ξερός, L εμβρόντητος, ενεός, κατάπληκτος):
  • απόμεινα ~ I was stunned (syn έμεινα με ανοιχτό το στόμα) |
  • έμεινα ~, όταν τον είδα |
  • έμεινε βουβός κι ~ |
  • περπατούσε σαν ~ |
  • έπεσα άλαλη στο κρεβάτι μου |
  • απόμεινε άλαλη σα να την είχε χτυπήσει αστροπελέκι |
  • εκεί στον καναπέ σωριασμένη στέκοταν άλαλη και φοβισμένη η νέα μου αρραβωνιαστική (Palam) |
  • άλαλοι, ωχροί κοιτούσαν το απαίσιο θέαμα (Karagatsis) |
  • στο μεταξύ είχε απομείνει άλαλη βλέποντας τη σκηνή (Terzakis) |
  • στάθηκε χαμένος, ~ από κατάπληξη (Plaskovitis)

• ⑤ foolish, stupid (syn ανόητος, λωλός, μωρός, κουτός, παλαβός):
  • είναι ένα άλαλο πλάσμα (or πράμα) |
  • είναι ~, μην τον ξεσυνερίζεσαι |
  • τα κεφάλια σας είναι άλαλα και ξερά ωσάν τα κρανία που κοιμούνται στα χώματα (Solom)

• ⑥ miserable (syn άθλιος):
  • είναι μαύρος κι ~ |
  • folks. ... να 'γλεπες την καρδιά μου | πώς είναι μαύρη κι άλαλη για λόγου σου, κυρά μου (Passow) |
  • poem κοιτάζει το νοστρόμο, το γραμματικό | κ' οι δυο τους απομένουν μαύροι κι άλαλοι (Mavrogiannis)

[fr MG άλαλος ← ByzG άλαλος ← AG]